Brookesia

	Brookesia
	J.E. Gray, 1865
	; Przedstawiciel rodzaju – B. vadoni
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Rząd	łuskonośne
Nadrodzina	Iguania
Rodzina	kameleonowate
Rodzaj	Brookesia
	Typ nomenklatoryczny
	Chamaeleo superciliaris Kuhl, 1820
Synonimy
	Leandria Angel, 1933; Evoluticauda Angel, 1942;
	Leandria Angel, 1933; Evoluticauda Angel, 1942;
Gatunki
	31 gatunków – zobacz opis w tekście
	31 gatunków – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Brookesia – rodzaj jaszczurek z rodziny kameleonowatych (Chamaeleonidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące endemicznie na Madagaskarze (włącznie z Nosy Be)^[5]^[6].

Charakterystyka

Gatunki z tego rodzaju charakteryzują się najmniejszymi rozmiarami spośród całej rodziny. Prowadzą naziemny tryb życia.

Systematyka

Etymologia

Brookesia: Joshua Brookes (1761–1833), brytyjski anatom i przyrodnik^[7].
Leandria: Jacques Désiré Leandri (1903–1982), francuski botanik i mykolog^[3]. Gatunek typowy: Leandria perarmata Angel, 1933.
Evoluticauda: łac. evolutio „rozwinięcie”, od evolvo „rozwijać”^[8]; cauda „ogon”^[9]. Gatunek typowy: Brookesia tuberculata Mocquard, 1894.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[5]:

Brookesia antakarana Raxworthy & Nussbaum, 1995
Brookesia bekolosy Raxworthy & Nussbaum, 1995
Brookesia betschi Brygoo, Blanc & Domergue, 1974
Brookesia bonsi Ramanantsoa, 1980
Brookesia brunoi Crottini, Miralles, Glaw, Harris, Lima & Vences, 2012
Brookesia brygooi Raxworthy & Nussbaum, 1995
Brookesia confidens Glaw, Köhler, Townsend & Vences, 2012
Brookesia decaryi Angel, 1939
Brookesia dentata Mocquard, 1900
Brookesia desperata Glaw, Köhler, Townsend & Vences, 2012
Brookesia ebenaui (Boettger, 1880)
Brookesia exarmata Schimmenti & Jesu, 1996
Brookesia griveaudi Brygoo, Blanc & Domergue, 1974
Brookesia karchei Brygoo, Blanc & Domergue, 1970
Brookesia lambertoni Brygoo, Blanc & Domergue, 1970
Brookesia lineata Raxworthy & Nussbaum, 1995
Brookesia micra Glaw, Köhler, Townsend & Vences, 2012
Brookesia minima Boettger, 1893 – kameleon karłowaty^[10]
Brookesia nana Glaw, Köhler, Hawlitschek, Ratsoavina, Rakotoarison, Scherz & Vences, 2021
Brookesia perarmata (Angel, 1933)
Brookesia peyrierasi Brygoo & Domergue, 1974
Brookesia ramanantsoai Brygoo & Domergue, 1975
Brookesia stumpffi Boettger, 1894
Brookesia superciliaris (Kuhl, 1820) – liścioleon rogaty^[11]
Brookesia tedi Scherz, Köhler, Rakotoarison, Glaw & Vences, 2019
Brookesia therezieni Brygoo & Domergue, 1970
Brookesia thieli Brygoo & Domergue, 1969
Brookesia tristis Glaw, Köhler, Townsend & Vences, 2012
Brookesia tuberculata Mocquard, 1894
Brookesia vadoni Brygoo & Domergue, 1968
Brookesia valerieae Raxworthy, 1991

Ochrona

Wszystkie gatunki z tego rodzaju zostały objęte konwencją waszyngtońską CITES (załącznik II, a Brookesia perarmata - załącznik I)^[12].

Przypisy

↑ Brookesia, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ J.E. Gray. Revision of the genera and species of Chamaeleonidae, with the description of some new species. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 32, s. 467, 476, 1865. (ang.).
↑ ^a ^b F. Angel. Sur un genre malgache nouveau de la famille des Chamæleontidés. „Bulletin du Muséum national d’histoire naturelle”. 2^e série. 5 (6), s. 443, 1933. (fr.).
↑ F. Angel. Les lézards de Madagascar. „Mémoires de l’Académie Malgache”. 36, s. 177, 1942. (fr.).
↑ ^a ^b P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Brookesia. The Reptile Database. [dostęp 2023-04-07]. (ang.).
↑ R. Midtgaard: Brookesia. RepFocus. [dostęp 2023-04-07]. (ang.).
↑ P. Uetz & J. Hallermann: Brookesia superciliaris (Kuhl, 1820). The Reptile Database. [dostęp 2018-10-15]. (ang.).
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 87.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 43.
↑ W. Juszczyk: Gady i płazy. Wyd. 2. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986, s. 74, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0043-4.
↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 379. ISBN 83-01-14344-4.
↑ Appendices I, II and III of CITES. cites.org, 12 czerwca 2013. [dostęp 2013-06-28]. (ang.).

Bibliografia

Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).

[itis-1] Brookesia, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Gray-2] J.E. Gray. Revision of the genera and species of Chamaeleonidae, with the description of some new species. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 32, s. 467, 476, 1865. (ang.).

[ang33-3] F. Angel. Sur un genre malgache nouveau de la famille des Chamæleontidés. „Bulletin du Muséum national d’histoire naturelle”. 2^e série. 5 (6), s. 443, 1933. (fr.).

[ang42-4] F. Angel. Les lézards de Madagascar. „Mémoires de l’Académie Malgache”. 36, s. 177, 1942. (fr.).

[Uetz&Hallermann-5] P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Brookesia. The Reptile Database. [dostęp 2023-04-07]. (ang.).

[repfocus-6] R. Midtgaard: Brookesia. RepFocus. [dostęp 2023-04-07]. (ang.).

[Uetz&Hallermann2-7] P. Uetz & J. Hallermann: Brookesia superciliaris (Kuhl, 1820). The Reptile Database. [dostęp 2018-10-15]. (ang.).

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=117_87]-8] Jaeger 1944 ↓, s. 87.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=73_43]-9] Jaeger 1944 ↓, s. 43.

[Juszczyk-10] W. Juszczyk: Gady i płazy. Wyd. 2. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986, s. 74, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0043-4.

[pwn-11] Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 379. ISBN 83-01-14344-4.

[CITES-12] Appendices I, II and III of CITES. cites.org, 12 czerwca 2013. [dostęp 2013-06-28]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]