Artakserkses III
Artakserkses III Ochos[1] (staropers. 𐎠𐎼𐎫𐎧𐏁𐏂) (zm. 338 p.n.e.[1]) – król perski z dynastii Achemenidów, syn i następca Artakserksesa II oraz królowej Statejry[1]. Panował w latach 358-338 p.n.e., od 342 p.n.e. był także władcą Egiptu[1]. Na czas jego panowania przypada krótkotrwały renesans potęgi perskiego imperium.
| |
| Król Persji | |
| Okres |
od 358 p.n.e. |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data śmierci |
338 p.n.e. |
| Ojciec | |
| Matka | |
Był najmłodszym z trojga synów Artakserksesa II i Statejry; jego starszymi braćmi byli Dariusz i Ariaspes[1]. Poza nimi Artakserkses miał rzekomo jeszcze ponad setkę synów z konkubin[1]. Dariusz został skazany przez ojca na śmierć, zaś Ariaspesa skłoniono do popełnienia samobójstwa[1].
Artakserkses III był bezwzględnym władcą i despotą, zyskując sobie opinię najbardziej krwiożerczego ze wszystkich achemenidzkich władców[2]. Po objęciu tronu zgładził krewnych zagrażających jego władzy[1]. Podporządkował sobie buntujących się satrapów z wyjątkiem satrapy Karii Mauzolosa[1]. Stłumił też bunty w Fenicji i na Cyprze[1]. Zawarł sojusz z królem Filipem II macedońskim, który był formą wywarcia presji na popierające buntowników Ateny. Układ ten wyznaczał strefy wpływów obu stronom: Persja miała panować w Azji Mniejszej, Macedonii zaś przypaść miała w udziale Grecja.
W 343 p.n.e. podjął udaną wyprawę celem odzyskania utraconego przez jego ojca Egiptu. Do kluczowego, zwycięskiego dla Artakserksesa starcia doszło pod Peluzjum[1]. Osiągnął cel za pomocą greckich najemników, którzy w tych czasach zaczęli odgrywać coraz większą rolę w perskim wojsku[1]. Satrapą Egiptu uczynił Ferendatesa[1]. Ochos własnoręcznie zabił świętego dla Egipcjan byka Apisa i nakazał czcić wprowadzonego przez siebie osła[1]. Zabito także świętego barana w Mendes[3]. Dla upamiętnienia podboju na niektórych bitych w jego państwie monetach przedstawiany był w egipskiej koronie[1].
Zginął otruty przez spiskowców, którym przewodził eunuch Bagoas[1]. Ocenia się, że choć Ochos był krwiożerczy, to był jednocześnie zdolny, a jego zabójca mordując go zniszczył imperium perskie[4]. Jego następcą został syn – Arses.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Bogusław Kwiatkowski, Poczet faraonów. Życie. Legenda. Odkrycia, wyd. 2, Iskry, 2021, s. 895-898, ISBN 978-83-244-1042-2.
- ↑ Olmstead A. T., Dzieje imperium perskiego, PIW, Warszawa 1974, s. 395.
- ↑ Olmstead A. T., Dzieje imperium perskiego, PIW, Warszawa 1974, s. 409.
- ↑ Olmstead A. T., Dzieje imperium perskiego, PIW, Warszawa 1974, s. 453.
Bibliografia
edytuj- Wolski J., Historia Powszechna. Starożytność, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1979
- Wolski J., Iran – siedziba imperiów w starożytności. I. Achemenidzi, Polska Akademia Nauk, Kraków 1986.
- Bogusław Kwiatkowski, Poczet faraonów. Życie. Legenda. Odkrycia, wyd. 2, Iskry, 2021, ISBN 978-83-244-1042-2.
- A.T. Olmstead, Dzieje imperium perskiego, Warszawa: PIW, 1974.