1 Praski Pułk Piechoty
1 Praski Pułk Piechoty (1 pp) – oddział piechoty ludowego Wojska Polskiego.
| |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1943 |
| Rozformowanie |
1955 |
| Nazwa wyróżniająca |
Praski[1] |
| Tradycje | |
| Nadanie sztandaru |
17 stycznia 1947 |
| Kontynuacja | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
ppłk Władysław Kozino |
| Organizacja | |
| Numer |
JW 2415[2] |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych |
wojska lądowe |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
Formowanie
edytujPułk sformowany został 14 maja 1943, w obozie sieleckim, w składzie 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, w oparciu o etat Nr 04/501 radzieckiego pułku strzeleckiego gwardii.
Struktura organizacyjna (1944)
- dowództwo i sztab
- 3 bataliony piechoty
- kompanie: dwie fizylierów, przeciwpancerna, rusznic ppanc, łączności, sanitarna, transportowa
- baterie: działek 45 mm, dział 76 mm, moździerzy 120 mm
- plutony: zwiadu konnego, zwiadu pieszego, saperów, obrony pchem, żandarmerii
Razem:
żołnierzy 2915 (w tym oficerów – 276, podoficerów 872, szeregowców – 1765). Sprzęt:
162 rkm, 54 ckm, 66 rusznic ppanc, 12 armat ppanc 45 mm, 4 armaty 76 mm, 18 moździerzy 50 mm, 27 moździerzy 82 mm, 8 moździerzy 120 mm
Marsze i działania bojowe
edytujPułk przez cały okres wojny walczył w składzie 1 Dywizji Piechoty. W dniach 12–13 października 1943 bił się pod Lenino. Wszedł do walki w pierwszym rzucie na lewym skrzydle dywizji i nacierał w kierunku wsi Trygubowo. Na przełomie lipca i sierpnia 1944 pułk walczył o przyczółki na Wiśle pod Dęblinem. W dniach 10–15 września 1944 wyzwalał Pragę i toczył boje w rejonie Jabłonna – Legionowo. Wiosną 1945 walczył na Wale Pomorskim, pod Mirosławcem, nad Zalewem Szczecińskim, forsował Odrę i Starą Odrę, a w ostatnich dniach wojny uczestniczył w zdobyciu Berlina. W stolicy III Rzeszy współdziałał z 19 i 35 Brygadą Zmechanizowaną 1 Korpusu Zmechanizowanego gen. Kriwoszeina[3] i nacierał między ulicami Bismarck Strasse, Schiller Strasse[3], Goethe Strasse[3] i Neue Kant Strasse w kierunku stadionu sportowego[3] w Tiergarten[4].
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Pułk w okresie pokoju
edytujNa przełomie maja i czerwca 1945 oddział dyslokowany został do Białegostoku. Później przeniesiono go do Warszawy, gdzie zajął koszary na Pradze przy ul. 11 Listopada.
W lipcu 1945 dwie kompanie ze składu pułku wzięły udział w tzw. „obławie augustowskiej”.
W październiku 1945 pułk otrzymał etat pokojowy nr 2/21 o stanie 1875 żołnierzy, a w lutym 1947 etat nr 2/31 o stanie 1586 żołnierzy. We wrześniu 1948 przeniesiono go na kolejny etat nr 2/82 o stanie osobowym 1683 żołnierzy. Rok później dokonano kolejnej reorganizacji przenosząc pułk na etat nr 2/95 nieznacznie zmniejszając ogólną liczbę żołnierzy. W marcu 1951 jednostkę przeformowano na etat nr 2/140 o stanie 1994 żołnierzy. Wysokie stany osobowe pułku (dwa razy większe niż w innych pułkach piechoty) wynikały z faktu, że był jednostką stołeczną zabezpieczającą szereg przedsięwzięć na terenie Warszawy.
We wrześniu 1955 jednostka przeformowana została w 1 Pułk Zmechanizowany i przeniesiona do Legionowa. W 1957 oddział ponownie przeniesiono do Warszawy, gdzie zajął koszary w Wesołej.
Żołnierze pułku
edytuj
- Dowódcy pułku
- ppłk Władysław Kozino (1.06.1943 – 28.08.1943)
- mjr/ppłk Franciszek Derks[5] – (28.08. – 15.10.1943)
- mjr Leonard Borkowicz (15.10.1943 – 17.10.1944)
- ppłk Leon Skokowski (17.10. – 29.05.1944)
- płk Bazyli Maksimczuk (29.05.1944 do końca wojny)
- ppłk Marian Kisielewski (05.1945 – 11.1945)
- ppłk Józef Bielecki (11.1945 – 06.1946)
- ppłk Kazimierz Baranowski (06.1946 – 04.1947)
- ppłk Narcyz Rudziński (04.1947 – 09.1947)
- ppłk Wacław Zalewski (09.1947 – 04.1948)
- ppłk Lucjan Baral (04.1948 – 10.1950)
- płk Bazyli Maksimczuk (10.1950 – 08.1951)
- mjr Mieczysław Mazur (08.1951 – 08.1952)
- mjr Józef Dziadura (08.1952 – 10.1952)
- mjr Michał Krzaczkowski (10.1952 – 02.1953)
- mjr Władysław Łamasz (02.1953 – 11.1953)
- ppłk Leon Lasowicz (11.1953 – 04.1954)
- ppłk Julian Węgrzyn (04.1954 – 09.1955)
- Szefowie sztabu
- kpt Borys Masalski[6]
- mjr Zygmunt Wilkin[7]
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari[8]
|
|
|
Upamiętnienie
edytujImię pułku noszą dwie ulice w Warszawie: ulica w dzielnicy Wesoła[9], a także druga na Pradze-Południe[10].
Uwagi
edytuj- ↑ Noszony m.in. na czapkach przez żołnierzy 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki.
Przypisy
edytuj- ↑ Rozkaz Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego Nr 0366 z 23 września 1944r
- ↑ Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Toruniu
- ↑ a b c d Kaczmarek 1980 ↓, s. 109.
- ↑ Komornicki 1965 ↓, s. 167–168.
- ↑ Portal Poszukiwania.pl – Bitwa pod Lenino
- ↑ Rydłowski 1971 ↓, s. 369.
- ↑ Kaczmarek 1980 ↓, s. 148.
- ↑ Krajewski 1976 ↓, s. 565.
- ↑ Rada miasta stołecznego Warszawy, Uchwała nr XXXIX/1051/2012 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 5 lipca 2012 w sprawie nazw niektórych ulic w Dzielnicy Wesoła m.st. Warszawy, „Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego” (5468), 19 lipca 2012.
- ↑ Rada miasta stołecznego Warszawy, Uchwała nr XLI/1108/2012 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 5 lipca 2012 z dnia 30 sierpnia 2012 w sprawie nazw niektórych ulic i skweru w Dzielnicy Praga-Południe m.st. Warszawy, „Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego” (6532), 25 września 2012.
Bibliografia
edytuj- Kazimierz Kaczmarek: Oni szturmowali Berlin. Warszawa: Książka i Wiedza, 1980.
- Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
- Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej, T. 1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.
- Andrzej Krajewski: Pierwszy Praski. Z dziejów 1 Praskiego Pułku Piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1976.
- Jerzy Rydłowski: Żołnierze lat wojny i okupacji. Warszawa: 1971.