Chorwacka Partia Chłopska
Chorwacka Partia Chłopska (chorw. Hrvatska seljačka stranka, HSS) – chorwacka partia polityczna o profilu konserwatywnym, agrarnym i chrześcijańsko-demokratycznym, później deklarująca się jako ugrupowanie liberalne[1].
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Lider | |
| Data założenia |
1904/1989 |
| Ideologia polityczna | |
| Barwy | |
| Strona internetowa | |
Historia
edytujChorwacka Partia Chłopska powstała 22 grudnia 1904[2]. Założyli ją bracia Stjepan Radić i Antun Radić. HSS stała się organizacją optującą za rozwojem rolnictwa i redystrybucją ziemi między chłopów. Po utworzeniu Królestwa SHS pozostawała w opozycji wobec zdominowanego przez Serbów rządu centralnego. W 1928 lider partii Stjepan Radić został zamordowany w zamachu, a samo ugrupowanie traciło wpływy w okresie rosnącej dyktatury[3]; nowym przywódcą partii został następnie Vladko Maček[4]. Partia została zdelegalizowana w 1941, po zakończeniu II wojny światowej formalnie funkcjonowała na uchodźstwie[2].
W 1989 HSS została reaktywowana na terytorium Chorwacji. Od 1992 pozostaje reprezentowana w parlamencie krajowym, startując w wyborach parlamentarnych samodzielnie lub w koalicjach. W 1995 i 2000 startowała w koalicji m.in. z Istryjskim Zgromadzeniem Demokratycznym, a w 2007 z Chorwacką Partią Socjalliberalną. Od 2000 do 2003 partia współtworzyła dwa kolejne rządy, na czele których stał Ivica Račan. Ówczesny przywódca HSS, Zlatko Tomčić, stał w tym okresie na czele parlamentu, a w lutym 2000 przez kilkanaście dni pełnił z racji tej funkcji obowiązki prezydenta kraju. W 2008 Chorwacka Partia Chłopska ponownie weszła w skład koalicji rządzącej, wprowadzając swoich ministrów do gabinetu Iva Sanadera i następnie do rządu Jadranki Kosor.
W 2014 wiceprzewodnicząca HSS Marijana Petir z listy koalicyjnej powstałej wokół Chorwackiej Wspólnoty Demokratycznej uzyskała mandat posłanki do Parlamentu Europejskiego VIII kadencji[5]. Chorwacka Partia Chłopska pozostała następnie w ramach centroprawicowej Koalicji Patriotycznej, jednak w 2016 nawiązała współpracę z Socjaldemokratyczną Partią Chorwacji[6]. Współpraca wyborcza z lewicą pozwoliła na zwiększenie reprezentacji parlamentarnej HSS[7], jednocześnie doprowadziła do konfliktów w partii (z partii odszedł m.in. były przewodniczący Branko Hrg)[8]. Porozumienie z socjaldemokratami odnowiono również na potrzeby wyborów w 2020[9] i 2024[10].
Wyniki wyborcze
edytujWyniki do Zgromadzenia Chorwackiego[11][12][7]:
- 1992: 4,3% głosów i 3 mandaty
- 1995: 18,3% głosów i 18 mandatów (koalicja, 10 mandatów dla HSS)
- 2000: 15,6% głosów i 24 mandaty (koalicja, 16 mandatów dla HSS, 1 mandat w okręgu mniejszości narodowych)
- 2003: 7,9% głosów i 9 mandatów
- 2007: 6,4% głosów i 8 mandatów (koalicja, 6 mandatów dla HSS)
- 2011: 3,0% głosów i 1 mandat
- 2015: 33,4% głosów i 59 mandatów (koalicja, 1 mandat dla HSS)
- 2016: 33,5% głosów i 54 mandaty (koalicja, 5 mandatów dla HSS)
- 2020: 24,9% głosów i 41 mandatów (koalicja, 2 mandaty dla HSS)[13][9]
- 2024: 25,4% głosów i 42 mandaty (koalicja, 1 mandat dla HSS)[10]
Przewodniczący
edytuj- 1904–1928: Stjepan Radić
- 1928–1964: Vladko Maček
- 1964–1988: Juraj Krnjević
- 1991–1994: Drago Stipac
- 1994–2005: Zlatko Tomčić
- 2005–2012: Josip Friščić
- 2012–2016: Branko Hrg
- od 2016: Krešo Beljak
Przypisy
edytuj- ↑ Nikola Kojić: HSS rekao zbogom demokršćanstvu: Mi smo progresivni liberali. n1info.com, 13 października 2017. [dostęp 2019-07-18]. (chorw.).
- ↑ a b Leaders of Croatia. terra.es. [dostęp 2011-06-27]. (ang.).
- ↑ Croatian Peasant Party, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2011-07-01] (ang.).
- ↑ Alan Palmer: Kto jest kim w polityce. Świat od roku 1860. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Magnum, 1998, s. 258. ISBN 83-85852-28-X.
- ↑ Potpuni rezultati izbora članova u Europski parlament iz Republike Hrvatske. izbori.hr, 26 maja 2014. [dostęp 2014-05-26]. (chorw.).
- ↑ SDP to Form Coalition with HNS, HSS and HSU. total-croatia-news.com, 9 lipca 2016. [dostęp 2024-02-13]. (ang.).
- ↑ a b DIP OBJAVIO KONAČNE REZULTATE. HDZ je pobjednik izbora s osvojenim 61 mandatom. index.hr, 12 września 2016. [dostęp 2016-09-15]. (chorw.).
- ↑ Beljak je pokušao mijenjati naše vrijednosti i ideologiju. Može ga biti sram i poručujem mu da ode. vecernji.hr, 16 września 2016. [dostęp 2016-09-16]. (chorw.).
- ↑ a b SDP-ov potop još je veći. Od 41 mandata koje je osvojio Restart, 9 ide koalicijskim partnerima. telegram.hr, 6 lipca 2020. [dostęp 2020-07-06]. (chorw.).
- ↑ a b Vanja Moskaljov: Za njih ste glasali: Ovo su imena svih izabranih zastupnika za Hrvatski sabor. tportal.hr, 18 kwietnia 2024. [dostęp 2024-04-22]. (chorw.).
- ↑ Parties and Elections in Europe: Croatia. parties-and-elections.eu. [dostęp 2024-04-22]. (ang.).
- ↑ Izbori za zastupnike u Hrvatski sabor 2011.. izbori.hr. [dostęp 2011-12-06]. (chorw.).
- ↑ Rezultati izbora zastupnika u Hrvatski sabor provedenih 4. srpnja i 5. srpnja 2020.. izbori.hr, 6 lipca 2020. [dostęp 2020-07-06]. (chorw.).