Caresse Crosby
Caresse Crosby, wł. Mary Phelps Jacob (ur. 20 kwietnia 1891 w New Rochelle, zm. 24 stycznia 1970 w Rzymie) – amerykańska wydawczyni, mecenaska sztuki, poetka i wynalazczyni, posiadaczka patentu na stanik.
 Caresse Crosby, 1922 r. | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
mecenaska sztuki i wynalazczyni |
Życiorys
edytujUrodziła się 20 kwietnia 1891 r. w New Rochelle[1] jako Mary Phelps Jacob[2] w zamożnej rodzinie zamieszkałej na Manhattanie i w Watertown. Uczęszczała do szkoły pani Chapin w Nowym Jorku, a potem do szkoły Rosemary Hall w Wallingford[3]. Gdy w wieku 19 lat przygotowywała się na bal debiutantek[3], zauważyła że pod przeźroczystą suknią[1] widoczne są usztywnienia gorsetu. Jako że dodatkowo gorset był bardzo ograniczający i wiele kobiet miało trudności z oddychaniem w nim[3], zdecydowała się stworzyć wygodniejszą i mniej uciążliwą alternatywę. W tym celu wykorzystała dwie jedwabne[4] chusteczki do nosa[1] i wraz ze służącą zszyła je razem za pomocą różowej wstążki i sznurka. Powstała w ten sposób bielizna była miękka i lekka, a także dopasowywała się do kształtu ciała użytkowniczki w znacznie bardziej wygodny sposób niż tradycyjne gorsety. Wkrótce jej wynalazek zyskał popularność wśród rodziny, przyjaciół, a nawet nieznajomych. Projekt Jacob był pierwszym biustonoszem, który cieszył się względnie szerokim użyciem. Dostrzegając potencjał swojego wynalazku[4], 12 lutego 1914 r. złożyła wniosek patentowy na ten projekt[3], a potem rozpoczęła sprzedaż[4]. Patent na „miękki biustonosz bez pleców” otrzymała oficjalnie 3 listopada 1914 r.[1] Chociaż podobne elementy garderoby podtrzymujące piersi istniały już wcześniej, ona jako pierwsza opatentowała bieliznę o nazwie „brassiere”[1].
Wyszła za mąż za Richarda Peabody’ego i przeprowadziła się do Bostonu, gdzie założyła przedsiębiorstwo Fashion Form Brassiere Company, które przez kilka lat produkowało biustonosze[4]. Jako że prowadzenie firmy nie szło jej zbyt dobrze[1], sprzedała za 1500 dolarów swój patent na biustonosze przedsiębiorstwu Warner Brothers Company[3], które przez następne 30 lat czerpało z niego zyski, sprzedając najpopularniejszy biustonosz w kraju. Po przystąpieniu do I wojny światowej rząd USA zaczął domagać się, by kobiety przestały kupować gorsety w celu oszczędzania metalu niezbędnego do prowadzenia walk i dopiero od tego momentu zaczęły być one masowo zastępowane w damskiej modzie przez pozbawione metalu biustonosze[4]. Spadek sprzedaży gorsetów w kraju uwolnił około 28 tys. ton metalu – wystarczająco dużo, by zbudować dwa pancerniki[5].
Po zakończeniu I wojny światowej jej małżeństwo rozpadło się[4], gdyż wojenne doświadczenia Richarda Peabody’ego były traumatyczne, w efekcie czego popadł w alkoholizm[1]. Wraz z Peabody’m mieli dwoje dzieci: syna Williama Jacoba i córkę Polly[1]. 9 września 1922 r.[1] wyszła ponownie za mąż, za Harry’ego Crosby’ego, wykształconego na Uniwersytecie Harvarda bratanka J.P. Morgana[2], również weterana I wojny światowej, który służył w II bitwie pod Verdun i w 1919 r. otrzymał francuski Krzyż Wojenny. Była od drugiego męża starsza o 6 lat. Para już dwa tygodnie po zawarciu znajomości rozpoczęła romans, który był obiektem powszechnych plotek w wyższych sferach Bostonu, gdyż była jeszcze wówczas mężatką[1].
Drugi mąż nie chciał pozostać w Stanach Zjednoczonych i już dwa dni po ślubie para przeniosła się do Paryża[1]. To właśnie Crosby zasugerował, aby przyjęła nowe imię, co miało podkreślić nowy etap w jej życiu. Wówczas zaczęła nazywać siebie Caresse[3], a pod koniec 1924 r. mąż przekonał ją do formalnej zmiany imienia na Caresse[1]. Para zamieszkała w starym młynie koło zamku księcia de la Rochefoucauld[2] na przedmieściach Ermenonville, który nazwali Le Moulin du Soleil (pol. Młyn Słońca)[1]. Małżonkowie zakupili młyn podczas wizyty w tymże zamku[2]. Młyn stał się miejscem przyjęć z artystami, w którym spotykali się z pisarzami, studiowali literaturę i zaczęli pisać oraz publikować własne prace. Jej mąż początkowo pracował dla swojego wuja w paryskim banku, ale wkrótce zmęczyło go życie zawodowe i pod koniec 1923 r. rzucił pracę. W latach 1922–1925 małżonkowie wiedli pełen przepychu styl życia finansowany ze sprzedaży obligacji i akcji, których dywidendy były wcześniej podstawą ich dochodów. Tworzyli tzw. otwarte małżeństwo i oboje mieli liczne romanse pozamałżeńskie[1].
Po opublikowaniu dwóch tomików własnej twórczości, z których nie byli technicznie zadowoleni, małżonkowie znaleźli drukarza, który do tamtej pory zajmował się głównie produkcją nekrologów. Para była bardzo zadowolona z wydania tomiku wierszy Red Skeletons i postanowiła założyć wydawnictwo, początkowo nazwane od ich czarnego charta, Narcisse Noir. W połowie 1928 r. nazwa wydawnictwa została zmieniona na Black Sun Press[1]. Małżeństwo stało się mecenasami sztuki, patronując artystom z tzw. straconego pokolenia. Publikowali wczesne prace niektórych wpływowych później pisarzy czy poetów, w tym Kay’a Boyle’a, D.H. Lawrence’a, Harta Crane’a, Ernesta Hemingwaya, Henry’ego Millera i Anaïs Nin, Jamesa Joyce’a[2] i Archibalda MacLeisha[3]. Black Sun Press słynęło z publikowania bogato oprawionych, typograficznie nienagannych książek. Tylko w 1929 r. opublikowali czternaście dzieł Jamesa Joyce’a, Ernesta Hemingwaya i Ezry Pounda, a Caresse wydała własny tomik poezji – Crosses of Gold[1].
Podczas gdy Caresse miała zrównoważony charakter, jej mąż coraz bardziej obsesyjnie myślał o śmierci. W 1928 r. poznał Josephine Noyes Rotch, która go miała zainspirować do napisania zbioru wierszy Transit of Venus. Szybko nawiązał z nią romans, którego nie przerwał jej ślub[1]. Para zginęła 10 grudnia 1929 r. – Harry Crosby popełnił samobójstwo, wcześniej zabijając swoją kochankę[2]. Po śmierci męża Caresse kontynuowała pracę[5] pisarską i wydawniczą w Black Sun. Założyła również firmę księgarską Crosby Continental Editions[1].
W 1937 r. poślubiła młodszego od niej o dwadzieścia lat piłkarza Selberta Younga oraz kupiła i odnowiła zrujnowany dom w Bowling Green w stanie Wirginia, a później kupiła także zamek na północ od Rzymu oraz schroniska górskie na Cyprze i w Delfach. Otworzyła galerię sztuki w Waszyngtonie i założyła Portfolio, magazyn o sztuce i literaturze[1]. Była również aktywna politycznie i założyła organizację Women Against War[5]. W 1950 r. rozwiodła się z Youngiem i przeprowadziła się do Rocca Sinibalda we Włoszech, gdzie planowała stworzyć kolonię artystów. W 1953 r. opublikowała autobiografię zatytułowaną The Passionate Years[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Mary Phelps Jacob (Caresse Crosby) [online], phelpsfamilyhistory.com [dostęp 2024-09-20].
- ↑ a b c d e f g Francis Booth, Caresse Crosby, Patron of the Literary Lost Generation [online], Literary Ladies Guide, 8 czerwca 2021 [dostęp 2024-09-20] (ang.).
- ↑ a b c d e f g Kate Kelly, First Bra Patent 1913 [online], America Comes Alive, 13 marca 2011 [dostęp 2024-09-20] (ang.).
- ↑ a b c d e f Mary Phelps Jacob: Inventor of the Modern Brassiere [online], women-inventors.com [dostęp 2024-09-20].
- ↑ a b c Mary Jacob | Lemelson [online], lemelson.mit.edu [dostęp 2024-09-20].