Ara szafirowa
Ara szafirowa[4] (Ara glaucogularis) – gatunek dużego ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae), podrodziny papug neotropikalnych (Arinae). Występuje endemicznie w północnej Boliwii. Krytycznie zagrożony wyginięciem.
| Ara glaucogularis[1] | |||
| Dabbene, 1921 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
ara szafirowa | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Taksonomia
edytujPo raz pierwszy gatunek opisał Roberto Dabbene w 1921. Nowemu gatunkowi nadał nazwę Ara glaucogularis[2][5]. Nazwa jest obecnie akceptowana przez Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC). Uznaje on arę szafirową za gatunek monotypowy[6]. Klasyfikacja gatunku nie jest jasna, głównie dlatego, że do lat 90. XX wieku ara szafirowa była znana ornitologom jedynie z niewoli. Uznawana była za nietypowe ararauny (A. ararauna). Później okazało się jednak, że miejscami są to gatunki sympatryczne, a ich przedstawiciele nie krzyżują się ze sobą[2].
Morfologia
edytuj
Długość ciała wynosi około 85 cm, masa ciała 600–800 g. Wyglądem ary szafirowe bardzo przypominają ararauny[2]. Ciemię, grzbiet, gardło i wierzch skrzydeł oraz ogona są turkusowe. Wchodzący między niebieskie gardło i ciemię pas ma barwę żółtą, podobnie jak reszta spodu ciała. U nasady ciemnego dzioba dostrzec można nagą skórę, na której znajduje się 5 lub 6 pasów niebieskich piór. Ich rozmieszczenie jest cechą indywidualną, może być używane do rozpoznawania poszczególnych osobników[7].
Zasięg występowania
edytujAry szafirowe zamieszkują północną Boliwię na wschód od rzeki Mamoré, w ekoregionie Llanos de Moxos[2]. Zależnie od miejsca występowania można wyróżnić dwie subpopulacje, północną i południową[8].
Ekologia i zachowanie
edytujAry szafirowe zamieszkują lasy, w tym lasy galeriowe[8]. Żywią się miąższem owoców palm Attalea i Acrocomia[2]. Palmy Attalea phalerata są głównym źródłem pokarmu dla wszystkich ar zamieszkujących ten region. Ptaki te najczęściej przebywają w parach, obserwuje się również małe grupy (7–9 osobników)[8].
Lęgi
edytujZniesienia przypadają na okres od sierpnia do grudnia, czyli na koniec pory suchej[2]. Ary szafirowe gniazdują w dziuplach drzew. Składają od 1 do 3 jaj[8]. Samica wysiaduje je sama przez około 26 dni. Po wykluciu pisklęta ważą blisko 18 g. Są w pełni opierzone po 13–14 tygodniach życia. Dojrzałe płciowo stają się w wieku 5 lat[7].
Status
edytujIUCN uznaje arę szafirową za gatunek krytycznie zagrożony wyginięciem (CR, Critically Endangered) nieprzerwanie od 2000. Wcześniej, w latach 1994 i 1996, klasyfikowana była jako zagrożona (EN, Endangered). W 2020 liczebność populacji szacowano na 312–455 osobników (czyli około 208–303 osobników dorosłych). Dawniej poważnym zagrożeniem dla tych papug był legalny i nielegalny odłów z przeznaczeniem na handel jako ptak klatkowy w obrębie Boliwii, jak i poza nią. Po 1984 problem ten stracił na znaczeniu. Wszystkie znane miejsca rozrodu położone są na prywatnych farmach, gdzie wypala się łąki i wycina drzewa, co pozbawia ary szafirowe miejsc do wyprowadzenia lęgów. Do innych zagrożeń należy również konkurencja o dziuple z innymi arami, tukanami, nietoperzami i dużymi dzięciołami. Niepokojenie ar przez inne ptaki i ssaki, w tym ludzi, może zmniejszać powodzenie w lęgach[3][8].
Ara szafirowa jest wymieniona w Załączniku I konwencji waszyngtońskiej (CITES)[9].
Przypisy
edytuj- ↑ Ara glaucogularis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g Collar, N., Boesman, P. & Sharpe, C.J: Blue-throated Macaw (Ara glaucogularis). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2014. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-19)].
- ↑ a b Ara glaucogularis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Arini Gray,GR, 1840 (1825) (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-24].
- ↑ R. Dabbene. Miscelánea ornitológica. „Hornero”. 2 (3), s. 225, 1921. (hiszp.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-24]. (ang.).
- ↑ a b Shelby Wyatt: Ara glaucogularis blue-throated macaw. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. University of Michigan, 2011. [dostęp 2017-03-09].
- ↑ a b c d e Blue-throated Macaw Ara glaucogularis. BirdLife International. [dostęp 2022-01-30].
- ↑ Ara glaucogularis. [w:] Species+ [on-line]. UNEP, 2020. [dostęp 2020-09-24]. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Blue-throated Macaw (Ara glaucogularis). [w:] Parrot Encyclopedia [on-line]. World Parrot Trust. [dostęp 2020-09-24]. (ang.).