Hilma af Klint

Hilma af Klint
Data urodzenia	26 października 1862
Data i miejsce śmierci	21 października 1944 ; Gmina Danderyd Szwecja
Dziedzina sztuki	malarstwo
Epoka	Realizm, Abstrakcjonizm

Hilma af Klint (ur. 1862 – zm. 1944) – szwedzka artystka, prekursorka abstrakcjonizmu.

Życiorys

Hilma af Klimt urodziła się w 1862 r. w Solna na zamku Karlberg jako czwarte dziecko admirała Victora af Klinta oraz Mathildy af Klint z domu Sonntag^[1].

Wychowywała się w rodzinnym domu na Adelsö, po czym pomimo braku artystycznych tradycji w rodzinie zdecydowała się na studia w sztokholmskiej Akademii Sztuk Pięknych. Af Klint studiowała od 1882 r. jako jedna z pierwszych kobiet na tej uczelni i ukończyła studia z wyróżnieniem^[2].

W następnych latach była malarką, mistyczką, badaczką zjawisk paranormalnych oraz medium i to te doświadczenia zainspirowały ją do namalowania w 1906 r. pierwszych obrazów abstrakcyjnych. Jak przyznawała, miała dużą pewność jak te pierwsze dzieła mają wyglądać, chociaż zupełnie nie rozumiała, co przedstawiają. Łącznie obrazów abstrakcyjnych stworzyła ponad 1200^[2]. Przeciwstawiła się konwencji, radykalnie odcinając się od realizmu. Twórczość Hilmy af Klint nie opiera się na czystej abstrakcji koloru i kształtu, lecz na próbie zobrazowania niewidocznych wymiarów.

W stylu abstrakcyjnym malowała długo przed takimi artystami jak: Wassily Kandinsky, Piet Mondrian i Kazimierz Malewicz, którzy są nadal uważani za faktycznych pionierów abstrakcjonizmu z początku XX w^[3].

Zmarła w wieku 82 lat na skutek obrażeń odniesionych w wypadku tramwaju. Nigdy nie wyszła za mąż, stworzone przez siebie obrazy oraz notatki zapisała siostrzeńcowi, z zastrzeżeniem, by obrazów nie wystawiać publicznie przez 20 lat od jej śmierci^[2].

W 1970 r. spadkobiercy Klint bez powodzenia chcieli przekazać jej prace sztokholmskiemu Moderna Museet, to jednak odmówiło przyjęcia donacji. Uznanie i rozpoznawalność jej sztuka uzyskała w 1984 r., gdy Ake Fant przedstawił dorobek artystki na konferencji historyków sztuki krajów nordyckich w Helsinkach. W 1986 r. po raz pierwszy jej pracę umieszczono w składzie wystawy zbiorowej, a w kolejnych latach jej prace wchodziły w skład mniej znaczących wystaw. W 2012 r. nowojorskie Museum of Modern Art odmówiło włączenia jej dzieł do wystawy poświęconej pionierom abstrakcjonizmu, ale rok później Moderna Museet w Sztokholmie zorganizowała jej dużą monograficzną wystawę, która cieszyła się dużą popularnością. W 2017 r. sztuka af Klint zainspirowała piosenkarkę Jane Louis Weaver do nagrania płyty Modern Kosmology. Dwa lata później w nowojorskim Muzeum Guggenheima zorganizowana została ciesząca się rekordową frekwencją wystawa jej 170 prac^[2].

W 2022 r. miała miejsce premiera filmu fabularnego pt. "Hilma" - jego reżyserem był Lasse Hallström^[4].

W 2023 r. w londyńskiej Tate Modern odbyła się wystawa "Formy życie" ("Form of Life"), prezentująca twórczość Hilmy af Klint i Pieta Mondriana. Choć artyści nigdy się nie spotkali, zarówno af Klint, jak i Mondrian wytworzyli własny języki sztuki abstrakcyjnej, mocno zakorzenionej w naturze. U podstaw ich poszukiwań artystycznych leżało wspólne pragnienie zrozumienia energii kierujących życiem ziemskim^[5].