rządzić
(Przekierowano z rządzić się)
rządzić (język polski)
edytuj- znaczenia:
czasownik przechodni niedokonany
- (1.1) sprawować władzę, panować
- (1.2) kierować czymś, zarządzać
- (1.3) jęz. wiązać z wyrazem określanym jedną z form wyrazu określającego
czasownik zwrotny rządzić się
- (2.1) postępować według swojej woli, upodobania
- (2.2) być rządzonym, władanym, kierowanym przez kogoś
- (2.3) kierować się w swoim postępowaniu
- (2.4) pot. prowadzić interesy, zarządzać pieniędzmi lub mieniem
- odmiana:
- (1.1-3) koniugacja VIa
forma liczba pojedyncza liczba mnoga 1. os. 2. os. 3. os. 1. os. 2. os. 3. os. bezokolicznik rządzić czas teraźniejszy rządzę rządzisz rządzi rządzimy rządzicie rządzą czas przeszły m rządziłem rządziłeś rządził rządziliśmy rządziliście rządzili ż rządziłam rządziłaś rządziła rządziłyśmy rządziłyście rządziły n rządziłom rządziłoś rządziło tryb rozkazujący niech rządzę rządź niech rządzi rządźmy rządźcie niech rządzą pozostałe formy czas przyszły m będę rządził,
będę rządzićbędziesz rządził,
będziesz rządzićbędzie rządził,
będzie rządzićbędziemy rządzili,
będziemy rządzićbędziecie rządzili,
będziecie rządzićbędą rządzili,
będą rządzićż będę rządziła,
będę rządzićbędziesz rządziła,
będziesz rządzićbędzie rządziła,
będzie rządzićbędziemy rządziły,
będziemy rządzićbędziecie rządziły,
będziecie rządzićbędą rządziły,
będą rządzićn będę rządziło,
będę rządzićbędziesz rządziło,
będziesz rządzićbędzie rządziło,
będzie rządzićczas zaprzeszły m rządziłem był rządziłeś był rządził był rządziliśmy byli rządziliście byli rządzili byli ż rządziłam była rządziłaś była rządziła była rządziłyśmy były rządziłyście były rządziły były n rządziłom było rządziłoś było rządziło było forma bezosobowa czasu przeszłego rządzono tryb przypuszczający m rządziłbym,
byłbym rządziłrządziłbyś,
byłbyś rządziłrządziłby,
byłby rządziłrządzilibyśmy,
bylibyśmy rządzilirządzilibyście,
bylibyście rządzilirządziliby,
byliby rządziliż rządziłabym,
byłabym rządziłarządziłabyś,
byłabyś rządziłarządziłaby,
byłaby rządziłarządziłybyśmy,
byłybyśmy rządziłyrządziłybyście,
byłybyście rządziłyrządziłyby,
byłyby rządziłyn rządziłobym,
byłobym rządziłorządziłobyś,
byłobyś rządziłorządziłoby,
byłoby rządziłoimiesłów przymiotnikowy czynny m rządzący, nierządzący ż rządząca, nierządząca rządzące, nierządzące n rządzące, nierządzące imiesłów przymiotnikowy bierny m rządzony, nierządzony rządzeni, nierządzeni ż rządzona, nierządzona rządzone, nierządzone n rządzone, nierządzone imiesłów przysłówkowy współczesny rządząc, nie rządząc rzeczownik odczasownikowy rządzenie, nierządzenie - (2.1-4) : koniugacja VIa
forma liczba pojedyncza liczba mnoga 1. os. 2. os. 3. os. 1. os. 2. os. 3. os. bezokolicznik rządzić się czas teraźniejszy rządzę się rządzisz się rządzi się rządzimy się rządzicie się rządzą się czas przeszły m rządziłem się rządziłeś się rządził się rządziliśmy się rządziliście się rządzili się ż rządziłam się rządziłaś się rządziła się rządziłyśmy się rządziłyście się rządziły się n rządziłom się rządziłoś się rządziło się tryb rozkazujący niech się rządzę rządź się niech się rządzi rządźmy się rządźcie się niech się rządzą pozostałe formy czas przyszły m będę się rządził,
będę się rządzićbędziesz się rządził,
będziesz się rządzićbędzie się rządził,
będzie się rządzićbędziemy się rządzili,
będziemy się rządzićbędziecie się rządzili,
będziecie się rządzićbędą się rządzili,
będą się rządzićż będę się rządziła,
będę się rządzićbędziesz się rządziła,
będziesz się rządzićbędzie się rządziła,
będzie się rządzićbędziemy się rządziły,
będziemy się rządzićbędziecie się rządziły,
będziecie się rządzićbędą się rządziły,
będą się rządzićn będę się rządziło,
będę się rządzićbędziesz się rządziło,
będziesz się rządzićbędzie się rządziło,
będzie się rządzićczas zaprzeszły m rządziłem się był rządziłeś się był rządził się był rządziliśmy się byli rządziliście się byli rządzili się byli ż rządziłam się była rządziłaś się była rządziła się była rządziłyśmy się były rządziłyście się były rządziły się były n rządziłom się było rządziłoś się było rządziło się było forma bezosobowa czasu przeszłego rządzono się tryb przypuszczający m rządziłbym się,
byłbym się rządziłrządziłbyś się,
byłbyś się rządziłrządziłby się,
byłby się rządziłrządzilibyśmy się,
bylibyśmy się rządzilirządzilibyście się,
bylibyście się rządzilirządziliby się,
byliby się rządziliż rządziłabym się,
byłabym się rządziłarządziłabyś się,
byłabyś się rządziłarządziłaby się,
byłaby się rządziłarządziłybyśmy się,
byłybyśmy się rządziłyrządziłybyście się,
byłybyście się rządziłyrządziłyby się,
byłyby się rządziłyn rządziłobym się,
byłobym się rządziłorządziłobyś się,
byłobyś się rządziłorządziłoby się,
byłoby się rządziłoimiesłów przymiotnikowy czynny m rządzący się, nierządzący się ż rządząca się, nierządząca się rządzące się, nierządzące się n rządzące się, nierządzące się imiesłów przymiotnikowy bierny m rządzony, nierządzony rządzeni, nierządzeni ż rządzona, nierządzona rządzone, nierządzone n rządzone, nierządzone imiesłów przysłówkowy współczesny rządząc się, nie rządząc się rzeczownik odczasownikowy rządzenie się, nierządzenie się
- przykłady:
- (1.1) Arabią Saudyjską rządzi król.
- (1.1) Chciałabym kiedyś rządzić jakimś krajem.
- (1.2) Nasz szef rządzi firmą od pięciu lat
- (1.3) Czasownik rządzi przypadkiem rzeczownika.
- (2.1) Jan rządzi się tak, jakby był w swoim domu.
- (2.2) Grecja rządziła się bez królów.
- (2.3) Rządził się chęcią zysku.
- (2.4) Rządził się oszczędnie.
- kolokacje:
- (1.1,2) rządzić krajem / państwem lub w kraju / w państwie • rządzić twardą / silną ręką / samowładnie / wszechwładnie
- synonimy:
- (1.1) władać, panować
- (1.2) szefować, zarządzać, administrować, dowodzić
- (2.3) kierować się
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. rządy nmos, rządzenie n, rząd, zarząd
- czas. zarządzać, zarządzić, wyrządzić, przyrządzić, zrządzić
- przym. rządowy
- związki frazeologiczne:
- (1.1) rządzić żelazną ręką
- (2.1) rządzić się jak szara gęś
- uwagi:
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) rule
- arabski: (1.1) ملك (malaka), حكم (ḥakama), تحكم (taḥakkama)
- czeski: (1.1) vládnout
- duński: (1.1) regere; (1.2) styre; (1.3) styre
- esperanto: (1.1) reĝi, regi; (1.2) regi
- francuski: (1.1) régner, gouverner
- hawajski: (1.1) ʻai
- hiszpański: (1.1) gobernar; (1.2) dirigir; (1.3) regir
- interlingua: (1.1) governar
- litewski: (1.1) valdyti
- łaciński: (1.1) rego, regno
- niderlandzki: (1.1) regeren, heersen; (1.2) aanvoeren
- niemiecki: (1.1) regieren; (2.1) regiert werden
- polski język migowy: (w zapisie SignWriting)
- rosyjski: (1.1) управлять; (1.2) управлять; (2.3) руководиться
- sanskryt: (1.1) सुर् (sur)
- szwedzki: (1.1) regera, härska; (1.2) styra, leda
- tuvalu: (1.1) pule
- wilamowski: (1.1) regiyn, regjyn; (1.2) regiyn, regjyn
- włoski: (1.1) governare; (1.2) governare; (2.1) spadroneggiare
- źródła:
- ↑ Jaka jest etymologia słowa rząd w znaczeniu organu władzy? w: Poradnia językowa UŚ.