Anisophylleaceae
Anisophylleaceae – rodzina drzew i krzewów o wciąż dyskusyjnej pozycji systematycznej, według APweb klasyfikowana do dyniowców. Obejmuje ok. 35 gatunków zaliczanych do czterech rodzajów, przy czym z powodu odrębności rodzaju Polygonanthus spodziewać się można zmian w ujęciu taksonomicznym rodziny. Najbardziej zróżnicowany jest rodzaj Anisophyllea do którego należy aż 30 gatunków. Przedstawiciele rodziny rosną na wszystkich kontynentach strefy tropikalnej. Większość gatunków rośnie w wilgotnych, nizinnych lasach równikowych[5], rodzaj Combretocarpus występuje w lasach bagiennych na torfach[6].
 Anisophyllea cinnamomoides | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina |
Anisophylleaceae | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Anisophylleaceae Ridl. Fl. Malay Penins. 1: xxviii, 700. 13-22 Jul 1922[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Anisophyllea R. Br. ex Sabine[4] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Niektóre gatunki dostarczają wartościowego drewna, np. Anisophyllea griffithii[5], Combretocarpus rotundatus i Poga oleosa, drugi z gatunków dostarcza także jadalnego oleju[6].
Morfologia
edytuj
- Pokrój
- Drzewa i krzewy[6]. Pędy pokryte są rzadkimi, jednokomórkowymi włoskami, u Combretocarpus występują włoski rozgałęzione na kwiatach[5].
- Liście
- Skrętoległe w dwóch, rzadziej w czterech rzędach[6]. Nierzadko zróżnicowane (występuje heterofilia). W takich przypadkach (np. u Anisophyllea disticha) na pędzie ortotropowym wyrastają tylko skrętoległe łuskowate liście. Na wyrastających w nibyokółkach pędach bocznych liście są silnie dimorficzne. Z górnej powierzchni wyrastają parami naprzemiennie liście łuskowate, podczas gdy z dolnej wyrastają liście o rozwiniętej blaszce liściowej[5]. Blaszka jest niepodzielona, całobrzega, skórzasta, u nasady często asymetryczna[6].
- Kwiaty
- Drobne, jedno- lub obupłciowe (u Combretocarpus), skupione w wiechach lub gronach. Kielich składa się z 3–5 wolnych i trwałych działek. Płatków korony jest także od 3 do 5, poszczególne płatki mają kształt pazurkowaty, bywają też wcinane lub podzielone (całobrzegie tylko u Polygonanthus). Pręcików jest dwa razy tyle co listków w jednym okółku okwiatu. Zalążnia jest dolna, synkarpiczna, złożona z 3 lub 4 owocolistków i z taką samą liczbą komór. W każdej komorze znajduje się 1 lub 2 zalążki[6].
- Owoce
- Pestkowce (Anisophyllea), suche i drewniejące torebki (Polygonanthus) oraz skrzydlaki (Combretocarpus)[6].
Systematyka
edytujPozycja systematyczna rodziny i klasyfikowanych do niej rodzajów jest przedmiotem badań i dyskusji[7]. Dawniej tradycyjnie była sytuowana blisko korzeniarowatych Rhizophoraceae, zwykle jako osobna rodzina lub podrodzina[5]. Badania molekularne wskazują na bazalną pozycję tej rodziny w obrębie dyniowców[7][8]. Z kolei analizy budowy organów generatywnych wskazują na bliskie pokrewieństwo z radziliszkowatymi (Cunoniaceae) z rzędu szczawikowców[6].
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Klad bazalny w rzędzie dyniowców należącym do kladu różowych w obrębie okrytonasiennych[2]:
| dyniowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Wykaz rodzajów[4]
- Anisophyllea R. Br. ex Sabine
- Combretocarpus Hook. f.
- Poga Pierre
- Polygonanthus Ducke
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-03] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-03] (ang.).
- ↑ James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – A. University of Maryland. [dostęp 2011-10-10]. (ang.).
- ↑ a b c Family: Anisophylleaceae. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-10-10]. (ang.).
- ↑ a b c d e K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. X. Flowering Plants. Eudicots. Heidelberg, Dordrecht, London, New York: Springer, 2011, s. 51-53. ISBN 978-3-642-14396-0.
- ↑ a b c d e f g h Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 32-33. ISBN 1-55407-206-9.
- ↑ a b Schwarzbach, Andrea E., Ricklefs, Robert E.. Systematic affinities of Rhizophoraceae and Anisophylleaceae, and intergeneric relationships within Rhizophoraceae, based on chloroplast DNA, nuclear ribosomal DNA, and morphology. „American Journal of Botany”. 87, 4, s. 547–564, 2000. DOI: 10.2307/2656599. (ang.).
- ↑ Li-Bing Zhang, Mark P. Simmons, Alexander Kocyan, Susanne S. Renner: Phylogeny of the Cucurbitales based on DNA sequences of nine loci from three genomes: Implications for morphological and sexual system evolution. [w:] Molecular Phylogenetics and Evolution [on-line]. 2005. [dostęp 2011-10-10]. (ang.).