Aleksandr Jakowlew (polityk)
Aleksandr Nikołajewicz Jakowlew (ros. Александр Николаевич Яковлев; ur. 2 grudnia 1923 koło Jarosławia, zm. 18 października 2005 w Moskwie) – rosyjski ekonomista i działacz komunistyczny. Intelektualista, pomysłodawca pieriestrojki, doradca Michaiła Gorbaczowa.
Data i miejsce urodzenia |
2 grudnia 1923 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
18 października 2005 |
Ambasador ZSRR w Kanadzie | |
Okres |
od 1973 |
Poprzednik | |
Następca | |
Odznaczenia | |
Był wysoko postawionym funkcjonariuszem aparatu propagandy komunistycznej. Z powodu opublikowanego w 1972 artykułu „Przeciw antyhistoryzmowi”, odebranego jako zakamuflowana krytyka nacjonalistycznych i antysemickich tendencji w KPZR, usunięty ze stanowisk. Następnie został ambasadorem ZSRR w Kanadzie. Po dojściu do władzy Gorbaczowa sekretarz do spraw ideologii KC KPZR. Przygotowywał publiczny wizerunek Gorbaczowa, zaś o jego skuteczności świadczy zjawisko tzw. „gorbimanii” na Zachodzie w latach 80. XX wieku. Był także inicjatorem polityki głasnosti, tzn. liberalizacji cenzury. Deputowany do Rady Najwyższej ZSRR 11 kadencji, deputowany ludowy ZSRR.
W miarę rozwoju reform stawał się stopniowo coraz większym krytykiem systemu radzieckiego, aż do całkowitego potępienia komunizmu jako doktryny i systemu politycznego.
Po rozpadzie ZSRR był przewodniczącym komisji do spraw rehabilitacji ofiar komunizmu (od 1992). Badał okoliczności śmierci Raoula Wallenberga, zamordowanego przez Sowietów. Dzięki Jakowlewowi za prezydentury Borysa Jelcyna w Rosji ruszyły badania archiwów katyńskich, skutecznie ograniczane za prezydentury Władimira Putina.
Odznaczenia
edytujNiektóre z odznaczeń otrzymanych przez Jakowlewa:
- Order „Za zasługi dla Ojczyzny” II klasy (2 grudnia 1998)
- Order Rewolucji Październikowej (4 czerwca 1971)
- Order Czerwonego Sztandaru
- Order Czerwonego Sztandaru Pracy (×3)
- Order Przyjaźni Narodów (1 grudnia 1983)
- Order Wojny Ojczyźnianej I klasy
- Order Czerwonej Gwiazdy (13 stycznia 1946)
- Order Krzyża Ziemi Maryjnej (Estonia)
- Order Wielkiego Księcia Giedymina (Litwa)
- Order Trzech Gwiazd (Łotwa)
- Order Wyzwoliciela (Wenezuela)
- Order Zasługi Republiki Federalnej Niemiec
Jakowlew gościł w Polsce wiele razy. W 2005 roku prezydent Aleksander Kwaśniewski odznaczył go Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej[1].
Przypisy
edytuj- ↑ Uroczystości upamiętniające 65. rocznicę Zbrodni Katyńskiej. prezydent.pl, 16 kwietnia 2005. [dostęp 2015-10-17].
Bibliografia
edytuj- Яковлев Александр Николаевич (ros.)
- Яковлев Александр Николаевич (ros.)
- Архив Александра Н. Яковлева - Личный архив - Биография (ros.)
- Могилы знаменитостей. Яковлев Александр Николаевич (1923–2005) (ros.)
- Библиотека – Люди и книги (ros.)
- ISNI: 0000000108720238
- VIAF: 14818205
- LCCN: n80131207
- GND: 11885481X
- NDL: 00468737
- LIBRIS: tr573qmc0lq7zzr
- BnF: 122024471
- SUDOC: 030650410
- SBN: RAVV073867
- NLA: 50824789
- NKC: js20020812077
- BNE: XX882123
- NTA: 072182261
- BIBSYS: 90954346
- CiNii: DA01897999
- Open Library: OL5194928A
- PLWABN: 9810659430605606
- NUKAT: n97002588
- J9U: 987007262920105171
- PTBNP: 801815
- LNB: 000046799
- NSK: 000173905
- CONOR: 60494179
- KRNLK: KAC199613688
- LIH: LNB:Zyr;=CV