Awa-odori
Awa-odori (jap. 阿波おどり, 阿波踊り) – taniec i jeden z najbardziej znanych festiwali tanecznych w Japonii, odbywający się głównie w mieście Tokushima, w prefekturze Tokushima, podczas sezonu pamięci o przodkach (o-bon) w połowie sierpnia. Awa (阿波)[a] to dawna nazwa prefektury Tokushima, odori (おどり, 踊り) oznacza taniec[1][2].
Historia
edytujIstnieją trzy teorie dotyczące pochodzenia tego tańca:
- od żywiołowego festiwalu zorganizowanego z okazji ukończenia w 1587 roku budowy zamku Tokushima dla daimyō Iemasy Hachisuka (1558–1639), który w podzięce dostarczył mieszkańcom z tej okazji duże ilości sake. Wspomina o tym jedna z pieśni ludowych śpiewanych podczas tańca i jest to najbardziej znana opowieść;
- od lokalnej odmiany tańca bon-odori, który jest wykonywany w całej Japonii latem w ramach o-bon, buddyjskiej tradycji upamiętniającej przodków. Uważa się, że ich duchy wracają do tego świata, aby odwiedzić swoich bliskich. Tańce ludowe i śpiewy były w przeszłości częścią ich powitania i z czasem przekształciły się w radosne tańce przy akompaniamencie instrumentów muzycznych, jak np. bębny: shime-daiko, ō-daiko, tsuzumi oraz gongi kane, flety fue, shamisen;
- od tańca fūryū-odori (od fūryū, starożytnej formy tańca dramatycznego), który jest uważany m.in. za źródło teatru nō[1][3].
Ze względu na to, że indygo było (i jest nadal) głównym produktem Tokushimy, a kupcy regionu byli znani z zamożności, stali się liderami ogólnokrajowej wymiany kulturalnej na początku XIX wieku. Jednocześnie awa-odori zintegrował różne elementy innych festiwali z wielu miejsc w Japonii. W ten sposób taniec przyjął różne elementy kulturowe i zakorzenił się jako tradycyjna sztuka Tokushimy[3].
Okres II wojny światowej i zbombardowanie Tokushimy w lipcu 1945 roku doprowadziło do zniszczenia 62% miasta. Taniec i parady zostały wskrzeszone w 1946 roku[3].
W czasie wystawy światowej EXPO 1970 w Osace niektóre zespoły taneczne wystąpiły tam i w wyniku międzynarodowego zainteresowania zaczęły wyjeżdżać za granicę. Tym samym tradycyjny festiwal lokalny w Tokushimie zamienił się w festiwal prezentacji kultury Japonii. Zaczęto prezentować awa-dori, który przyciąga ludzi, a nie tylko jako „taniec dla siebie”. Taniec i muzykę zmieniono na bardziej wyrafinowany styl sztuki, co doprowadziło do większej różnorodności i wyjątkowości wśród wielu zespołów[3].
Obecnie różne festiwale awa-odori odbywają się w każdym regionie Japonii, ich liczba wynosi około 50. W przypadku prefektury Tokushima pierwszy z nich odbywa się w Naruto w dniu 9 sierpnia, a inne później w różnych miejscach prefektury. Najbardziej dynamicznym, pełnym temperamentu i najpopularniejszym jest festiwal w mieście Tokushima, w dniach od 12 do 15 sierpnia[3][4].
W tokijskiej dzielnicy Kōenji (Suginami) również odbywa się Awa Dance Festival, wzorowany na Tokushimie. Zaczęto go organizować w 1956 roku z inicjatywy migrantów przybywających z Sikoku. Około 200 dynamicznych i kolorowych grup składających się 12 tys. tancerzy przyciąga setki tysięcy gości.
Wyjaśnienia
edytujW Tokushimie taniec jest prezentowany przez ponad tysiąc grup, które nazywają się ren. Wśród nich są zarówno zespoły sławne yūmei-ren, jak i doraźne, składające się z pragnących uczestniczyć w zabawie pracowników firm, studentów itp.[4].
Kapelusze tancerek miały różne kształty, ale od połowy okresu Taishō (1912–1926) popularność zdobyły torioi-gasa o ciekawym i nietypowym kształcie. Nazwa oznacza „kapelusz odstraszający ptaki” i pierwotnie został pomyślany tak, aby ukryć twarz, jednocześnie odstraszając ptaki z pól[1][4].
Wesoły, podwójny rytm awa-odori znany jest jako zomeki. Oznacza to również taniec hałaśliwy, efektowny i żywy. Jest prezentowany w godzinach popołudniowych i wieczornych[1][4].
Parada składająca się wyłącznie z instrumentów muzycznych, bez tańca, trwa od rana do południa. Nazywa się nagashi[4].
Przed każdą z grup ren niesione są dwa papierowe lampiony na długiej bambusowej tyczce. Na lampionach figurują nazwy grup. Pozwala to na utrzymanie równego tempa parady, informując tancerzy kolejnych grup o posuwaniu się do przodu[4].
Tokushima Awaodori Kaikan
edytujTokushima Awaodori Kaikan (Awa Odori Festival Hall) jest obiektem stworzonym dla turystów, prezentującym taniec awa-odori i jego historię poprzez występy tancerzy, zbiory muzealne i warsztaty. Został otwarty w lipcu 1999 roku, u podnóża góry Bizan, która jest symbolem miasta[3].
Uwagi
edytuj- ↑ Nazwy prowincji Awa (阿波) na wyspie Sikoku (Shikoku) nie należy mylić z prowincją Awa (安房) na półwyspie Bōsō w regionie Kantō (ob. część prefektury Chiba).
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Kenkyusha’s New Japanese-English Dictionary. Tokyo: Kenkyusha Limited, 1991, s. 59, 286, 742, 1275, 1843, 2061. ISBN 4-7674-2015-6.
- ↑ Andrew Nathaniel Nelson: Japanese-English Character Dictionary. Tokyo: Charles E. Tuttle Co., Inc., 1978, s. 1022. ISBN 0-8048-0408-7.
- ↑ a b c d e f History of Awaodori. Awaodori Kaikan. [dostęp 2022-06-14]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Awa Odori (Awa Dance). Tokushima Prefecture. [dostęp 2022-06-18]. (ang.).