Autoportret w futrze
Autoportret w futrze (niem. Selbstbildnis im Pelzrock) – obraz olejny niemieckiego malarza i grafika Albrechta Dürera.
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
1500 |
| Medium | |
| Wymiary |
67,1 × 48,9 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Charakterystyka
edytujDzieło jest jednym z trzech zachowanych autoportretów jakie sporządził Dürer; dwa pozostałe powstały we wcześniejszym okresie, w 1493 (wersja z Luwru) i w 1498 (wersja z Prado). Znany jest również autoportret artysty z 1486 wykonany srebrnym sztyftem na papierze. Autoportret w futrze z monachijskiego muzeum sztuki[1] powstał w 1500, tuż przed 28. urodzinami malarza[2] (był poprawiany w 1520[3]). O dacie powstania świadczą monogram Dürera i data, umieszczone po lewej stronie, oraz łaciński napis po prawej stronie: Albertus Durerus Noricus / ipsum me propriis sic effin / gebam coloribus aetatis / anno XXVIII (Albrecht Dürer, Norymberczyk. Tak siebie przedstawiłem dobrymi farbami, mając 28 lat)[4].
Opis portretu
edytujUjęcie postaci nawiązuje do średniowiecznych wizerunków Chrystusa-Zbawiciela, ale w symetrycznej pozie i patrzącego wprost na widza. Zgodnie z tymi gotyckim schematami ikonograficznymi Dürer podnosi ręce do połowy piersi jakby w akcie błogosławieństwa. Jest to jedyny przykład takiego typu portretu w historii sztuki[2]. Według historyka sztuki Erwina Panofsky’ego inspiracją dla Albrechta Dürera do ukazania swojej osoby w takiej formie było dzieło O naśladowaniu Chrystusa autorstwa Tomasza à Kempis, powstałe przed 1418[4]. Według malarza artysta ma do wypełnienia uświęconą misję poznawania i ujawniana prawdy o rzeczach. Takie poglądy zbieżne były z filozofią neoplatońską[5].
Dzięki zastosowaniu różnych odcieni brązu i prostego czarnego tła artysta osiągnął mroczny nastrój. Jan Białostocki, badając refleksy światła w przedstawieniach oka w sztuce, zauważył, że Dürer zaczął stosować motyw odbicia okna dzielonego na czworo, dzięki czemu na źrenicy zarysował się znak krzyża. Prawdopodobne jest, że refleks okna tego typu pełnił w tym autoportrecie funkcję religijnego symbolu światła[6].
Przypisy
edytuj- ↑ (niem. • ang.) Alte Pinakothek: Self-Portrait with Fur-Trimmed Robe, 1500.
- ↑ a b Web Gallery of Art: Self-Portrait in a Fur-Collared Robe, 1500. (ang.).
- ↑ Łysiak 2010 ↓, s. 185.
- ↑ a b Łysiak 2010 ↓, s. 186.
- ↑ Buccheri 2007 ↓, s. 56.
- ↑ Jan Białostocki, Okno i oko. Realizm i symbolika refleksów światła w sztuce Dürera i jego poprzedników w: Symbole i obrazy w świecie sztuki, PWN, Warszawa 1982, ISBN 83-01-02771-1.
Bibliografia
edytuj- H. Knackfuss: Dürer. Bielefeld and Leipzing: Velhagen & Klasing, 1900.
- Waldemar Łysiak: Malarstwo białego człowieka, t. II. Warszawa: Noblis, 2010. ISBN 978-83-60297-35-3.
- Alessandra Buccheri: Wielkie muzea. Stara Pinakoteka. Warszawa: HPS, 2007. ISBN 978-83-60688-30-4.
Linki zewnętrzne
edytuj- Albrecht Dürer „Autoportret w futrze” – sekrety obrazu na portalu NiezlaSztuka.net