Filaret (Drozdow)
Filaret, imię świeckie Wasilij Michajłowicz Drozdow (ur. 26 grudnia 1782?/6 stycznia 1783 w Kołomnie; zm. 19 listopada?/1 grudnia 1867) – rosyjski biskup prawosławny, święty Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.
| Wasilij Drozdow | |
| Metropolita moskiewski | |
| |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
26 grudnia 1782?/6 stycznia 1783 |
| Data śmierci | |
| Miejsce pochówku | |
| Metropolita moskiewski | |
| Okres sprawowania |
1821–1867 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja |
Eparchia moskiewska |
| Śluby zakonne |
16 listopada 1808 |
| Diakonat |
21 listopada 1808 |
| Prezbiterat |
28 marca 1809 |
| Chirotonia biskupia |
5 sierpnia 1817 |
| Data konsekracji |
5 sierpnia 1817 | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||
| Miejsce | |||||||||||
| Konsekrator | |||||||||||
| |||||||||||
Życiorys
edytujUrodził się w rodzinie prawosławnego diakona. W wieku dziewięciu lat został oddany do seminarium duchownego w rodzinnej Kołomnie i uczył się w nim do zamknięcia szkoły w 1799[1]. W wymienionym roku, dzięki protekcji metropolity moskiewskiego Platona, przeniósł się do seminarium przy ławrze Troicko-Siergijewskiej[1]. W latach 1800–1803 ukończył w nim kursy filozofii i teologii. Egzamin końcowy zdał 21 listopada 1803 i został zatrudniony w seminarium jako wykładowca języka starogreckiego i języka hebrajskiego[1]. Od 30 sierpnia 1806 sprawował funkcję etatowego głosiciela kazań przy Ławrze[1]. W dalszym ciągu pozostawał pod opieką metropolity Platona, który wyznaczył go na swojego hipodiakona, zaś w 1808 powierzył mu prowadzenie kursu retoryki w seminarium[1]. Zachęcał go również do wstąpienia do monasteru, na co ten początkowo się nie zgadzał. Ostatecznie Wasilij Drozdow, po naradach z rodziną, złożył wieczyste śluby mnisze w ławrze Troicko-Siergijewskiej, przed archimandrytą Szymonem (Kryłowem-Płatonowem)[2] 16 listopada 1808, przyjmując imię Filaret na cześć św. Filareta Miłościwego. 21 listopada tego samego roku został wyświęcony na hierodiakona[1].
1 marca 1809 hierodiakon Filaret został przeniesiony do pracy w seminarium duchownym w Petersburgu jako kierownik katedry filozofii. 28 marca tego samego roku został wyświęcony na hieromnicha[1]. Od 1810 był natomiast wykładowcą Petersburskiej Akademii Duchownej, gdzie prowadził kursy teologii dogmatycznej oraz historii Kościoła prawosławnego. W 1811 otrzymał godność archimandryty[1]. Popularny zarówno wśród duchowieństwa, jak i świeckich, cieszył się protekcją oberprokuratora Świątobliwego Synodu Rządzącego Aleksandra Golicyna[1]. W 1812 otrzymał tytuł profesora teologii. Według oceny współczesnych wprowadził w kierowanej przez siebie Akademii wzorowe porządki[1].
Inicjator przekładu synodalnego Biblii na język rosyjski[1] oraz autor Katechizmu prawosławnego[3]. Tomáš Špidlik określa go jako „żarliwego duszpasterza i wspaniałego kaznodzieję”[4].
23 czerwca 1817 otrzymał nominację na biskupa rewelskiego, wikariusza eparchii petersburskiej[1]. Chirotonia biskupia odbyła się 5 sierpnia tego samego roku[1]. W 1819 otrzymał godność arcybiskupią i został przeniesiony na katedrę twerską. W 1820 został arcybiskupem jarosławskim i rostowskim[1].
W 1821 został wyznaczony do objęcia urzędu arcybiskupa moskiewskiego, co łączyło się z godnością przełożonego ławry Troicko-Siergijewskiej[1]. W 1828 otrzymał godność metropolity[1]. Do 1842 zasiadał w Świątobliwym Synodzie Rządzącym i był w nim jedną z najbardziej wpływowych postaci. Zmuszony do wycofania się z prac Synodu przez oberprokuratora Protasowa, dążącego do całkowitego podporządkowania go świeckiej administracji, wrócił do Moskwy. W miarę możliwości wpływał jednak na kierunek ogólnej polityki Kościoła i pozostawał autorytetem dla duchowieństwa do końca życia[5]. Utrzymywał bliskie kontakty z lożą masońską Umierającego Sfinksa[6].
Sprzeciwiał się przeprowadzeniu generalnych reform w Rosyjskim Kościele Prawosławnym, twierdząc, że zmiany instytucjonalne są mniej istotne niż moralne odrodzenie Rosji. W nim upatrywał środka naprawy struktur kościelnych. Od lat 40. XIX wieku jego poglądy ulegały ewolucji w kierunku coraz silniejszego konserwatyzmu. Metropolita zaczął występować przeciwko edukacji kobiet i ideom demokratycznym, bronił słuszności stosowania kar cielesnych[7]. Mimo to cieszył się autorytetem także w kręgach niezwiązanych z Cerkwią (podziwiał go m.in. Aleksander Hercen)[7]. Na ograniczoną skalę sprzeciwiał się sakralizacji osoby władcy Rosji, jego udziałowi w pracach Świątobliwego Synodu Rządzącego i świętowaniu przez Cerkiew rocznic sukcesów militarnych państwa lub urodzin członków panującej rodziny, chociaż równocześnie uważał za konieczne wprowadzenie modlitwy za cara do nabożeństw unickich i staroobrzędowych (nawet przy użyciu siły)[8].
Zmarł w 1867 i został pochowany w ławrze Troicko-Siergijewskiej, przy ołtarzu św. Filareta Miłościwego, urządzonym na cześć 50. rocznicy jego święceń biskupich[1]. Jego pisma doktrynalne, teologiczne, administracyjne oraz raporty i komentarze polityczne zostały w większości pośmiertnie opublikowane[4].
Stronnictwo biskupów podzielających jego wizję Kościoła było nieformalnie określane jako grupa „filaretowców”[7].
Kanonizowany przez Rosyjski Kościół Prawosławny[9].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Филарет (Дроздов), св.. ortho-rus.ru. [dostęp 2011-04-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-27)]. (ros.).
- ↑ Симеон (Крылов-Платонов). [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- ↑ Billington J. H.: Ikona i topór. Historia kultury rosyjskiej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008, s. 281. ISBN 978-83-233-2319-8.
- ↑ a b T. Špidlik, Wielcy mistycy rosyjscy, M, Kraków 1996, s.57
- ↑ G. Freeze, The Parish Clergy in Nineteenth-Century Russia. Crisis, Reform, Counter-Reform, Princeton University Press, Princeton 1983, ss.18–20
- ↑ L. Hass, Wolnomularstwo w Europie środkowo-wschodniej w XVIII i XIX wieku, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1982, s. 304.
- ↑ a b c G. Freeze, The Parish Clergy in Nineteenth-Century Russia. Crisis, Reform, Counter-Reform, Princeton University Press, Princeton 1983, ss.23–24
- ↑ B. Uspienski, W. Żywow, Car i Bóg. Semiotyczne aspekty sakralizacji monarchy w Rosji, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1992, ss.111–112.
- ↑ Филарет
Linki zewnętrzne
edytuj- Filaret (Drozdow) – dzieła w bibliotece Polona