Australopithecine
Australopithecine – takson obejmujący wszystkie gatunki powiązane z rodzajami australopitek i Paranthropus, w tym przede wszystkim Kenyanthropus platyops[1], ardipiteki[1] i Praeanthropus[2]. Obecnie wszystkie te spokrewnione ze sobą gatunki są często klasyfikowane jako podplemię plemienia Hominini zwane Australopithecina[3][4]. Australopithecine to wymarli bliscy krewni człowieka, którzy – wraz z rodzajem Homo – składają się na ludzki klad. Członkowie ludzkiego kladu, w tym Hominini po oddzieleniu się od szympansów, są obecnie nazywani podplemieniem Hominina[3].
| Australopithecine | |||
| Gregory & Hellman, 1939 | |||
| Okres istnienia: ok. 5,6 – 1,2 mln lat temu | |||
 Australopithecus sediba | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Plemię | |||
| Podplemię |
Australopithecine | ||
| Synonimy | |||
| |||
Termin Australopithecine pochodzi z dawnej klasyfikacji, w której zaliczono ten takson do odrębnej podrodziny Australopithecinae[5]. Gatunki australopiteka są czasami nazywane gracile Australopithecine, a Paranthropus opisywany jest jako tęgi Australopithecine[6][7].
Australopithecine występowały w pliocenie i plejstocenie. Były dwunożne, a ich układ zębów był zbliżony do ludzkiego. Objętość mózgu była nieznacznie większa niż u współczesnych małp człekokształtnych, a współczynnik encefalizacji był niższy niż u rodzaju Homo[6]. Ludzie (należący do rodzaju Homo) mogą pochodzić od Australopithecine, a ardipiteki są prawdopodobnie przodkami Australopithecine[7].
Filogeneza
edytujFilogeneza podplemienia Australopithecine według Briggsa i Crowthera:
- Australopithecina
Budowa ciała
edytujSzczątki czaszek Australopithecine wskazują, iż ich ciała były przystosowane do poruszania się na dwóch kończynach, jednak nie poruszali się oni w sposób identyczny z chodem współczesnego człowieka. Mieli oni wysoki wskaźnik kostkowo-ramienny w porównaniu do innych homininów. Przejawiali większy dymorfizm płciowy niż gatunki należące do rodzajów Homo i Pan, a mniejszy niż u goryli i orangutanów. Prawdopodobnie osiągali wysokość 1,2 – 1,5 m, a ważyli od 30 do 55 kilogramów. Objętość mózgu wynosiła od 350 do 600 cm³. Zęby przedtrzonowe i trzonowe były stosunkowo duże i pokryte grubszą warstwą szkliwa niż zęby współczesnych małp człekokształtnych i współczesnego człowieka. Siekacze i kły były stosunkowo małe, a różnice pomiędzy kłami samców i samic były niewielkie w porównaniu do kłów współczesnych małp człekokształtnych[7].
Powiązania z Homo
edytujWielu naukowców uważa, iż około dwóch milionów lat temu jeden z gatunków Australopithecine przekształcił się w Afryce w rodzaj Homo. Nie ma jednakże zgodności co do tego, w jaki gatunek z rodzaju Homo wyewoluował:
Określenie, jaki gatunek Australopithecine (o ile w ogóle) jest przodkiem rodzaju Homo, to zadanie będące priorytetem dla wielu paleoantropologów, lecz które nie doczeka się w ciągu najbliższych lat żadnego ostatecznego rozwiązania. Niemalże każdy gatunek był wymieniany jako kandydat, jednak żaden z nich jako wystarczająco przekonywający. Obecnie okazuje się, że Australopithecus garhi ma szanse zająć to pożądane stanowisko paleoantropologii, jednak brak dowodów w postaci skamieniałości jest poważnym problemem. Inny problem polega na tym, że bardzo trudno jest ocenić, który człowiekowaty [obecnie hominin] stanowi pierwszego członka gatunku Homo. Bez tej wiedzy nie jest możliwe określenie, który gatunek Australopithecine był przodkiem dla Homo[7].
Marc Verhaegen stwierdził, że jeden z gatunków Australopithecine mógł być również przodkiem rodzaju Pan (czyli szympansów)[8].
Australopithecine z Azji
edytujNieliczna grupa paleoantropologów uważa, że Australopithecine mógł wyjść z Afryki. Jednym z najważniejszych propagatorów tej teorii jest Jens Lorenz Franzen, były kierownik Instytutu Badań Paleoantropologicznych w Senckenbergu. Franzen twierdzi, iż Paranthropus dotarł nie tylko do Indonezji (jak megantrop), lecz także do Chin:
Tym sposobem dochodzimy do wniosku, że pojawienie się Australopithecine w Azji nie wprowadza nieładu, a wręcz pomaga wyjaśnić wczesną ewolucję człowiekowatych [homininów] na tym kontynencie. Ta koncepcja wyjaśniałaby znalezione na Jawie i w Chinach nieliczne szczątki wczesnego australopiteka jako pozostałości po azjatyckim odgałęzieniu Australopithecine. Długo później miejsce miała [afrykańska] imigracja Homo erectusa, a ostatecznie doszło do wyginięcia Australopithecine po pewnym okresie współwystępowania[9].
W 1957 znaleziona w Chinach skamieniałość zęba z wczesnego plejstocenu została opisana jako przypominająca ząb Paranthropus robustus. Inne trzy skamieniałe zęby trzonowe znalezione w Jhansi w Chinach (Jaskinia Longgudong) zostały zidentyfikowane jako należące do australopiteka. Późniejsze badania podważyły jednak to założenie. W 1984 Zhang doszedł do wniosku, że zęby z Jhansi oraz niezidentyfikowany ząb z Chin należą do Homo erectus. W 2010 Liu i inni zbadali okazy z Jhansi i stwierdzili, że trzonowce kwalifikują się do gatunku Homo erectus:
Nie ma zauważalnych różnic w kształcie korony zębów pomiędzy okazami z Jhansi a innymi skamieniałościami Homo erectus znalezionymi w Chinach. Nie ma również żadnych dowodów potwierdzających bliskość hominina z Jhansi i australopiteka[10].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Wood, B.: Reconstructing human evolution: Achievements, challenges and opportunities (2010), strony 8902 – 8909.
- ↑ Cela-Conde, C. J.; Ayala, F. J.: Genera of the human lineage (2003), strony 7684 – 7689.
- ↑ a b Wood, B.; Richmond, B. G.: Human evolution: Taxonomy and paleobiology (2000).
- ↑ Briggs, D.; Crowther, P. R.: Palaeobiology II, strona 600.
- ↑ Kottak, C. P.: Cultural Anthropology: The Exploration of Human Diversity.
- ↑ a b Mai L. L.; Owl, M. Y.; Kersting M. P.: The Cambridge Dictionary of Human Biology and Evolution (2005), strona 45.
- ↑ a b c d Szpak, P.: Evolution of the Australopithecines (2007).
- ↑ Verhaegen, M.: African ape ancestry (1990), strony 295 – 297.
- ↑ Franzen, J. L.: Asian australopithecines? (1985), strony 255 – 263.
- ↑ Zhang, Y.: Gigantopithecus and Australopithecus in China (1985), strony 69 – 78.