Dialekty przymorskie

Dialekty przymorskie (słoweń. primorska narečna skupina, primorščina) – jedno z siedmiu zwyczajowo wyróżnianych ugrupowań dialektów słoweńskich. Dialekty przymorskie używane są w południowo-zachodnim pasie słoweńskiego terytorium językowego .

Ugrupowania dialektów języka słoweńskiego

     Dialekty przymorskie

Grupa dialektów przymorskich jest zdecydowanie mniej jednolita niż sąsiadująca z nią od północy grupa karyncka. Brak starych i ważnych innowacji oddzielających dialekty przymorskie od reszty dialektów słoweńskich sugeruje, że ich podobieństwo wynika z wtórnego zbliżenia się do siebie.

Cechy językowe

Dialekty przymorskie wyróżniają się następującymi cechami fonetycznymi:

• zanik intonacji rosnącej, panuje tu jedynie intonacja opadająco-rosnąca, podobnie zresztą jak w dialektach rowtarskich,
• zgodna z obszarem karynckim tendencja do zwężania i dyftongizacji, a późnej wtórnej monoftongizacji samogłosek, np. ē (> iẹ, iə, ī), ō (> uọ, uə, ū), np. strⁱẹ́χa, ɣnⁱẹ́zdo, n^uộč, kû^əst, por. słe. lit. streha, gnezdo, noč, kost,
• typowy dla dialektów południowosłoweńskich rozwój jerów, które w zgłoskach długich dają a, zaś w krótkich ə, np. dán, dàš, stazà < psł. *dьnь, *dъždžь, *stьga,
• przejście zwartego g w szczelinowe ɣ lub nawet welarne h, znane też wielu dialektom północnosłoweńskim, np. ɣrjḕχ, bọ́ɣat wobec słe. lit. greh, bogat.

Podział

W grupie przymorskiej można wyróżnić następujące dialekty:

• podgrupa wenecka dialektów przymorskich:
  • dialekt briski,
  • dialekt nadiski,
  • dialekt terski,
• dialekt kraski,
• dialekt notrański,
• dialekt Istrii,
• dialekt górnosoczański.

Bibliografia

• Leszek Bednarczuk, Witold Mańczak, Jan Safarewicz, Franciszek Sławski, Wojciech Smoczyński, Aleksander Szulc: Języki indoeuropejskie. T. II. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988. ISBN 83-01-05763-7.
• Franciszek Sławski: Zarys dialektologii południowosłowiańskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962.