Święty Szczepan
Święty Szczepan, Stefan (gr. Στέφανος, stephanos – korona, wieniec, cs. Стефан Первомученик) – święty katolicki oraz apostoł[2] Kościoła prawosławnego, zwany pierwszym męczennikiem (gr. Πρωτομάρτυρας). Święty ten wymieniany jest w Modlitwie Eucharystycznej (Communicantes) Kanonu rzymskiego.
| apostoł diakon męczennik | |
 Wizerunek św. Szczepana obraz pędzla Giotto di Bondone, datowany między 1320-1325. | |
| Data i miejsce śmierci | |
|---|---|
| Czczony przez | |
| Wspomnienie | |
| Atrybuty |
kamienie na księdze lub w rękach, gałązka palmowa, bogata dalmatyka |
| Patron |
archidiecezji wiedeńskiej, kamieniarzy, kucharzy, tkaczy |
Życie
edytujSzczepan, jak większość pierwszych chrześcijan, z pochodzenia był Żydem. Był zwierzchnikiem[potrzebny przypis] grupy nazywanej hellenistami. Szczepan, odcinając chrystianizm od kultu jerozolimskiego, stworzył warunki do jego rozpowszechnienia. Pragnął zreformować judaizm poprzez powrót do jego korzeni (z wyjątkiem przykazań dotyczących świątyni i kultu ofiarnego)[potrzebny przypis]. Zginął ok. 34 roku[1], ukamienowany przez miejscową społeczność żydowską w Jerozolimie.
Występuje w Dziejach Apostolskich jako pierwszy z siedmiu diakonów pomagających apostołom Jezusa Chrystusa, obok Prochora, Filipa, Nikanora, Tymona, Parmenasa i Mikołaja prozelity (Dz 6, 2-5 BT)
Szczepan pełen łaski i mocy działał cuda i znaki wielkie wśród ludu (Dz 6,8)[3].
Został osądzony[potrzebny przypis] przez Sanhedryn i ukamienowany:
Wyrzucili go poza miasto i kamienowali, a świadkowie złożyli swe szaty u stóp młodzieńca, zwanego Szawłem. Tak kamienowali Szczepana, który modlił się: «Panie Jezu, przyjmij ducha mego!» A gdy osunął się na kolana, zawołał głośno: «Panie, nie poczytaj im tego grzechu!» Po tych słowach skonał. (Dz 7, 58-60)[4].
Kult
edytuj- Ikonografia
W ikonografii przedstawiany jest w dalmatyce.
Na ikonach apostoł przedstawiany jest jako młodzieniec bez zarostu, z długimi lub krótkimi włosami, ubrany w szaty diakońskie (w okresie najwcześniejszym) białe, a od średniowiecza bardziej kolorowe i bogato zdobione. W prawej dłoni trzyma kadzielnicę, w lewej naczynie na kadzidło lub rzadziej krzyż. Jako postać pojedyncza występuje rzadko. Najczęściej przedstawianą sceną jest kamienowanie świętego.
Atrybutami świętego są: kamienie na księdze Ewangelii lub w rękach, gałązka palmowa.
- Dzień obchodów
W katolickim kalendarzu liturgicznym jego święto obchodzone jest 26 grudnia (dzień po Bożym Narodzeniu).
Cerkiew prawosławna wspomina apostoła-męczennika czterokrotnie:
- 27 grudnia/9 stycznia[5], tj. 9 stycznia według kalendarza gregoriańskiego,
- 2/15 sierpnia, tj. 15 sierpnia (rocznica przeniesienia relikwii w 428),
- 15/28 września, tj. 28 września (rocznica otwarcia relikwii w 415),
- 4/17 stycznia, tj. 17 stycznia (Sobór siedemdziesięciu apostołów).
- Patronat
81 miejscowości w Polsce wywodzi swoją nazwę od imienia świętego Szczepana. Wśród nich jest wieś Szczepanów, w której urodził się święty Stanisław BM[6].
Jest patronem archidiecezji wiedeńskiej, kamieniarzy, kucharzy i tkaczy.
Zobacz też
edytujUwagi
edytuj- ↑ Liturgia katolicka.
- ↑ Prawosławna liturgia według kalendarza gregoriańskiego.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Maria Jaczynowska, Danuta Musiał, Marek Stępień, Historia starożytna, Warszawa 1999, s. 568.
- ↑ Kategorie i tytuły świętych prawosławnych.
- ↑ Dz 6,8 w przekładach Biblii.
- ↑ Dz 7,58-60 w przekładach Biblii.
- ↑ Podwójne datowanie.
- ↑ Odpust ku czci św. Stanisława ze Szczepanowa. [dostęp 2009-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-20)]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Święty Szczepan, diakon pierwszy męczennik. 2008-12-04. [dostęp 2009-06-19]. (pol.). – materiały na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 06.12.2009]
- ap. Stefan, pierwszy męczennik i archidiakon na cerkiew.pl (opr. Jarosław Charkiewicz)