Wikipedia

Bronisław Baczko

polski filozof i historyk myśli społecznej

Bronisław Baczko (ur. 13 czerwca 1924 w Warszawie, zm. 29 sierpnia 2016 w Genewie[1]) – polski filozof, historyk myśli społecznej, współzałożyciel warszawskiej szkoły historyków idei, wykładowca związany z Uniwersytetem Warszawskim (1952–1968), Instytutem Filozofii i Socjologii PAN, Université de Clermont-Ferrand (1969–1973), a od 1973 z Uniwersytetem Genewskim. Doktor honoris causa Université de Tours i Université de Strasbourg II.

Bronisław Baczko
Ilustracja
Bronisław Baczko (2005)
Data i miejsce urodzenia

13 czerwca 1924
Warszawa

Data i miejsce śmierci

29 sierpnia 2016
Genewa

Zawód, zajęcie

filozof, historyk

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Medal 10-lecia Polski Ludowej
Multimedia w Wikimedia Commons
Bronisław Baczko jako major LWP

Życiorys

edytuj

Urodził się w Warszawie w biednej rodzinie żydowskiej jako syn Abrama (Adama) Baczki, który prowadził własny warsztat włókienniczy. Obojga rodziców zamordowali Niemcy[2]. Dzieciństwo spędził w Warszawie.

Po wybuchu II wojny światowej wyjechał do Lwowa, na teren okupacji radzieckiej, a od 1941 przebywał w radzieckich kołchozach. W 1943 wstąpił do tworzonego przez komunistów Wojska Polskiego w ZSRR jako oficer polityczny. Osiągnął stopień podpułkownika. Po powrocie do Polski oddelegowany został do pracy naukowej w nowym ustroju[3]. Należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[4]. W październiku 1950 Główny Zarząd Polityczny Wojska Polskiego skierował go na studia do Instytutu Kształcenia Kadr Naukowych, w którym w 1952 obronił pracę doktorską nt. Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, której promotorem była prof. Nina Assorodobraj-Kula[3]. Od 1952 zatrudniony na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Początkowo zaangażowany w rozwój myśli marksistowskiej i w walkę ze szkołą lwowsko-warszawską (napisał m.in. pamflet O poglądach filozoficznych i społeczno-politycznych Tadeusza Kotarbińskiego, TKKN, Warszawa 1951), stopniowo odchodził od marksizmu, by ostatecznie go porzucić. Prowadził znane konwersatoria filozoficzne w Polskiej Akademii Nauk.

Wychowawca wielu pokoleń polskich filozofów i socjologów – m.in. Jana Garewicza, Marka J. Siemka, Zbigniewa Kuderowicza, Adama Sikory, Jerzego Szackiego, Jerzego Ładyki.

Opublikował studium Rousseau: samotność i wspólnota (1964), w którym wystąpił jako historyk idei, rysujący szerokie, socjologiczne tło dla indywidualnej historii Jana Jakuba. W zbiorze artykułów Człowiek i światopoglądy (1965) zajmował się zarówno zagadnieniami takimi, jak spór Hegla i Rousseau, jak i polską myślą filozoficzną oraz egzystencjalizmem. Po wydarzeniach marcowych 1968 r., został usunięty z Instytutu Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego i w 1969 zmuszony do emigracji. Od 1974 związany był z Uniwersytetem Genewskim. Zajmował się przede wszystkim historią rewolucji francuskiej, utopiami i wyobrażeniami zbiorowymi.

Jego książka Hiob, mój przyjaciel była nominowana do Nagrody Literackiej Nike 2002[5]. Laureat prestiżowej nagrody im. Eugenia Balzana za badania nad oświeceniem. Z polskich historyków tę nagrodę, zwaną włosko-szwajcarskim Noblem, wcześniej otrzymał jedynie Andrzej Walicki[6].

Najważniejsze prace

edytuj
  • O poglądach filozoficznych i społeczno-politycznych Tadeusza Kotarbińskiego, Instytut Kształcenia Kadr Naukowych przy KC PZPR – Katedra Materializmu Dialektycznego i Historycznego Książka i Wiedza, Warszawa 1951.
  • Filozofia francuskiego oświecenia, wybór, tłum., wstęp i przypisy: Bronisław Baczko, wyd. PWN, Warszawa 1961.
  • Rousseau: samotność i wspólnota, wyd. PWN, Warszawa 1964.
  • Filozofia i socjologia XX wieku, t. 1–2, Bronisław Baczko (red.), Wiedza Powszechna, Warszawa 1965.
  • Człowiek i światopoglądy, wyd. PWN, Warszawa 1965.
  • Filozofia polska, Bronisław Baczko (red.), Wiedza Powszechna, Warszawa 1967.
  • Wyobrażenia społeczne: szkice o nadziei i pamięci zbiorowej, przeł. z franc. Małgorzata Kowalska, wyd. PWN, Warszawa 1994.
  • Hiob, mój przyjaciel: obietnice szczęścia i nieuchronność zła (1997), przeł. z franc. Jerzy Niecikowski i Małgorzata Kowalska, wyd. PWN, Warszawa 2001.
  • Jak wyjść z Terroru: Termidor a Rewolucja, przeł. z franc. Wiktor Dłuski, wydawca Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 2005.


Ordery i odznaczenia

edytuj

Nagrody i wyróżnienia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Bronisław Baczko nie żyje. Był wybitnym filozofem, znawcą oświecenia, historykiem myśli społecznej. wyborcza.pl, 2016-08-29. [dostęp 2016-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-01)]. (pol.).
  2. ↑ Filozof w trzech słowach (19) Bronisław Baczko: Ideolog [online], Culture.pl [dostęp 2024-04-16] (pol.).
  3. ↑ a b Bronisław Baczko (1924–2016) – klasyk polskiej humanistyki [online], histmag.org [dostęp 2024-04-16].
  4. ↑ Tadeusz Rutkowski: Na styku nauki i polityki. Uniwersytet Warszawski w PRL 1944–1989. W: Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego po 1945. Piotr M. Majewski (red.). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2016, s. 503. ISBN 978-83-235-1791-7.
  5. ↑ a b Nagroda Nike 2002. nike.org.pl. [dostęp 2015-08-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-05)]. (pol.).
  6. ↑ a b Marek Beylin: Wielka nagroda dla Bronisława Baczki. wyborcza.pl, 2011-11-18. [dostęp 2016-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-01)]. (pol.).
  7. ↑ M.P. z 1947 r. nr 59, poz. 418 - Uchwała Prezydium Krajowej Rady Narodowej z dnia 9 stycznia 1947 r.
  8. ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 24 stycznia 1955 r. nr 0/221.
  9. ↑ Laureaci. nagrodatischnera.pl. [dostęp 2016-09-01]. (pol.).
  10. ↑ Laureaci. Bronisław Baczko. nagrodatischnera.pl. [dostęp 2016-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-18)]. (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bronisław_Baczko&oldid=73530682”
  NODES
INTERN 1