Gamma Ceti
Gamma Ceti (Kaffaljidhma, γ Cet) – gwiazda w konstelacji Wieloryba, w odległości ok. 80 lat świetlnych od Słońca.
| γ Cet | |||||||||||||||||
 Położenie w gwiazdozbiorze | |||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
02h 43m 18,039s[1] | ||||||||||||||||
| Deklinacja |
+03° 14′ 08,94″[1] | ||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
−146,12 ± 0,55 mas/rok[1] | ||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
−4,90 ± 0,90 km/s[1] | ||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | |||||||||||||||||
| Typ widmowy |
A2 Vn / F4 V[1] | ||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||
| Temperatura |
8700[2] / ? K | ||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Nazwa
edytujGwiazda nosi tradycyjną nazwę Kaffaljidhma, która wywodzi się z języka arabskiego. Wyrażenie الكف الجذماء Al Kaff al Jidhmah oznacza „część dłoni” i wywodzi się z arabskiego wyobrażenia ręki umalowanej henną (główną częścią był gwiazdozbiór Kasjopei). Pierwotnie odnosiło się do asteryzmu złożonego z gwiazd α, γ, δ, λ, μ, ξ¹ i ξ² Ceti, później było stosowane do gwiazdy Alfa Ceti (Menkar), a współcześnie odnosi się wyłącznie do Gamma Ceti[2][3]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna zatwierdziła użycie nazwy Kaffaljidhma dla określenia tej gwiazdy[4].
Właściwości fizyczne
edytujJest to układ podwójny, złożony z gwiazd o jasnościach 3,540[5] i 6,119m[6] (jasność całego układu wynosi 3,47m[1]). Na sferze niebieskiej są one odległe od siebie o 2,9 sekundy kątowej[7]. Krążą wokół wspólnego środka masy, dzieli je odległość co najmniej 70 au, a okres orbitalny to ponad 320 lat[2].
Składnik A jest białą gwiazdą ciągu głównego o typie widmowym A2[1]. Świeci 19 razy jaśniej od Słońca, jest też od niego około dwukrotnie masywniejszy. Temperatura jego powierzchni to ok. 8700 K[2]. Składnik B o typie widmowym F jest chłodniejszy, jego jasność przewyższa słoneczną 1,6 raza, a masa 1,3 raza. Gwiazdy te w przyszłości skończą życie jako para białych karłów[2].
W odległości co najmniej 21 000 au od tego układu znajduje się trzecia, mniejsza gwiazda typu widmowego K5 o jasności 10,1m, która charakteryzuje się identycznym ruchem własnym, czyli prawdopodobnie jest związana grawitacyjnie z tym układem. Ze względu na znaczną odległość w przyszłości perturbacje ze strony innych gwiazd mogą oddzielić ją od centralnej pary[2].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j Gamma Ceti w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e f g Jim Kaler: KAFFALJIDHMA (Gamma Ceti). STARS. [dostęp 2017-02-16]. (ang.).
- ↑ Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 197.
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2018-08-10. [dostęp 2018-12-03].
- ↑ Gamma Ceti A w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ Gamma Ceti B w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ Kaffaljidhma. Alcyone ephemeris. [dostęp 2017-02-16]. (ang.).