Bitwy o Bengazi
Bitwy o Bengazi – zbrojne starcia toczące się w dniach 17–20 lutego oraz 19–20 marca 2011 między armią rządową wspieranych przez zagranicznych najemników a demonstrantami i zbuntowanymi żołnierzami podczas wojny domowej.
| Wojna domowa w Libii (2011) | |||
 Czołg zdobyty przez demonstrantów | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Przyczyna |
powstanie w Libii | ||
| Wynik |
zwycięstwo sił antyrządowych w I i II bitwie | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Libii  | |||
| 32°07′00″N 20°04′00″E/32,116667 20,066667 | |||
W wyniku bitwy siły rządowe straciły kontrolę nad Bengazi oraz sąsiednich miastach Al-Bajda i Darna. Łącznie w lutowej bitwie życie straciło 510 osób, a w marcowym ataku sił rządowych 55 osób.
Tło
edytuj15 lutego 2011 w Libii rozpoczęły się masowe antyrządowe protesty. Pierwszym miastem na ulice którego wyszli ludzie by zaprotestować przeciwko 42-letnim rządom Muammara Kadafiego było Bengazi. Wówczas 500-600 osób wyszło na ulice miasta. Doszło do walk z policją, w wyniku których rannych zostało 14 osób, w tym 10 funkcjonariuszy. Demonstracje zorganizowano za pośrednictwem Facebooka[9][10].
Kolejnego dnia protestujący obrzucili policję kamieniami. W odpowiedzi, zostali ostrzelani gumowymi pociskami przez policję. Według służb medycznych, 38 osób zostało rannych w zamieszkach[11].
Bitwa
edytujI bitwa
edytuj17 lutego wojsko otworzyło ogień do demonstrantów. W wyniku ostrzału zginęło 14 osób. 18 lutego tysiące ludzi zgromadziły się w Bengazi. Demonstranci spalili tam kilka posterunków policji, budynków rządowych oraz zajęli siedzibę państwowej telewizji. Do Bengazi przybyło 325 zagranicznych najemników[12] Najemnicy otworzyli ogień do ludzi uczestniczących w pogrzebie ofiar poprzedniego dnia. W walkach zginęło 35 osób. Po masakrze powieszono dwóch policjantów, którzy zostali złapani przez demonstrantów[7][13]. Doszło do buntu w miejscowym więzieniu z którego zbiegło około 1000 osadzonych. Czterech zastrzelono, 150 złapano[14]. Demonstranci wyparli wieczorem siły bezpieczeństwa z miasta Bengazi, podpalono też siedzibę rozgłośni radiowej. Walki miały miejsce także w sąsiedniej Bajdzie. Siły bezpieczeństwa skierowały do walki z demonstrantami najemników z innych państw afrykańskich. 50 schwytanych najemników zostało straconych[15].
19 lutego podczas kolejnego pogrzebu, wojska ponownie otworzyły ogień. W popołudniowej masakrze zabito 15 osób. Wielu zostało rannych. W międzyczasie armia została wyparta z miasta Bajda[16]. Po masakrze demonstranci zlinczowali 15 najemników[17]. W czasie drugiego ataku na pogrzebie, demonstranci przeprowadzili kontratak za pomocą buldożerów
20 lutego w godzinach popołudniowych i wieczornych wojsko strzelało do bezbronnych cywilów, mordując co najmniej 50 osób. Setki ludzi opuściło demonstracje z ranami postrzałowymi. Do demonstrantów strzelano z karabinów maszynowych, użyto noży oraz rakiet przeciwlotniczych[18]. Z miasta zaczęła wycofywać się armia. Podczas odwrotu siły Kaddafiego pojmały co najmniej dziewięć osób, w tym dwóch czternasto- i szesnastolatków[19].
21 lutego w Bengazi opozycjoniści świętowali przejęcie kontroli nad miastem, zerwali z gmachu sądu wprowadzoną przez Kaddafiego flagę i wywiesili na jej miejsce flagę z czasów monarchii. Policja w mieście jest całkowicie nieobecna, ochronę mienia i kierowanie ruchem przejęły młodzieżowe milicje. Prawdopodobnie także część jednostek wojskowych przeszła na stronę opozycji[20].
Po zdobyciu przez demonstrantów w Bengazi, spontanicznie powstały rady zarządzające, w skład których wchodzą prawnicy, nauczyciele i lekarze, którzy przejęli zarządzanie miastem. W radach uczestniczyły też kobiety. Rady zorganizowały oczyszczanie miasta, zarządzanie ruchem ulicznym i uporządkowały arsenał broni znajdujący się w rękach mieszkańców miasta. Do pracy wrócił sektor finansowy, otwierane były banki. Powstały też siły bezpieczeństwa, na wypadek powrotu ludzi Kadafiego. Na obszarach kontrolowanych przez buntowników powstają nowe media: gazety, stacje radiowe i portale internetowe[21].
II bitwa
edytujWkrótce po zakończeniu pierwszej bitwy, Bengazi stało się stolicą powstania. 10 marca ofensywa powstańców załamała się i wojska rządowe rozpoczęły marsz na Bengazi. 18 marca, po zajęciu Bregi, wojska Kaddafiego podeszły do granic miasta.
19 marca o godz. 7:30 wojska rządowe rozpoczęły ostrzał artyleryjski miasta. Około 9:00 wkroczyły do jego południowej i wschodniej części. Jednak o 14:30 powstańcy wypchnęli żołnierzy z Bengazi[22]. Około 17:00 czasu polskiego nad Bengazi pojawiły się francuskie myśliwce[23]. Był to pierwszy przypadek egzekwowania zakazu lotów[22]. Około 17:45 francuskie samoloty ostrzelały czołgi sił Kaddafiego niszcząc jeden z nich[24]. 19 marca w walkach w Bengazi zginęło 91 osób.
Rano 20 marca siły Kadafiego zatrzymały ofensywę w Bengazi. Wskutek nalotów sił koalicji, oczyszczona została droga z Adżdabiji do Bengazi, na której pojawiły się pick-upy z rebeliantami. O 21:00 czasu lokalnego siły rządowe ogłosiły wprowadzenie zawieszenia broni[25].
Walki zostały przerwane 20 marca, a kolejnego dnia libijskie wojsko wycofało się ku Adżadabiji.
Ofiary
edytuj240 demonstrantów zginęło podczas I bitwy o Bengazi[4]. Dodatkowo 63 demonstrantów poległo w Bajdzie, a 29 w Darnie. Łącznie daje to 332 zabitych buntowników. Liczba ta zawiera 130 zamordowanych zbuntowanych żołnierzy, których egzekucje przeprowadzono w Bengazi[4]. W walkach zginęło 111 żołnierzy rządowych[4]. Z 325 afrykańskich najemników wysłanych do miasta, 65 zabito, 236 pojmano i przetrzymywano m.in. w szkole w Bengazi. 24 uznano za zaginionych[6]. Demonstranci przeprowadzili także egzekucje dwóch policjantów[7].
W czasie marcowego starcia przerwanego interwencją sił koalicji, zginęło 55 osób[8].
Przypisy
edytuj- ↑ CNN News
- ↑ Libya protests: gunshots, screams and talk of revolution. guardian.com, 20 lutego 2011. [dostęp 2011-02-21]. (ang.).
- ↑ Al Jazeera
- ↑ a b c d e Over 640 die in Libya unrest. news.com.au, 24 lutego 2011. [dostęp 2016-03-30].
- ↑ Allies Libya Intervention
- ↑ a b Among Libya's Prisoners: Interviews with Mercenaries. time.com, 23 lutego 2011. [dostęp 2011-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (24 sierpnia 2013)].
- ↑ a b c Two policemen hanged in Libya protests. xinhuanet.com, 18 lutego 2011.
- ↑ a b The Star Online
- ↑ اصابة 1. Reuters, 24 stycznia 2011. [dostęp 2011-02-16]. (arab.).
- ↑ Libia jak Egipt? "Dzień gniewu" wobec Muammara Kaddafiego. gazeta.pl, 16 lutego 2011. [dostęp 2011-02-16]. (pol.).
- ↑ Libia: Starcia protestujących z policją. cia.bzzz.net, 16 lutego 2011. [dostęp 2011-02-16]. (pol.).
- ↑ Libya protests: massacres reported as Gaddafi imposes news blackout. Guardian, 18 lutego 2011.
- ↑ Libia: Snajperzy strzelali do tłumu. Wiele ofiar. gazeta.pl, 18 lutego 2011.
- ↑ Strzały w Bahrajnie. Czołgi zmierzają do stolicy. tvn24.pl, 18 lutego 2011.
- ↑ Libia: Demonstranci wyparli siły porządkowe z Bengazi?. gazeta.pl, 17 lutego 2011.
- ↑ Wojsko ostrzelało żałobników. tvn24.pl, 19 lutego 2011. [dostęp 2011-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (22 lutego 2011)].
- ↑ African Mercenary Killed in Libya --- PEOPLE WORLDWIDE UNITE. YouTube, 19 lutego 2011.
- ↑ Onet.pl/PAP: Kolejna masakra w Libii, 20 lutego
- ↑ Kaddafi porównuje koalicjantów do Hitlera. tvn24.pl, 29 marca 2011. [dostęp 2011-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (1 kwietnia 2011)].
- ↑ "Libijskie myśliwce wylądowały w europejskim kraju, demonstranci świętują". onet.pl, 21 lutego 2011.
- ↑ Libia: protesty przybierają na sile. cia.bzzz.net, 26 lutego 2011. [dostęp 2011-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 marca 2011)].
- ↑ a b Libya Live Blog – March 19. [dostęp 2012-01-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-09)].
- ↑ Onet.pl Francuskie myśliwce krążą nad Bengazi
- ↑ Libya Live Blog – March 19. [dostęp 2016-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-08)].
- ↑ Trwa operacja "Świt Odysei". Siły koalicji opanowały niebo nad Libią [NA ŻYWO]. tokfm.pl. [dostęp 2016-10-22]. (pol.).