Gelnhausen
Gelnhausen – miasto powiatowe w Niemczech, w kraju związkowym Hesja, w rejencji Darmstadt, siedziba powiatu Main-Kinzig.
Panorama miasta | |||
| |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Kraj związkowy | |||
Rejencja | |||
Powiat | |||
Data założenia |
1170 | ||
Prawa miejskie |
1170 | ||
Zarządzający |
Daniel Christian Glöckner↗ | ||
Powierzchnia |
45,18 km² | ||
Wysokość |
159–312 m n.p.m. | ||
Populacja (2015-12-31) • liczba ludności • gęstość |
| ||
Nr kierunkowy |
06051 | ||
Kod pocztowy |
63571, 63589 | ||
Tablice rejestracyjne |
MKK, GN, HU, SLÜ | ||
Podział miasta |
6 dzielnic | ||
Położenie na mapie Hesji | |||
Położenie na mapie Niemiec | |||
50°10′N 9°12′E/50,166667 9,200000 | |||
Strona internetowa |
Historia
edytujGelnhausen zostało założone przez Fryderyka I Barbarossę w roku 1170, który zjednoczył trzy znajdujące się tu osady, otoczył je murem i nadał im status wolnego miasta. Miejsce to zostało wybrane z powodu istniejącego tutaj skrzyżowania Via Regia, dróg królewskich pomiędzy Frankfurtem nad Menem a Lipskiem i kilku innych ważnych szlaków handlowych. W tym samym czasie Gelnhausen uzyskało prawa miejskie, a zamek został wzniesiony na wyspie położonej na rzece Kinzig. Władca zagwarantował nowemu miastu przywileje targowe, które zobowiązywały przejeżdżających kupców do wystawiania swoich towarów w mieście przez trzy dni.
Odtąd Gelnhausen stało się kwitnącym miastem i reprezentantem związku 16 miast regionu Wetterau. Jednakże koniunktura nie trwała długo, gdyż w 1326, kiedy Ludwik IV Bawarski oddał miasto w zastaw grafom Hanau. W 1349 graf Gunter ze Schwarzburga wybrany wcześniej przez stronnictwo Wittelsbachów na antykróla, dostał Gelnhausen od swojego przeciwnika, Karola IV Luksemburskiego w zamian za zrzeczenie się roszczeń o urząd króla. W 1435 miasto nabyte zostało przez elektora Palatynatu Reńskiego, Ludwika III Wittelsbacha.
Gelnhausen będąc splądrowane podczas wojny trzydziestoletniej jak opisywał Hans Jakob Christoffel von Grimmelshausen w swojej noweli „Der abenteuerliche Simplicissimus Teutsch” stało się prawie opustoszałe. Rozmaita władza kontynuowała próby zlikwidowania statusu Gelnhausen jako wolnego miasta Rzeszy, jednak ostatecznie nie udało się to. W trakcie mediatyzacji niemieckiej w 1803 miasto stało się częścią Hesji-Kassel, które po wojnie siedmiotygodniowej zostało przyłączone do Królestwa Prus. W tym czasie sytuacja Gelnhausen całkowicie wyzdrowiała i wraz z ożywieniem gospodarczym miasto stało się centrum niemieckiego przemysłu gumowego. Od lat 30. XX wieku Gelnhausen było miastem garnizonowym niemieckiego Wehrmachtu, a po drugiej wojnie światowej armii Stanów Zjednoczonych.
Współpraca
edytujMiejscowości partnerskie[2]:
Transport
edytujGelnhausen leży wzdłuż autostrady A66. Znajduje się tutaj również główna linia kolejowa między Frankfurtem nad Menem a Fuldą, której pociągi zatrzymują się w mieście.
Zabytki
edytuj- Kościół mariacki (Marienkirche) - z XII w., najcenniejszy zabytek i symbol miasta
- Palatium (Kaiserpfalz) - zamek wzniesiony przez Fryderyka I w 1170 na wyspie na rzece Kinzig, położonej na południowy wschód od miasta. Jego fundamenty są wspierane przez 12 tys. kłód. Jest on jednym z najlepiej zachowanych palatiów architektury kamiennej tej epoki
- Kościół katolicki św. Piotra (St. Peter) - z XIII w. Plany wzniesienia kościoła wewnątrz miasta spowodowały konflikt z klasztorem Selbold (dzisiejsze Langenselbold), który obejmował duszpasterski patronat nad Gelnhausen. Spór nasilił się w takim stopniu, że musiał być rozwiązany przez papieża Grzegorza IX, ten przychylił się zakonowi. Od XIII do XV wieku kościół wykorzystywany był do ślubów, chrztów i pogrzebów. Po reformacji budynek stał się własnością miasta. Następnie został zburzony i sprzedany w 1830 lokalnemu kupcowi. Po zniszczeniu drugiej wieży zbudowano na jej miejscu fabrykę cygar. W 1920, Katolicka Wspólnota Gelnhausen (Katholische Gemeinde Gelnhausen) wykupiła kościół i restaurowała go przez około 18 lat. Końcowe odnowienie miało miejsce w latach 1982–1983. Kościół jest utrzymany w stylach romańskim i gotyckim.
-
Kościół mariacki (Marienkirche)
-
Palatium (Kaiserpfalz)
-
Palatium, zachowane kolumny
-
Rynek
Populacja
edytuj(dane z 31 grudnia każdego roku)
- 1998 – 21 656
- 1999 – 21 750
- 2000 – 21 799
- 2001 – 21 835
- 2002 – 21 670
- 2003 – 21 773
- 2004 – 21 808
- 2006 – 21 763
- 2011 – 21 565
- 2012 – 21 912
Przypisy
edytuj- ↑ Die Bevölkerung in Hessen am 31.12.2015. statistik.hessen.de. [dostęp 2017-02-17]. (niem.).
- ↑ Współpraca