Albert Willimsky
Albert Willimsky (ur. 29 grudnia 1890 w Głogówku, zm. 22 lutego 1940 w KL Sachsenhausen) – niemiecki ksiądz rzymskokatolicki, przeciwnik nazizmu. Za nieugiętą krytykę nazizmu i obronę godności maltretowanych polskich robotników przymusowych zamęczony w niemieckim obozie koncentracyjnym.
| prezbiter, proboszcz | |
| |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
29 grudnia 1890 |
| Data i miejsce śmierci |
22 lutego 1940 |
| Wikary w Bytomiu | |
| Okres sprawowania |
1919–1922 |
| Proboszcz parafii św. Piotra i Pawła w Szczecinie-Podjuchach | |
| Okres sprawowania |
1939–1940 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Prezbiterat |
22 czerwca 1919 |
Życiorys
edytujPo ukończeniu matury rozpoczął studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego. W czasie I wojny światowej zawiesił studia, zostając sanitariuszem, a następnie radiotelegrafistą. Po święceniach kapłańskich, które przyjął 22 czerwca 1919 w katedrze wrocławskiej[1], został wikarym w Bytomiu. W latach 1922–1924 był duszpasterzem w parafii Najświętszej Maryi Panny w berlińskiej dzielnicy Kreuzberg.
W 1933 będąc proboszczem we Friesacku w powiecie Havelland, zwrócił uwagę swoją otwartą krytyką wobec rodzącego się nazizmu. Z powodu konfliktu z lokalnymi władzami na tym tle musiał w marcu 1935 opuścić tę parafię i przenieść się do Gransee, gdzie był proboszczem od 1935 do 1939. W październiku 1938 został aresztowany po raz pierwszy przez Gestapo z powodu biernego oporu wobec nazizmu i dalszej jego krytyki. Został zwolniony z więzienia 1 maja 1939, aby w lipcu 1939 objąć parafię w Podjuchach – w prawobrzeżnej dzielnicy Szczecina była to jedyna w tym czasie parafia rzymskokatolicka. Tutaj zetknął się z problemami polskich robotników przymusowych pracujących w ciężkich warunkach. Krytyka nazizmu i obrona skrzywdzonych Polaków (zwłaszcza prządek Fabryki Sztucznego Jedwabiu w Żydowcach), spowodował, że ks. Willimsky został ponownie aresztowany po denuncjacji w styczniu 1940 i osadzony w obozie koncentracyjnym KL Sachsenhausen w Oranienburgu. Zmarł tam kilka tygodni później wskutek wyczerpania, nieopodal swojej byłej parafii w Gransee.
Upamiętnienie
edytuj- Park w dzielnicy Podjuchy w Szczecinie, gdzie pracował w latach 1939–1940, nosi jego imię[2],
- Tablica pamiątkowa w krypcie Katedry św. Jadwigi Śląskiej w Berlinie-Mitte,
- Tablica pamiątkowa w Gransee, poświęcona również proboszczowi Paulowi Bartschowi.
- Tablica pamiątkowa w Kościele Pw. Św.Piotra i Pawła w dzielnicy Podjuchy w Szczecinie, odsłonięta w dniu 23.02.2020 roku[3].
-
Tablica pamiątkowa ku czci księży Willimskyego i Bartscha w Gransee, którzy wstawiali się za polskimi więźniami w czasach nazizmu -
Część tablicy poświęcona pamięci zamordowanych przez nazistów katolików z archidiecezji berlińskiej znajdująca się w Katedrze Św Jadwigi Śląskiej w Berlinie
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ informacja o święceniach kapłańskich ks. Alberta Willimskyego z jego rodzinnej parafii św. Bartłomieja w Głogówku.
- ↑ informacja o nadaniu parkowi w Podjuchach imienia ks. Alberta Willimskyego. naszepodjuchy.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-08)]..
- ↑ Telewizja Polska S.A, 80 lat temu zginął męczeńską śmiercią. Tablica dla upamiętnienia bohaterskiego kapłana [online], szczecin.tvp.pl [dostęp 2020-02-24] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Bogdan Frankiewicz: Ksiądz Albert Willimsky – przykład chrześcijańskiej postawy wobec zbrodni nazizmu. W: Marian Grzęda: Antyfaszystowska działalność Kościoła katolickiego i ewangelickiego na Pomorzu Zachodnim.: Pastor Dietrich Bonhoeffer i ksiądz Albert Willimsky. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2003. ISBN 83-7241-324-X. (pol.).
- Benedicta-Maria Kempner: Priester vor Hitlers Tribunalen. Monachium: Verlag Rütten & Loening, 1966, 1967, wznowienie 1996. ISBN 978-3-570-12292-1. (niem.).
- Heinz Kühn: Blutzeugen des Bistums Berlin: Erich Klausener, Bernard Lichtenberg, Carl Lampert, Friedrich Lorenz OMI, Herbert Simoleit, Rudolf Mandrella, Albert Hirsch, Alfons M. Wachsmann, Max J. Metzger, Karl H. Schäfer, Josef Lenzel, Albert Willimsky, August Froehlich. Berlin: Morus-Verlag, 1952. (niem.).
- Ursula Pruß: Erzbistum Berlin. Pfarrer Albert Willimsky. W: Helmut Moll: Zeugen für Christus. Das deutsche Martyrologium des 20. Jahrhunderts. Paderborn: Verlag Ferdinand Schöningh na zamówienie Konferencji Episkopatu Niemiec, 1999, s. 117–120. ISBN 978-3-506-75778-4. (niem.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Biografia ks. Alberta Willimskyego (pol.)
- Biografia ks. Alberta Willimskyego. paulinenaue.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-18)]. (niem.)
- Witryna arcybiskupstwa berlińskiego: Wspomnienie ks. Alberta Willimskyego jako ofiary nazizmu. erzbistumberlin.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-06)]. (niem.)