Fragmipedium
Fragmipedium (Phragmipedium) – rodzaj roślin z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Liczy około 24 gatunków i 7 hybryd[5][6] występujących w strefie tropikalnej Ameryki Południowej i Środkowej. Dominują gatunki naziemne, choć do rodzaju należą też epifity i naskalne epility[7]. Ze względu na efektowne kwiaty niektóre gatunki fragmipedium są uprawiane jako rośliny pokojowe lub ogrodowe[7][8].
 P. caudatum | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
fragmipedium | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Phragmipedium Rolfe Orchid Rev. 4: 330, 331. Nov 1896[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
P. caudatum (Lindley) Rolfe[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Storczyki o wzroście sympodialnym, pozbawione pseudobulw[8].
- Liście
- Wyrastają w dwóch naprzeciwległych rzędach. Są skórzaste, za młodu złożone[7].
- Kwiaty
- Okazałe, skupione po kilka lub wiele w gronach lub wiechach na szczycie łodygi, szybko odpadają. Górny listek zewnętrznego okółka jest wolny i wznosi się nad warżką. Dwa pozostałe listki okółka zewnętrznego są zrośnięte i znajdują się za warżką, która jest charakterystycznie workowato rozdęta. Boczne dwa listki okółka wewnętrznego są odchylone na bok lub opadają. Przypominają górny listek zewnętrznego okółka lub są silniej wydłużone. Prętosłup jest krótki i masywny, zwieńczony jest tarczowatym prątniczkiem, za którym znajdują się dwa płodne pręciki (kwiat diandryczny). Znamię znajduje się na szczycie kolumny. Zalążnia jest trójkomorowa[9].
- Rodzaje podobne
- Pafiopedilum (Paphiopedilum) ma zalążnię jednokomorową i występuje w Azji południowo-wschodniej. Obuwik (Cypripedium) ma okwiat zasychający, a nie odpadający i występuje w strefie klimatu umiarkowanego[8].
Systematyka
edytuj- Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009)
Jeden z pięciu rodzajów podrodziny obuwikowych (Cypripedioideae) stanowiącej grupę siostrzaną dla kladu obejmującego storczykowe (Orchidoideae) i epidendronowe (Epidendroideae) w obrębie storczykowatych (Orchidaceae), będących kladem bazalnym w rzędzie szparagowców (Asparagales) w obrębie jednoliściennych[2][10][11]. Dawniej rośliny tego rodzaju zaliczano do rodzajów Selenipedium i Cypripedium[7].
- Phragmipedium andreettae P.J.Cribb & Pupulin
- Phragmipedium anguloi Braem, Tesón & Manzur
- Phragmipedium besseae Dodson & J.Kuhn
- Phragmipedium boissierianum (Rchb.f. & Warsz.) Rolfe
- Phragmipedium cabrejosii Damian, M.Díaz & Pupulin
- Phragmipedium caricinum (Lindl. & Paxton) Rolfe
- Phragmipedium caudatum (Lindl.) Rolfe
- Phragmipedium christiansenianum O.Gruss & Roeth
- Phragmipedium dalessandroi Dodson & O.Gruss
- Phragmipedium fischeri Braem & H.Mohr
- Phragmipedium guianense Sambin & Braem
- Phragmipedium hirtzii Dodson
- Phragmipedium humboldtii (Warsz.) J.T.Atwood & Dressler
- Phragmipedium klotzschianum (Rchb.f.) Rolfe
- Phragmipedium kovachii J.T.Atwood, Dalström & Ric.Fernández
- Phragmipedium lindenii (Lindl.) Dressler & N.H.Williams
- Phragmipedium lindleyanum (R.H.Schomb. ex Lindl.) Rolfe
- Phragmipedium longifolium (Warsz. & Rchb.f.) Rolfe
- Phragmipedium pearcei (Veitch ex J.Dix) Rauh & Senghas
- Phragmipedium ramiroi Kolan. & Szlach.
- Phragmipedium sargentianum (Rolfe) Rolfe
- Phragmipedium schlimii (Linden ex Rchb.f.) Rolfe
- Phragmipedium vittatum (Vell.) Rolfe
- Phragmipedium warszewiczianum (Rchb.f.) Schltr.
- Phragmipedium × brasiliense Quené & O.Gruss Quené & O.Gruss
- Phragmipedium × daguense Braem & Tesón Braem & Tesón
- Phragmipedium × narinense Tesón & Braem Tesón & Braem
- Phragmipedium × pfitzerianum O.Gruss O.Gruss
- Phragmipedium × richteri Roeth & O.Gruss Roeth & O.Gruss
- Phragmipedium × roethianum O.Gruss & Kalina O.Gruss & Kalina
- Phragmipedium × talamancanum Pupulin & M.Díaz Pupulin & M.Díaz
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-04-21] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-04-21] (ang.).
- ↑ a b Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2012-07-19]. (ang.).
- ↑ Phragmipedium. Tropicos.org. [dostęp 2023-04-21].
- ↑ a b c Phragmipedium. [w:] Plants of the World online [on-line]. Kew Royal Botanic Gardens. [dostęp 2023-04-21].
- ↑ a b c Phragmipedium. [w:] The World Checklist of Vascular Plants [on-line]. Catalogue of Life Checklist. [dostęp 2023-04-21].
- ↑ a b c d Stuart Max Walters: The European Garden Flora: Monocotyledons (Part II). Cambridge University Press, 1984, s. 152. ISBN 978-0-521-25864-7.
- ↑ a b c Krystyna Oszkinis: Storczyki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2004, s. 277-284. ISBN 83-09-01774-X.
- ↑ Oakes Ames, Donovan Stewart Correll: Orchids of Guatemala and Belize. Courier Dover Publications, 1952, s. 23.
- ↑ Mark W. Chase, Kenneth M. Cameron, John V. Freudenstein, Alec M. Pridgeon i inni. An updated classification of Orchidaceae. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 177, s. 151–174, 1 luty 2015. Linnean Society of London. DOI: 10.1111/BOJ.12234. (ang.).
- ↑ Phragmipedium. National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2023-04-21].
Identyfikatory zewnętrzne: