Dyslokacja (krystalografia)

Dyslokacja – liniowy defekt sieci krystalicznej[1], zakłócający regularną kolejność płaszczyzn sieciowych[2]. Dyslokacje występują prawie we wszystkich kryształach, a ich zdolność do przemieszczania się odpowiada za właściwości plastyczne materiałów krystalicznych, znacznie niższą wytrzymałość materiałów na ścinanie niż na ściskanie[3].

Dyslokacja krawędziowa (linia niebieska to linia dyslokacji, a linia czarna to wektor Burgersa)
Dyslokacja śrubowa

Pod względem geometrycznym wyróżnia się proste typy dyslokacji:

  • dyslokacja krawędziowa – defekt polegający na wystąpieniu półpłaszczyzny krystalicznej między płaszczyznami sieci krystalicznej o prawidłowej budowie
  • dyslokacja śrubowa – defekt objawiający się przemieszczeniem części kryształu o sieci prawidłowej, w wyniku czego powstaje krawędź będąca osią (linią) dyslokacji śrubowej
  • dyslokacja mieszana – suma (jednoczesne występowanie) dyslokacji krawędziowej i śrubowej.

Dyslokacje opisuje się za pomocą linii dyslokacji, wektora Burgersa i wektora stycznych do linii dyslokacji.

Przypisy

edytuj
  1. Dyslokacja, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-07-30].
  2. praca zbiorowa: Encyklopedia fizyki. T. I. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 431.
  3. C. Kittel: Wstęp do fizyki ciała stałego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 584–606.
  NODES
INTERN 1