Andriej Michajłowicz Kurbski, Krupski[1][2][3] (ros. Андрей Михайлович Курбский; 15281583) – dowódca wojskowy, polityk, jeden z najbliższych współpracowników cara Rosji Iwana IV Groźnego.

Andriej Michajłowicz Kurbski
ilustracja
Herb
Lewart (Lew II)
Data urodzenia

1528

Data i miejsce śmierci

1583
Milanowicze

Dzieci

Dymitr Michał Kurbski

Iwan IV Groźny wysłuchuje listu od Andrieja Kurbskiego

Życiorys

edytuj

Pochodził z dynastii Rurykowiczów Jarosławskich, dlatego nazywany Kurbski-Jarosławski. Wsławił się w czasie zdobywania Kazania w 1552 roku, zyskując nieograniczone zaufanie Iwana IV. W 1556 roku wliczony został w poczet bojarów. W czasie wojny inflanckiej dowodził w roku 1560 wyprawą na Felin i zwycięskim oblężeniem twierdzy w Dorpacie. 19 sierpnia 1562 roku został pobity przez wojska polskie starosty różańskiego Stanisława Leśniowolskiego w bitwie pod Newlem. W 1564 roku po klęsce wojsk rosyjskich w bitwie pod Czaśnikami i zesłaniu do Dorpatu postanowił zmienić front i 30 kwietnia tego samego roku przeszedł na stronę Polski i Litwy. Poświęcił przy tym matkę, żonę i 9-letniego syna, których Iwan Groźny rozkazał stracić[4].

W latach 1564–1579 wymieniał listy z carem, korespondencja ta stanowi wyjątkowy przykład sztuki epistolograficznej, gdy były poddany, korzystając z azylu, prosto w oczy oskarża swojego cara samodzierżcę. W 1565 roku stanął na czele zagonu Tatarów litewskich, którzy spustoszyli Rosję. W dowód jego zasług wojennych król Zygmunt II August nadał mu liczne wsie i dobra na Wołyniu. Zbliżył się do Konstantego Ostrogskiego, widząc w nim obrońcę prawosławia w Rzeczypospolitej. Pod koniec życia dokonał wielu przekładów z pism Ojców Kościoła z łaciny na język cerkiewnosłowiański. Został pochowany w monasterze Trójcy Świętej w Werbce koło Kowla, którego przełożony był jego spowiednikiem. Grób, podobnie jak zabudowania klasztoru, nie przetrwał do naszych czasów.

Był trzykrotnie żonaty, z czego jedno małżeństwo skończyło się rozwodem. Z trzeciego związku posiadał syna Dymitra Michała (1582–1645), który dokonał konwersji na katolicyzm oraz był posłem upickim[5][6].

Przypisy

edytuj
  1. Wolff 1895 ↓, s. 194.
  2. c.554 (herb Krupskich), «Poczet herbow szlachty Korony Polskiey y Wielkiego Xięstwa Litewskiego: gniazdo y perspektywa staroświeckiey cnoty», Potocki Wacław, Krakow, 1696 r.;
  3. с.504-506 tom 1 (Index, Tesserae gentiliciae in regno Poloniae s M.D. Lit.), «Orbis Poloni», Simone Okolski, Cracov, 1641;
  4. Davies 2010 ↓, s. 515.
  5. Davies 2010 ↓, s. 516.
  6. Wolff 1895 ↓, s. 195 i n..

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj
  NODES
Intern 1
multimedia 1
os 29