zupa

Podobna pisownia: zuppa • züpa • żupa • župa

zupa (język polski)

zupa (1.2)

zupa (1.4)

zupa (1.5)

wymowa:: ^?/i, IPA: [ˈzupa], AS: [zupa]; ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) kulin. płynna lub półpłynna potrawa, często pierwsze danie obiadu; zob. też zupa w Wikipedii

(1.2) porcja zupy (1.1)

(1.3) żart. przen. breja, coś, co się stało półpłynne, przybrało konsystencję zupy (1.1)

(1.4) żart. przen. woda w jakimś zbiorniku pełna zanieczyszczeń, wyglądająca jak zupa (1.1)

(1.5) gw. (Bukowina) rosół z kury^[1]

odmiana:

(1.1-4)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	zupa	zupy
dopełniacz	zupy	zup
celownik	zupie	zupom
biernik	zupę	zupy
narzędnik	zupą	zupami
miejscownik	zupie	zupach
wołacz	zupo	zupy

przykłady:: (1.1) Nie wstaniesz od stołu, dopóki nie zjesz zupy!; (1.2) Kelner, dla nas dwie zupy dnia proszę!; (1.3) Ziemniaki mi się całkiem rozgotowały i zrobiła się z nich zupa.; (1.4) W jeziorze mamy teraz zupę, bo zakwitły glony.

składnia:

kolokacje:: (1.1) jeść / zjeść / siorbać / chlipać zupę • gotować / ugotować / przyrządzić / uwarzyć / przyprawić / podać / serwować zupę • smaczna / niesmaczna / dobra / niedobra zupa • słona / przesolona / ciepła / zimna / pikantna / cienka / tłusta / rzadka / wodnista / lekka / zawiesista / klarowna / czysta / gęsta / dietetyczna / treściwa / sycąca / wegetariańska zupa • zupa mleczna / pomidorowa / kartoflana / jarzynowa / gulaszowa / cebulowa / grochowa / koperkowa / ogórkowa / rybna / rakowa / szczawiowa / ogonowa / fasolowa / owocowa / grzybowa / cytrynowa / czosnkowa • zupa chińska / polska / włoska / … • zupa skondensowana / w proszku / instant / z paczki • waza / miska / talerz / łyżka do zupy • waza / miska / talerz / łyżka zupy • składniki / ingrediencje / produkty na zupę • włoszczyzna / jarzyny / mięso / kość / makaron / ryż do zupy (na zupę) • zupa krem • zupa na wywarze mięsnym / na rosole / na bulionie / na kościach / na mleku / na zakwasie / na żeberkach / na golonce / na kiełbasie / na boczku • zupa z makaronem / ziemniakami / ryżem / kluseczkami / lanymi kluskami / kaszą / grzankami / chlebem / kołdunami / uszkami • zupa na lato / na zimę / na rozgrzanie • zupa wigilijna / wielkanocna / tradycyjna / egzotyczna / mamina / babcina / domowa / świąteczna / postna • zupa wiosenna / letnia • ulubiona zupa • przepis / receptura na zupę • zupa na śniadanie / na obiad / na kolację / na pierwsze danie / na przystawkę • zupa na stole! • podać coś w zupie • wrzucić coś do zupy • zupa w chlebowej misie • zupa dnia • zupa szefa • zupa minestrone / dal • rozlewać zupę na talerze; (1.2) kupić / zamówić / wziąć zupę • być o zupie; (1.3) zrobić z czegoś zupę • wyszła z czegoś zupa • zrobiła się zupa; (1.4) pływać w zupie • wchodzić do zupy

synonimy:: (1.1) polewka; środ. bryja; daw. supa; gw. (Śląsk Cieszyński) polywka; (1.3) breja, bryja, ciapa, papka, pulpa

antonimy:

hiperonimy:: (1.1) potrawa

hiponimy:: (1.1) barszcz, chłodnik, czernina, flaki, gramatka, kapuśniak, krupnik, kuroniówka, owsianka, ramen, rosół, solanka, wodzianka, zalewajka, żur

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. zuptówka ż, zupiarz mos, zupiara ż, zupiarka ż, zupak mos

zdrobn. zupka ż, zupeczka ż

zgrub. zupina ż

przym. zupny, zupiany

związki frazeologiczne:: lepiej bez łyżki niż bez zupy • bez garnka nie zrobi zupy kucharka • zupa z trupa i pieczone robaki • bo zupa była za słona • za talerz zupy • należeć się jak psu zupa • zupa na winie • zupa na gwoździu • zupa błyskawiczna • zupa nic • skończyć na zupie • zupa śmietnik • zupa rumfordzka • zupa pierwotna

etymologia:: niem. Suppe^[2]

uwagi:

tłumaczenia:: (1.3) zobacz listę tłumaczeń w haśle: breja; (1.5) zobacz listę tłumaczeń w haśle: rosół

afrykanerski: (1.1) sop
akan: (1.1) nkwan
alabama: (1.1) okchi
albański: (1.1) supë ż
aleucki: (1.1) caxsaxsiq, chax̂sax̂si-x̂
amharski: (1.1) ሾርባ (šorba)
angielski: (1.1) soup
arabski: (1.1) شوربة ż (šūraba), حساء m (ḥasāʾ), marok. arab. حريرة
aragoński: (1.1) sopa ż
arapaho: (1.1) hokok
arumuński: (1.1) supâ ż
asturyjski: (1.1) sopa ż
azerski: (1.1) şorba, sup
baskijski: (1.1) zopa
baszkirski: (1.1) аш (aš)
bengalski: (1.1) সুপ (sup)
białoruski: (1.1) суп m (sup)
birmański: (1.1) ဟင်းချို (hainnhkyao)
bośniacki: (1.1) juha ż, supa ż
bretoński: (1.1) soubenn ż
bułgarski: (1.1) супа ż (supa)
cebuano: (1.1) sabaw
chakaski: (1.1) ӱгре (ügre)
chiński standardowy: (1.1) uproszcz. 汤 trad. 湯 (shāng/tāng)
chorwacki: (1.1) juha ż
czeczeński: (1.1) чорпа (čorpa)
czeski: (1.1) polévka ż
cziczewa: (1.1) supu
czirokeski: (1.1) ᎤᎦᎹ (ugama)
czuwaski: (1.1) яшка (jaška)
dolnołużycki: (1.1) pólewanka ż, pot. zupa ż
duński: (1.1) suppe w; (1.4) suppe w
esperanto: (1.1) supo
estoński: (1.1) supp, leem
farerski: (1.1) súpa ż
fiński: (1.1) keitto
francuski: (1.1) soupe ż, potage m
fryzyjski: (1.1) sop
galicyjski: (1.1) sopa ż
górnołużycki: (1.1) poliwka ż, pot. zopa ż
grenlandzki: (1.1) qajoq
gruziński: (1.1) წვნიანი (c̣vniani)
gudźarati: (1.1) સૂપ (sūpa)
haitański: (1.1) soup
hausa: (1.1) miya ż
hebrajski: (1.1) מרק m (marak)
hindi: (1.1) सूप (sūp)
hiszpański: (1.1) sopa ż, potaje m
hmong: (1.1) kua zaub, kua
ido: (1.1) supo
igbo: (1.1) ofe
indonezyjski: (1.1) sup
interlingua: (1.1) suppa
irlandzki: (1.1) anraith m
islandzki: (1.1) súpa ż
japoński: (1.1) スープ (sūpu)
jidysz: (1.1) זופּ ż (zup); (1.2) זופּ ż (zup)
joruba: (1.1) ọbẹ
kałmucki: (1.1) шөлн (şöln)
kannada: (1.1) ಸೂಪ್ (sūp), ಸಾರು (sāru)
kantoński: (1.1) tradycyjny 湯 / uproszczony 汤 (tong1)
karaczajsko-bałkarski: (1.1) шорпа (şorpa)
kaszubski: (1.1) zupa ż
kataloński: (1.1) sopa ż
kazachski: (1.1) көже (köje)
ketyjski: (1.1) аал (aal)
khmerski: (1.1) ស៊ុប (saoub)
kirgiski: (1.1) сорпо (sorpo)
koreański: (1.1) 죽 (juk), 국 (guk)
kumycki: (1.1) шорпа (şorpa)
kurmandżi: (1.1) şorbe
laotański: (1.1) ແກງ (kǣng)
litewski: (1.1) sriuba ż
luksemburski: (1.1) Zopp ż
łaciński: (1.1) ius n, intrita ż
łotewski: (1.1) zupa ż
macedoński: (1.1) супа ż (supa)
malajalam: (1.1) സൂപ്പ് (sūpp)
malajski: (1.1) sup
maltański: (1.1) soppa ż
maoryski: (1.1) hupa
marathi: (1.1) रस्सा (ras'sā)
mongolski: (1.1) шөл (shöl)
nepalski: (1.1) सिरुवा (siruvā)
niderlandzki: (1.1) soep ż
niemiecki: (1.1) Suppe ż
normandzki: (1.1) soupe ż
norweski (bokmål): (1.1) suppe m/ż
norweski (nynorsk): (1.1) suppe ż
nowogrecki: (1.1) σούπα ż (soúpa)
nowopruski: (1.1) zuppi ż
occidental: (1.1) sup
orija: (1.1) ଝୋଳ (jhōḷa)
ormiański: (1.1) ապուր (apur)
pali: (1.1) yūsa
paszto: (1.1) ښوروا (khour-wa)
pendżabski: (1.1) ਸੂਪ m (sūpa)
perski: (1.1) سوپ (sup)
polski język migowy:
(w zapisie SignWriting)
(1.1) , zjeść całą zupę:
południowoałtajski: (1.1) мӱн (mün)
portugalski: (1.1) sopa ż
rosyjski: (1.1) суп m
rumuński: (1.1) supă ż
serbski: (1.1) супа ż (supa), чорба ż (čorba)
słowacki: (1.1) polievka ż
słoweński: (1.1) juha ż
somalijski: (1.1) maraq
sotho: (1.1) sopo
staroirlandzki: (1.1) brothchán m
suahili: (1.1) supu
sundajski: (1.1) sop
sycylijski: (1.1) zuppa ż
syngaleski: (1.1) සුප් (sup)
szkocki gaelicki: (1.1) brot m
szwedzki: (1.1) soppa w
tadżycki: (1.1) шӯрбо (şūrʙo)
tagalski: (1.1) sabaw, sopas
tahitański: (1.1) tihopu
tajski: (1.1) ซุป (sup)
tamilski: (1.1) சூப் (cūp)
telugu: (1.1) పులుసు (pulusu)
turecki: (1.1) çorba
turkmeński: (1.1) çorba
tuvalu: (1.1) hūpu
tuwiński: (1.1) мүн (mün)
tybetański: (1.1) ཐུག་པ (thug pa )
ujgurski: (1.1) شورپا (shorpa)
ukraiński: (1.1) суп m (sup)
urdu: (1.1) سوپ (sūp)
uzbecki: (1.1) sho'rva
volapük: (1.1) sup
walijski: (1.1) cawl m
węgierski: (1.1) leves
wietnamski: (1.1) canh, soup, súp
wilamowski: (1.1) zu̇pp ż, züp ż
włoski: (1.1) minestra ż, zuppa ż
zulu: (1.1) isobho, umphungo
żmudzki: (1.1) zupė ż

źródła:

↑ Zbigniew Greń, Helena Krasowska, Słownik górali polskich na Bukowinie, SOW, Warszawa 2008, s. 252; dostęp: 26 listopada 2018.
↑ Hasło „zupa” w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.