3 dolary Indian Princess Head
3 dolary Indian Princess Head (ang. $3 gold-piece[1] lub three-dollar gold piece[2]) – amerykańska złota moneta obiegowa o nominale trzech dolarów amerykańskich projektu Jamesa B. Longacre’a, wybijana przez U.S. Mint w latach 1854–1889. Wprowadzenie monety o tym nominale zostało ustanowione na mocy uchwalonego 21 lutego 1853 roku przez Kongres Coinage Act of 1853. Przyczyny ustanowienia monety o nominale trzech dolarów nie są znane. W 1889 roku zaprzestano emisji monety, a rok później na mocy Act of September 26, 1890 zniesiono ten nominał i monetę o nominale trzech centów.
| 3 dolary Indian Princess Head | |
|---|---|
| Państwo |  Stany Zjednoczone
|
| Emitent | Departament Skarbu Stanów Zjednoczonych |
| Mennica | U.S. Mint |
| Nominał | 3 dolary amerykańskie |
| Lata bicia | 1854–1889 |
| Awers | |
| |
| Projekt: | Indian Princess Head |
| Projektant: | James B. Longacre |
| Rewers (1854) | |
| |
| Projekt: | Wieniec z nominałem, mały napis „DOLLARS” |
| Projektant: | James B. Longacre |
| Rewers (1855–1889) | |
| |
| Projekt: | Wieniec z nominałem, duży napis „DOLLARS” |
| Projektant: | James B. Longacre |
| Opis fizyczny | |
| Masa | 5,015 g |
| Średnica | 20,5 mm |
| Krawędź | ząbkowana |
| Materiał | Au 900 (złoto 90%, miedź 10%) |
| Stempel | zwykły i lustrzany |
Tło historyczne
edytujMoneta o nominale trzech dolarów została wprowadzona na mocy ustawy – Coinage Act of 1853 – uchwalonej 21 lutego 1853 roku przez Kongres[3]. Nowe prawo miało na celu zredukowanie wagi wszystkich srebrnych monet z wyjątkiem srebrnych monet jednodolarowych. Jednak powód ustanowienia złotej monety o nominale trzech dolarów nie został nigdy wyjaśniony[1]. Bowers podaje, że sam nominał trzech dolarów był już znany w Stanach Zjednoczonych i pojawiał się na banknotach emitowanych przez poszczególne stany (np. New Hampshire czy Massachusetts) czy banknotach zastępczych (tzw. greenbacks). Jednak monety o takim nominale nie funkcjonowały. W debatach Kongresu w latach 1832–1834 na temat złotych i srebrnych monet zaproponowano ustanowienie monety trzydolarowej, ale ostatecznie nie wprowadzono pomysłu w życie[4].
Wprowadzenie monety o tym nominale nigdy nie zostało dostatecznie wyjaśnione przez Kongres i U.S. Mint. Obecnie funkcjonują dwie teorie dotyczące emisji monety trzydolarowej stworzone przez kolekcjonerów. Pierwsza z nich wiąże się ze znaczkami pocztowymi. Wraz z ekspansją gospodarczą poza granice państwa Stany Zjednoczone przystąpiły do grupy państw opowiadających się za unifikacją taryf pocztowych. W 1845 roku Kongres zalegalizował druk amerykańskich znaczków pocztowych. Każdy miał kosztować pięć centów. Sześć lat później wraz z wprowadzeniem do obiegu srebrnej monety trzycentowej, cenę znaczków obniżono właśnie do trzech centów. Wprowadzenie złotej monety trzydolarowej miało ułatwić zakup arkuszy 100 znaczków pocztowych za jednym razem[5][6][7][1]. Bowers i Yeoman podają, że moneta trzydolarowa mogła zostać ustanowiona, aby ułatwić zakup 100 sztuk srebrnych trzycentówek[8][2][1].
Projekt i emisja
edytujProjekt awersu i rewersu monety
edytujWykonanie projekt nowej monety powierzono Jamesowi B. Longacre’owie. Ze względu na podobną wielkość i masę, to wizerunek miał odróżniać monetę od będących już w obiegu monet Quarter Eagle i Half Eagle, na których widniała Miss Liberty z diademem na głowie. Sam Longacre uważał monetę o nominale trzech dolarów za „anomalię” w amerykańskim mennictwie. W tym celu postanowił na awersie umieścić profil kobiety z koroną z piór na głowie[8]. Wbrew nazwie wizerunek Indian Princess nie nawiązuje do rdzennych mieszkańców Ameryki. Longacre w swoim projekcie miał wzorować się na rzeźbie Przyczajonej Afrodyty, która wówczas znajdowała się w muzeum w Filadelfii. Profil kobiety nawiązuje do przedstawień i szkiców Indian autorstwa francuskiego artysty Jacques’a Le Moyne du Morgue’a z XVI wieku, kiedy przebywał w Fort Caroline[5][7]. Sam Longacre pisał później, że uważał koronę z piór za „wyjątkowo amerykański symbol” wolnego człowieka i pasujący bardziej do koncepcji niż czapka frygijska noszona przez wyzwolonych niewolników[9].
Z kolei na rewersie nominał i datę wybicia monety postanowił otoczyć wieńcem z tytoniu, pszenicy, kukurydzy i bawełny[5].
Emisja monety
edytujW 1854 roku rozpoczęto emisję monety trzydolarowej. Projekt monety, a w szczególności zastosowany na rewersie wieniec, otrzymał pozytywne opinie. Uznano, że projekt może zostać zaadaptowany na potrzeby bicia złotej monety jednodolarowej, co też uczyniono po drobnych poprawkach[10]. Mimo zachwytu nad projektem Longacre’a to sama moneta nie cieszyła się taką popularnością w obiegu. Tylko w pierwszym roku emisji liczba wybitych monet przekroczyła 100 000 sztuk (dokładnie 138 618[11])[7]. Stąd też emisje z każdego roku uważane są za rzadkie[12].
Z 1870 roku pochodzi unikalny egzemplarz monety, wybity w San Francisco. Miał pełnić rolę kamienia węgielnego nowego budynku mennicy w mieście. Współcześnie znana jest tylko jedna taka moneta i nie wiadomo, czy jedna została wykorzystana przy budowie, a drugą wybito na cele kolekcjonerskie, czy też moneta mająca być kamieniem węgielnym nie została użyta do swojej roli i sprzedano ją[5][13].
W 1889 roku zaprzestano wybijania monety, a rok później w uchwalonym przez Kongres Act of September 26, 1890 zniesiono monetę o tym nominale[14].
Nakłady
edytujNakłady monet Indian Princess Head[11][12]:
| Rodzaj | Liczba | Mennice |
|---|---|---|
| obiegowa (1854–1889) | 538 074 | Filadelfia, Denver, Nowy Orlean, San Francisco |
| kolekcjonerska | ~ 2060 | Filadelfia |
Opis monety
edytujAwers
edytujW środku pola awersu widnieje zwrócony w lewo kobiecy profil. Na głowie kobiety Longacre umieścił koronę z piór i napisem „LIBERTY”. Dookoła głowy umieścił nazwę państwa „UNITED STATES OF AMERICA”[12].
Rewers
edytujNa środku rewersu Longacre umieścił nominał wyrażony przez cyfrę 3, pod nią słowo „DOLLARS”, a pod nim rok wybicia. Wszystkie one zostały otoczone wieńcem[12].
W 1854 roku słowo „DOLLARS” było wybite małymi literami, z kolei od 1855 roku było wybijane większymi literami (patrz tabela opisująca monetę po prawej)[5][15].
Opis fizyczny
edytujSzczegóły opisu fizycznego monety[2]:
- Waga: 5,015 g
- Średnica: 20,5 mm
- Kruszec: Au 900 (złoto 90%, miedź 10%)
- Krawędź: ząbkowana
- Mennica: Filadelfia, Denver, Nowy Orlean, San Francisco
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Bowers 1986 ↓, s. 206.
- ↑ a b c Yeoman 2009 ↓, s. 240.
- ↑ U.S. Statutes at Large, Volume 10 (1851–1853), 32nd and 33rd Congress., „Biblioteka Kongresu”, s. 161 [dostęp 2022-10-28].
- ↑ Bowers 1982 ↓, s. 221.
- ↑ a b c d e Three Dollar Gold (1854-1889), „NGC” [dostęp 2022-10-31].
- ↑ Three Dollar, „PCGS” [dostęp 2022-10-31].
- ↑ a b c Three Dollar Gold – 1854-1889, „CoinWeek”, 11 października 2010 [dostęp 2022-10-31].
- ↑ a b Bowers 1982 ↓, s. 222.
- ↑ Bowers 1982 ↓, s. 222–223.
- ↑ Bowers 1982 ↓, s. 223.
- ↑ a b Yeoman 2009 ↓, s. 241.
- ↑ a b c d Bowers 1986 ↓, s. 215.
- ↑ 1870 S Indian Princess Head Gold $3 : Unique, „USA Coin Book” [dostęp 2022-10-31].
- ↑ Bowers 1982 ↓, s. 232.
- ↑ 1854 $3 (Regular Strike), „PCGS” [dostęp 2022-10-31].
Bibliografia
edytuj- David Bowers, United States Gold Coins: An Illustrated History, Los Angeles-Wolfeboro: Bowers and Ruddy Galleries, Inc., 1982, ISBN 0-914490-21-4 [dostęp 2022-10-24].
- David Bowers, United States Coins by Design Types, Wolfeboro: Bowers and Merena Galleries, Inc., 1986 [dostęp 2022-10-24].
- R.S. Yeoman, A Guide Book of United States Coins, wyd. 63, Atlanta: Whitman Publising, LLC, 2009, ISBN 978-0-7948-2766-3.