Antechinus arktos
Antechinus arktos – endemiczny gatunek myszopodobnych, owadożernych torbaczy z rodziny niełazowatych zamieszkujący tereny leśne położone na dużych wysokościach, występujący w Australii w północno-wschodniej Nowej Południowej Walii i w południowo-wschodniej części stanu Queensland[2]. W okresie godowym samce tego gatunku prowadzą wielogodzinne kopulacje, które doprowadzają zwierzęta do skrajnego wyczerpania, w konsekwencji czego umierają jeszcze przed przyjściem na świat potomstwa[3][4]. A. arktos został po raz pierwszy opisany w 2014 na łamach czasopisma „Zootaxa”[2].
| Antechinus arktos[1] | |
| Baker, Mutton, Hines, Van Dyck, 2014 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Antechinus arktos |
Systematyka
edytujA. arktos zaliczane są do rodzaju Antechinus[5], lecz przez długi czas były błędnie klasyfikowane jako podgatunek (A. s. mimetes) gatunku Antechinus swainsonii. W 2014 roku zespół naukowców w składzie Andrew M. Baker, Thomas Y. Mutton, Harry B. Hines i Steve Van Dyck z Queensland University of Technology opublikował na łamach czasopisma „Zootaxa” artykuł, w którym wykazał, że istnieją uderzające różnice morfologiczne i genetyczne między badanym zwierzęciem a A. swainsonii i w konsekwencji te myszopodobne torbacze winny zostać uznane za odrębny gatunek[2].
Morfologia
edytujA. arktos są małymi torbaczami podobnymi do myszy[3]. Zwierzęta te są bardzo podobne do podgatunków A. swainsonii, jednak ubarwienie A. arktos jest wyraźnie bardziej jaskrawe niż np. A. s. mimetes, którego sierść ma kolor czarno-brązowy lub szaro-brązowy[2]. A. arktos ma futro o stosunkowo długim włosie, wybarwione na kolor pomarańczowo-brązowy[2][6], czarne łapy[4] i czarny ogon pokryty krótką sierścią[6]. Sierść pokrywająca całe ciało zwierzęcia jest wyraźnie dłuższa niż u A. s. mimetes. Badania kraniologiczne wykazały, że czaszka A. arktos jest większa i wykazuje wyraźne różnice w stosunku do czaszek wszystkich podgatunków A. swainsonii[2].
Rozród
edytujA. arktos jest gatunkiem semelparycznym[4]. Specyfika cyklu rozrodczego A. arktos i spokrewnionych z nim myszoworów polega na tym, że samce tych gatunków odbywają w całym swym życiu tylko jeden akt płciowy. Niedługo później umierają. Takie zachowanie jest znane z życia wielu gatunków owadów czy łososia pacyficznego, ale bardzo rzadko występuje u ssaków[6].
Młode A. arktos rodzą się w listopadzie. Samce osiągają dojrzałość płciową koło sierpnia następnego roku i ten moment stanowi punkt zwrotny w ich życiu. Instynkt nakazuje im wówczas dążyć za wszelką cenę do odbycia aktu płciowego i doprowadzenia do zapłodnienia u samic, nawet kosztem snu i jedzenia[4] (żywią się owadami[3]). Okres godowy trwa około 2 tygodni, a pojedynczy akt może trwać przez około 12-14 godzin[4]. W okresie intensywnych i długotrwałych kopulacji w ich organizmie gwałtownie wzrasta poziom hormonu stresu, którego stężenie staje się tak wysokie, że całkowicie zaburza pracę układu odpornościowego[3]. Tak ogromny wysiłek powoduje znaczne wyczerpanie organizmu, utratę wielu ważnych białek i niszczy układy immunologiczne zwierząt[6]. Połowa samców nie dożywa jesieni[3] – umierają w ciągu kilku tygodni z wyczerpania[6], jeszcze przed przyjściem na świat własnego potomstwa[4]. Ekstremalny poziom hormonów prowadzi do dezintegracji tkanek zwierząt i gangreny, są skrajnie wyczerpane i spada z nich futro. Samice mogą przeżyć nawet trzy cykle rozrodcze, ale większość z nich umiera po wydaniu na świat pierwszego miotu[6]. Prawdopodobnie jest to typowy schemat rozrodczy wszystkich Antechinus[4].
Wcześniejsze teorie zakładały, że zachowanie samców A. arktos mają charakter altruistyczny i pozwalają na pozostawienie większej ilości pożywienia dla potomstwa. Jesienią, kiedy mają miejsce gody, pożywienia zaczyna bowiem brakować. Biolog dr Diana Fisher z University of Queensland twierdzi jednak, że do opisanych zachowań zwierzęta popycha rywalizacja w przekazaniu jak największej puli swoich genów następnemu pokoleniu[4] i giną. Fisher uważa także, że to samice prowokują samców do seksualnej rywalizacji, co może być formą praktycznego sprawdzianu kondycji fizycznej, a tym samym jakości genów potencjalnych ojców[3].
Zasięg geograficzny
edytujA. arktos zamieszkują na dużych wysokościach, na terenie kaldery Tweed Volcano w północno-wschodniej Nowej Południowej Walii i w południowo-wschodniej części stanu Queensland[2]. Obszar ten leży na terenie Parku Narodowego Springbrook[4] wchodzącego w skład rezerwatu przyrody Gondwana Rainforests of Australia wpisanego na listę światowego dziedzictwa UNESCO[7].
Przypisy
edytuj- ↑ Antechinus arktos, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g Andrew M. Baker, Thomas Y. Mutton, Harry B. Hines, Steve Van Dyck. The Black-tailed Antechinus, Antechinus arktos sp. nov.: a new species of carnivorous marsupial from montane regions of the Tweed Volcano caldera, eastern Australia. „Zootaxa”. 3765 (2), s. 101–133, 2014. Magnolia Press. DOI: 10.11646/zootaxa.3765.2.1. ISSN 1175-5334. (ang.).
- ↑ a b c d e f Dorota Romanowska: Zabójcza dawka miłości, czyli ssaki samobójcy. Newsweek Polska, 2013-11-02. [dostęp 2014-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-11)]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i Elise Worthington: Scientists discover new species with fatal attraction on Queensland’s Gold Coast hinterland. abc.net.au, 2014-02-20. [dostęp 2014-08-08]. (ang.).
- ↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Antechinus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 7 kwietnia 2008]
- ↑ a b c d e f Stephen Luntz: New Species Of Marsupial Has Sex Until It Dies. iflscience.com, 2014-02-25. [dostęp 2014-08-08]. (ang.).
- ↑ Gondwana Rainforests of Australia. UNESCO. [dostęp 2014-08-08]. (ang.).