Wikipedia

Adrian Newey

brytyjski specjalista techniczny zespołu Formuły 1
To jest najnowsza wersja przejrzana, która została oznaczona 10 lis 2023. Od tego czasu wykonano 4 zmiany, które oczekują na przejrzenie.

Adrian Newey (ur. 26 grudnia 1958 w Stratford-upon-Avon) – brytyjski specjalista techniczny zespołu Formuły 1, Red Bull Racing. Pracował dla Williamsa i McLarena. W trakcie swojej kariery zaprojektował wiele modeli samochodów Formuły 1, które zdobywały tytuły mistrzowskie zarówno w klasyfikacji kierowców jak i konstruktorów.

Adrian Newey
Ilustracja
Adrian Newey w Jokohamie podczas Nissan Global Headquarters Gallery 10 listopada 2011 roku
Data i miejsce urodzenia

26 grudnia 1958
Stratford-upon-Avon

Zawód, zajęcie

dyrektor techniczny, projektant

Edukacja

Repton School

Alma Mater

University of Southampton

Odznaczenia
Oficer Orderu Imperium Brytyjskiego od 1936 (cywilny)
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Życiorys

edytuj

Dzieciństwo i początki kariery

edytuj

Adrian Newey dorastał zafascynowany samochodami i kochał modele wyścigowe. Kupił stare maszyny, którym zwiększył wydajność poprzez modyfikacje techniczne. Chodził do szkoły Repton School. Uczył się w Leamington Spa College of Further Education i studiował na Ordinary National Diploma, co pomogło mu zdobyć miejsce w University of Southampton, gdzie studiował aerodynamikę i astronautykę[1]. Newey ukończył studia w 1980 roku[2] i uzyskał dyplom z wyróżnieniem pierwszej klasy. Tam spotkał Iana Reeda z March Engineering, który był pod wrażeniem jego pracy, dlatego zaoferował mu ją na stanowisku kreślarza[1].

Po ukończeniu nauki na uniwersytecie pracował w Fittipaldi Automotive. W 1981 roku rozpoczął pracę dla March Engineering. Podczas zimy 1982 roku zaprojektował samochód sportowy March GTP, który zdobył dwa tytuły mistrzowskie w IMSA. Pod koniec 1983 roku otrzymał zadanie zaprojektowania March 84C Indycar. Tom Sneva zajął drugie miejsce w CART a Rick Mears wygrał wyścig w Indianapolis 500[1].

W połowie 1986 roku Teddy Mayer poprosił Neweya by ten opuścił March i przeszedł do zespołu Formuły 1 FORCE by spróbować poprawić bolid. W listopadzie 1986 roku było wiadome, że zespół wycofa się z rywalizacji, Newey został zatrudniony na stanowisku inżyniera wyścigowego Mario Andrettiego w serii CART. W sierpniu 1986 roku powrócił do March Engineering, rozpoczął pracę na stanowisku głównego projektanta by zaprojektować bolid Formuły 1 March 881. W 1989 roku gdy March Engineering został wykupiony przez Leyton House Newey objął stanowisko dyrektora technicznego zespołu, w lecie 1990 roku został zwolniony ponieważ bolidy March CG891 i Leyton House CG901 były niezadowalające[1].

Praca dla Williamsa

edytuj

W 1990 roku[3] Patrick Head zaproponował mu pracę w Williamsie, Newey objął stanowisko dyrektora technicznego i zaprojektował Williams FW14 (1991) i wersję FW14B (1992), Williams FW15C (1993), Williams FW16 (1994) i wersję FW16B (1994), Williams FW17 (1995) i wersję FW17B (1995), Williams FW18 (1996) i Williams FW19 (1997)[1][4].

Wypadek Ayrtona Senny

edytuj
Osobny artykuł: wypadek Ayrtona Senny.

Podczas Grand Prix San Marino 1 maja 1994 roku na włoskim torze Autodromo Enzo e Dino Ferrari w Imoli podczas wypadku zginął Ayrton Senna, który prowadził bolid Williams FW16 zaprojektowany przez Neweya. Newey i Patrick Head zostali posądzeni o spowodowanie wypadku, w samochodzie wykryto, że kolumna kierownicy została źle zmodyfikowana i pękła. Williams przez cały czas sprzeciwiał się tym zarzutom. W 1997 roku został wydany wyrok uniewinniający Neweya i Heada, w 1999 roku go podtrzymano a w 2003 roku proces został wznowiony, obaj zostali uniewinnieni, 27 maja 2005 roku zostali uniewinnieni przez sąd apelacyjny[5]. W 2011 roku Newey przyznał, że wypadek go zmienił, chciał wycofać się z rywalizacji w Mistrzostwach Świata Formuły 1[6].

Praca dla McLarena

edytuj

Pod koniec 1996 Newey nie chciał pozostać w Williamsie. Na początku 1998 roku rozpoczął pracę dla McLarena jako dyrektor techniczny[1]. Zaprojektował bolidy McLaren MP4/13 (1998) i McLaren MP4/14 (1999), McLaren MP4/15 (2000), McLaren MP4-16 (2001), McLaren MP4-17 (2002) i wersję MP4-17D (2003), McLaren MP4-18 (2003), McLaren MP4-19 (2004) i wersję MP4-19B (2004), McLaren MP4-20 (2005) i McLaren MP4-21 (2006)[4].

1 czerwca 2001 ogłoszono, że po wygaśnięciu kontraktu Neweya z McLarenem, w sierpniu 2002 roku rozpocznie on pracę dla Jaguar Racing, kilka godzin później, ogłoszono, że Newey będzie projektował bolidy na lata 2002-2003 nadal dla McLarena[3].

Praca dla Red Bull Racing

edytuj

Myślę, że moja kariera została urozmaicona kilkoma zmianami zespołów, ale teraz jestem bardzo szczęśliwy w Red Bullu. Naprawdę nie jestem w stanie wyobrazić siebie w innym miejscu.

Adrian Newey[7]

29 stycznia 2006 roku Newey opuścił McLarena i rozpoczął pracę dla Red Bull Racing[1][8][9]. Był zaangażowany w początkowy rozwój zespołu Red Bull Racing, przed podjęciem wyzwania chciał pracować przy jachtach startujących w regatach o Puchar Ameryki[potrzebny przypis]. Zaprojektował bolidy Red Bull RB3 (2007)[10], Red Bull RB4 (2008)[11], Red Bull RB5 (2009)[12], Red Bull RB6 (2010)[13], Red Bull RB7 (2011)[14], Red Bull RB8 (2012)[15] i zmodyfikował Red Bull RB2 w 2006 roku[16].

Newey otrzymał kilka propozycji pracy dla Scuderia Ferrari, za każdym razem odmawiał[17].

Udział w wyścigach

edytuj

W 2006 roku wziął udział w wyścigu Le Mans Classic w Fordzie GT40, miał wypadek, stracił przytomność i został przewieziony do szpitala[18].

W 2007 roku wziął udział w wyścigu Le Mans. Wraz z Joe Macari i Benem Aucott siadł za kierownicą Ferrari F430 GT. Wyścig ukończyli na czwartym miejscu w kategorii GT2 oraz na 22 pozycji w klasyfikacji generalnej[19].

W czerwcu 2009 roku wziął udział w wyścigu Britcar Spa Euro Race w Lotusie Elise wyścig ukończył na trzecim miejscu[20].

W listopadzie 2009 roku wziął udział w wyścigu Vallelunga Six Hours w BMW M3 w klasie Silver Cup[21].

2 i 3 lipca 2010 roku Newey prowadził bolid Red Bull RB5 podczas Goodwood Festival of Speed[22], następnie otrzymał bolid Red Bull RB5 jako podziękowanie, prezent po tym jak Sebastian Vettel i Mark Webber wygrali łącznie dziewięć wyścigów w sezonie 2010[23].

8 sierpnia 2010 roku miał wypadek podczas wyścigu Ginetta GT Supercup na torze Snetterton Motor Racing Circuit, gdy startował jako kierowca (gość). Samochód został wprowadzony w poślizg i znalazł się na drodze innego nadjeżdżającego samochodu, po czym doszło do uderzenia z boku natomiast Newey odniósł nietrwałe poważne obrażenia, został przewieziony do szpitala[24][25].

W 2010 roku wziął udział w Endurance Champions Cup w wyścigu 6. godzinnym wyścigu Misano Notturna na torze Misano World Circuit[26].

W listopadzie 2010 wystartował w Endurance Champions Cup w 6. godzinnym wyścigu Vallelungi na torze ACI Vallelunga Circuit[26].

11 marca 2011 roku Newey wystąpił podczas Spirit Montjuic w Fordzie GT40, wydarzenie miało miejsce na torze Circuit de Catalunya, miało to upamiętnić miejsce rozgrywania ulicznego wyścigu w barcelońskim Parku Montjuic, gdzie w latach 1969-1975 odbyły się cztery edycje Grand Prix Hiszpanii[27].

24 lipca 2011 roku[28] ponownie[26] wystartował w rundzie Endurance Champions Cup w wyścigu 6. godzinnym wyścigu Misano Notturna na torze Misano World Circuit w zespole Austrian Duller Motorsport w samochodzie Ferrari F430 GT2. Jego zmiennikiem był jego przyjaciel Joe Macari[28].

Samochód zaprojektowany do gry komputerowej

edytuj

Adrian Newey wraz z Red Bull Racing i Polyphony Digital zaprojektował wirtualny samochód Red Bull X2010 do gry komputerowej Gran Turismo 5[14] wydanej na konsolę PlayStation 3 24 listopada 2010 roku[29], Projekt samochodu był testowany przez mistrza świata Formuły 1 Sebastiana Vettela, ustanowił on własny rekord toru na Suzuka International Racing Course będąc szybszym od bolidu Formuły 1 o ponad 20 sekund[14], na Nürburgring GP osiągnął rekordowy czas 1 minuty i 4 sekund[30]. Istnieją trzy wersje samochodu, każda jest w kategorii premium: Red Bull X2010 S. Vettel (malowanie Red Bull Racing), Red Bull X2010 (dowolny kolor) oraz Red Bull X2010 Prototype (niemalowane włókno węglowe)[31]. Samochód jest odpowiedzą na pytanie "A co by było, gdyby...?", wszystkie zasady przy projektowaniu zostały pominięte, jest połączeniem różnych technologii. Samochód Red Bull X2010 Prototype jest wyrazem ciekawości, pasji i sił, które razem zapewniają wygląd, symulację fizyki, technologię wyścigową oraz jazdę na najwyższym światowym poziomie. Samochód zbliża się do granic możliwości kierowców, samochód osiąga prędkość maksymalną ponad 450 km/h a jego maksymalne przeciążenie czołowe lub boczne wynosi 8,25 G przy 300 km/h[30].

Opinie i nagrody

edytuj

Po zdobyciu tytułu mistrzowskiego w 2010 roku przez Red Bull Racing Mark Webber stwierdził, że „Adrian jest wielkim członkiem naszego zespołu i jego geniusz projektowania samochodów F1 jest bardzo dobrze znany” oraz „On jest geniuszem, umiejętność rozumienia tego co potrzebuje samochód od strony aerodynamicznej jest jego największą siłą i jest tym co sprawia, że jego bolidy są tak szybkie. To jest zbliżone do ludzi, którzy projektują samoloty czy jachty. On jest niesamowity w zrozumieniu tego czego potrzebuje samochód, aby wytworzyć siłę docisku, co tworzy czas okrążenia, a to z kolei kreuje zwycięstwa”[32].

Stefano Domenicali stwierdził, że „(...) Adrian jest jednym z najlepszych, o ile nie najlepszym w F1”[33].

Fernando Alonso stwierdził „On jest naprawdę bardzo dobry i buduje świetne samochody, ale był takim samym geniuszem przez pierwsze pięć lat i ich bolidy nie były tak dobre. Aby odnieść sukces potrzebujesz wielu rzeczy, włącznie z grupą inteligentnych osób, budżetem – właściwie bez tej mieszanki jest to niemożliwe. Newey nie pójdzie do Virgina i nie zdobędzie mistrzostwa bez właściwych struktur”[34].

Adrian Newey jest jedyną osobą w Red Bull Racing, która do pracy nie używa komputerów, wszystko wykonuje na papierze[35].

W listopadzie 2010 roku ogłoszono, że Adrian Newey jest najlepiej zarabiającym pracownikiem w Red Bull Racing[36].

Newey jest jedynym konstruktorem oraz projektantem, który pomógł zdobyć tytuły mistrzowskie w klasyfikacji konstruktorów w różnych zespołach[2].

6 grudnia 2009 roku w Londynie Newey otrzymał nagrodę Johna Bolstera przyznawaną przez Autosport za osiągnięcia techniczne[37].

W lipcu 2011 roku podczas corocznej gali w angielskiej Izbie Lordów otrzymał nagrodę przyznawaną przez Motorsport Industry Association (MIA), nagrodę wręczył mu Damon Hill, kierowca Formuły 1. Nagrodę otrzymał za największy wkład w rozwój przemysłu sportów wyścigowych i sukcesy odnoszone w tej dziedzinie na przestrzeni ostatnich 30 lat[2].

W styczniu 2011 roku podczas szóstej edycji Race Tech World Motorsport Symposium Adrian Newey otrzymał nagrodę Dino Toso w kategorii Racecar Aerodynamicist of the Year[38].

W 2012 roku otrzymał odznaczenie Oficera Orderu Imperium Brytyjskiego[39].

15 stycznia 2007 roku został wydany przez J H Haynes & Co Ltd tom Scalextric: A Race Through Time - The Official 50th Anniversary Book gdzie przedstawiono Neweya w dzieciństwie na zdjęciach[40].

Życie prywatne

edytuj

W 2006 roku Newey stwierdził, że chciałby współpracować z Michaelem Schumacherem[41].

Jest przyjacielem Bobby'ego Rahala[3] i Joe Macariego[28].

Nazywa swoje samochody męskimi imionami. Newey lubi projektowanie, sportową rywalizację i konstruowanie[potrzebny przypis].

Newey mieszka w domu w stylu georgiańskim, zbudowanym w połowie XIX wieku, a jego wewnętrzny wystrój stanowi mieszankę tradycji oraz nowoczesności[potrzebny przypis].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f g PEOPLE: ADRIAN NEWEY. grandprix.com. [dostęp 2011-09-06]. (ang.).
  2. ↑ a b c D. Thys: Adrian Newey reçoit une distinction honorifique. motorsport.nextgen-auto.com, 2011-07-17. [dostęp 2011-09-07]. (fr.).
  3. ↑ a b c Marek Roczniak: Adrian Newey pozostaje w zespole McLaren?. f1wm.pl, 2001-06-01. [dostęp 2011-09-10]. (pol.).
  4. ↑ a b Adrian Newey – Car Model. chicanef1.com. [dostęp 2011-09-10]. (ang.).
  5. ↑ Dorian „Dorian F1” Patynowski: Head i Newey uniewinnieni!. f1ultra.pl, 2010-05-27. [dostęp 2011-09-10]. (pol.).
  6. ↑ Michał Roszczyn: Newey: Śmierć Senny mnie zmieniła. f1wm.pl, 2011-05-17. [dostęp 2011-09-10]. (pol.).
  7. ↑ Rafał „Rafsen” Pawłowski: Newey nie wyklucza przejścia do Ferrari, ale jest to mało prawdopodobne. f1ultra.pl, 2011-07-05. [dostęp 2011-09-12]. (pol.).
  8. ↑ Alan Henry: McLaren say they were outbid for designer Newey. guardian.co.uk, 2005-11-09. [dostęp 2011-09-06]. (ang.).
  9. ↑ Rafał „Rafsen” Pawłowski: McLaren po 5-latach ma nowego dyrektora technicznego. f1ultra.pl, 2011-01-29. [dostęp 2011-09-08]. (pol.).
  10. ↑ deZZember: Analiza techniczna modelu Red Bull RB3. f1wm.pl, 2007-02-01. [dostęp 2011-09-08]. (pol.).
  11. ↑ W. Nogalski: Newey: Red Bull RB4 jest bezkompromisowy. f1.v10.pl, 2008-01-17. [dostęp 2011-09-11]. (pol.).
  12. ↑ Konrad Házi: Newey chce jeszcze raz zastanowić się nad swoją przyszłością w F1. f1wm.pl, 2009-02-14. [dostęp 2011-09-10]. (pol.).
  13. ↑ Marek Roczniak: Szefowie Red Bull Racing o nowym bolidzie. f1wm.pl, 2010-02-10. [dostęp 2011-09-11]. (pol.).
  14. ↑ a b c Ap4cz05: Newey zapowiada innowacyjne pomysły w RB7. f1wm.pl, 2010-09-20. [dostęp 2011-09-10]. (pol.).
  15. ↑ Rafał „Rafsen” Pawłowski: Red Bull zaprezentował RB8. f1ultra.pl, 2012-02-06. [dostęp 2012-02-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-08)]. (pol.).
  16. ↑ Mariusz Karolak: Newey pracuje nad usprawnieniem RB2. f1wm.pl, 2006-05-26. [dostęp 2011-09-11]. (pol.).
  17. ↑ Rafał „Rafsen” Pawłowski: Newey odrzucił propozycje Ferrari. f1ultra.pl, 2010-03-24. [dostęp 2011-09-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-14)]. (pol.).
  18. ↑ André Lecondé: Formule 1: Adrian Newey a la tête dure. caradisiac.com, 2006-09-04. [dostęp 2011-09-07]. (fr.).
  19. ↑ Adrian Newey and the 24 Hours of Le Mans (1/2): “Passion is everywhere” [online], 24h-lemans.com, 24 kwietnia 2021 [dostęp 2022-05-28] (ang.).
  20. ↑ Patryk Pokwicki: Adrian Newey jest pod wrażeniem F2. f1wm.pl, 2009-06-30. [dostęp 2011-09-10]. (pol.).
  21. ↑ Bartosz Zawitkowski: Valentino Rossi w Ferrari, Adrian Newey w BMW. f1ultra.pl, 2009-11-20. [dostęp 2011-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-23)]. (pol.).
  22. ↑ Grzegorz Filiks: Newey otrzymał bolid od zespołu. f1ultra.pl, 2010-07-03. [dostęp 2011-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-12)]. (pol.).
  23. ↑ Red Bull reward technical head Adrian Newey with F1 car. news.bbc.co.uk, 2010-07-02. [dostęp 2011-09-06]. (ang.).
  24. ↑ Jamie O'Leary i Matt Beer: Newey hospitalised after Ginetta crash. autosport.com, 2010-08-08. [dostęp 2011-09-06]. (ang.).
  25. ↑ Marek Roczniak: Newey trafił do szpitala na badania kontrolne po wypadku. f1wm.pl, 2010-08-08. [dostęp 2011-09-10]. (pol.).
  26. ↑ a b c Nürburgring bez Neweya. f1.autoklub.pl, 2011-07-05. [dostęp 2011-09-24]. (pol.).
  27. ↑ Diana Jagodzik: Wszyscy pójdą jeść a Adrian Newey.... f1ultra.pl, 2011-03-11. [dostęp 2011-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
  28. ↑ a b c Mariusz Karolak: Newey wystartuje w sześciogodzinnym wyścigu na Misano. f1wm.pl, 2011-07-05. [dostęp 2011-09-11]. (pol.).
  29. ↑ Gran Turismo 5. gry-online.pl. [dostęp 2011-09-10]. (pol.).
  30. ↑ a b Red Bull X2010 Prototype ukazany w pełni. eu.gran-turismo.com. [dostęp 2011-09-11]. (pol.).
  31. ↑ Polyphony Digital, Gran Turismo 5. Sony Computer Entertainment Polska, 2010-11-24. PS3. Poziom/obszar: Garaż lub Zadania specjalne – Wyzwanie Vettela (pol.).
  32. ↑ Rafał „Rafsen” Pawłowski: Webber: Newey zasłużył na tytuł szlachecki. f1ultra.pl, 2010-12-15. [dostęp 2011-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-19)]. (pol.).
  33. ↑ Rafał „Rafsen” Pawłowski: Newey odrzucił propozycje Ferrari. f1ultra.pl, 2011-03-24. [dostęp 2011-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-14)]. (pol.).
  34. ↑ Rafał „Rafsen” Pawłowski: Newey jest geniuszem, ale bez wkładu zespołu nic nie zrobi – Alonso. f1ultra.pl, 2011-08-09. [dostęp 2011-09-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
  35. ↑ Lenda da F-1, projetista da Red Bull cria carro – mais rápido do ano com lápis e papel. esporte.uol.com.br, 2010-05-19. [dostęp 2011-09-07]. (port.).
  36. ↑ Grzegorz Filiks: Red Bull: 30 naszych najlepszych ludzi miało oferty pracy od konkurencji. f1wm.pl, 2010-11-10. [dostęp 2011-09-10]. (pol.).
  37. ↑ Marek Roczniak: Autosport Awards 2009 rozdane. f1wm.pl, 2009-12-07. [dostęp 2011-09-10]. (pol.).
  38. ↑ Igor Szmidt: Newey otrzymał nagrodę Dino Toso. f1wm.pl, 2011-01-15. [dostęp 2011-09-10]. (pol.).
  39. ↑ Zuzanna Oskiera: Newey i Mansell zostaną odznaczeni w 2012 r.. f1ultra.pl, 2012-01-01. [dostęp 2012-01-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (pol.).
  40. ↑ Roger Gillham: Scalextric: A Race Through Time - The Official 50th Anniversary Book. J H Haynes & Co Ltd, 15 stycznia 2007. ISBN 1-84425-415-1. (ang.).
  41. ↑ deZZember: Newey chciałby pracować z Schumacherem. f1wm.pl, 2006-06-09. [dostęp 2011-09-10]. (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Adrian_Newey&oldid=71759771”
  NODES
Association 1
INTERN 1