Alfabet ugarycki
Alfabet ugarycki – alfabet klinowy używany od około roku 1500 p.n.e. do zapisywania języka ugaryckiego, wymarłego języka z grupy języków kananejskich. Nazwa języka pochodzi od miasta Ugarit w Syrii, w którym alfabet został odkryty. Alfabet zawiera 30 odrębnych liter. Inne języki (głównie hurycki) były także okazyjnie zapisywane w tym alfabecie w okolicach i na terenie miasta Ugarit, choć nie wszędzie.
Tabliczki gliniane zapisywane w mieście Ugarit są najwcześniejszym przykładem północnosemickich i południowosemickich porządków alfabetycznych, od których z kolei pochodzą alfabetyczne porządki używane w językach hebrajskim, greckim i łacińskim z jednej strony, a języku gyyz z drugiej strony. Pismo ugaryckie było zapisywane z lewej do prawej.
Pochodzenie
edytujUczeni na próżno szukali klinowych prototypów liter ugaryckich, jako że jego początki są okryte tajemnicą. Jednakże istnieją pośrednie poszlaki na powstanie alfabetu ugaryckiego od zera w drodze bardzo luźnej inspiracji przez wcześniejsze pisma klinowe, takie jak akadyjskie czy perskie.[styl do poprawy]
Litery
edytuj
| 𐎀 | ʾa | ʔa |
| 𐎁 | b | b |
| 𐎂 | g | g |
| 𐎃 | ẖ | x |
| 𐎄 | d | d |
| 𐎅 | h | h |
| 𐎆 | w | w |
| 𐎇 | z | z |
| 𐎈 | ḥ | ħ |
| 𐎉 | ṭ | ṭ |
| 𐎊 | j | j |
| 𐎋 | k | k |
| 𐎌 | š | ʃ |
| 𐎍 | l | l |
| 𐎎 | m | m |
| 𐎟 | ḏ | ð |
| 𐎐 | n | n |
| 𐎑 | ẓ | ẓ |
| 𐎒 | s | s |
| 𐎓 | ʿ | ʕ |
| 𐎔 | p | p |
| 𐎕 | ṣ | ṣ |
| 𐎖 | q | q |
| 𐎗 | r | r |
| 𐎘 | ṯ | θ |
| 𐎙 | ġ | ɣ |
| 𐎚 | t | t |
| 𐎛 | ʾi | ʔi |
| 𐎜 | ʾu | ʔu |
| 𐎝 | s2 / ś | ? |
| 𐎟 | rozdzielacz słów | |
Abecedariusze
edytujOdkryte spisy liter ugaryckich zawierają zarówno porządek północno- (pochodne porządki to: hebrajski, fenicki, grecki, łaciński), jak i południowosemicki (pochodne porządki to południowoarabski i etiopski). Litery są podane w transkrypcji łacińskiej i hebrajskiej. W przypadku braku odpowiadającej litery hebrajskiej występuje puste miejsce.
Porządek północnosemicki
| ’a | b | g | x | d | h | w | z | ħ | ṭ | j | k | š | š' | l | m | ð | n | ẓ | s | c | p | ṣ | q | r | θ | γ | t | ’i | ’u | ś |
| א | ב | ג | ח׳ | ד | ה | ו | ז | ח | ט | י | כ | ל | מ | ד׳ | נ | ט׳ | ס | ע | פ | צ | ק | ר | ש | ע׳ | ת | שׂ |
Porządek południowosemicki
| h | l | ħ | m | q | w | š | r | t | s | k | n | x | b | ś | p | ’ | c | ẓ | g | d | γ | ṭ | z | ð | j | θ | ṣ |
| ה | ל | ח | מ | ק | ו | ר | ת | ס | כ | נ | ח׳ | ב | שׂ | פ | א | ע | ט׳ | ג | ד | ע׳ | ט | ז | ד׳ | י | ש | צ |
Linki zewnętrzne
edytuj- Pismo ugaryckie
- Alfabet ugarycki (Omniglot)
- Czcionka ugarycka na wolnej licencji.
- Komercyjna czcionka ugarycka
- Starożytne pisma. reinhold.kainhofer.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-04-05)]. (włącznie z ugaryckim)
- Alfabet ugarycki kodowanie Unicode