Jaśminowiec wonny
Jaśminowiec wonny (Philadelphus coronarius L.[3]) – gatunek krzewu z rodziny hortensjowatych. Nieprawidłowo nazywany bywa jaśminem (jaśmin to zupełnie inny rodzaj roślin). Występuje w naturze w Turcji, na Wyspach Egejskich, w centralnych i północnych Włoszech i Austrii, aż po Kaukaz[4]; poza tym jest uprawiany i dziczejący w wielu krajach świata[5].
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
jaśminowiec wonny |
Nazwa systematyczna | |
Philadelphus coronarius L. Sp. pl. 1:470. 1753 |
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Krzew wysokości do 3 m, dość silnie rosnący, o sztywnych, wyprostowanych pędach i łukowato przewieszających się starszych gałęziach. Młode pędy szybko tracą owłosienie, starsze są czerwonobrunatne, a ich korowina łuszczy się[4].
- Liście
- Eliptyczne, zaostrzone, drobno ząbkowane, nagie (tylko na spodniej stronie występują kępki włosków na nerwach). Liście mają długość 4–8 cm i 6–11 par ząbków.
- Kwiaty
- Kwitnie na przełomie maja i czerwca, zwykle bardzo obficie. Ma dość duże, białokremowe kwiaty złożone z czterech nagich działek kielicha, czterech płatków korony, jednego słupka i licznych pręcików. Kwiaty, o średnicy 2,5–3,5 cm, mają silny przyjemny zapach.
- Owoce
- Owocami są czterokomorowe kuliste torebki, otwierające się czterema klapami. Dojrzewają w październiku. Zawierają liczne, małe, wydłużone nasiona[4].
Zastosowanie
edytujRoślina ozdobna. Polecany przede wszystkim do parków i zieleni osiedlowej. Bardzo ceniony ze względu na silny zapach kwiatów[4] (nie wszystkie odmiany mają pachnące kwiaty). Jest mało wymagający w stosunku do gleby i bardzo wytrzymały na mrozy. Może rosnąć zarówno w słońcu, jak i w półcieniu. Najładniej prezentuje się sadzony pojedynczo lub w niewielkich grupach.
Odmiany uprawne
edytuj- ‘Aureus’ – wysokości 1,5 m, o małych liściach najpierw złocistożółtych, później zielonkawożółtych[4],
- ‘Zeyheri’ – do 2,5 m wysokości, liście długości 5–10 cm, kwiaty białe, intensywnie pachnące[4],
- ‘Nivalis’ – mieszaniec P. pubescens z P. coronarius, znany we Francji od 1841 roku. Kora pędów brunatna, łuszcząca się. Liście pod spodem nieco owłosione. Kwiaty białe, zebrane po 5-9 w grona, o średnicy 3–4 cm[6],
- ‘Nivalis plenus’ – jeszcze jedna forma tego mieszańca o kwiatach pełnych[6].
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-28] (ang.).
- ↑ Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39–91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.
- ↑ a b c d e f Jan Tykač: Krzewy ozdobne. Leksykon przyrody.. DELTA, 1990. ISBN 83-85817-11-5.
- ↑ Taxon:Philadelphus coronarius. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. [dostęp 2010-03-01].
- ↑ a b Jaroslav Hofman: Krzewy ozdobne. Warszawa: PWRiL, 1971.
Bibliografia
edytuj- Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
- Maciej Mynett, Magdalena Tomżyńska: Krzewy i drzewa ozdobne. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 1999. ISBN 83-7073-188-0.
Identyfikatory zewnętrzne:
- BioLib: 39418
- EoL: 584045
- EUNIS: 173160
- Flora of North America: 220010298
- FloraWeb: 4212
- GBIF: 2986045
- identyfikator iNaturalist: 52468
- IPNI: 792194-1
- ITIS: 24421
- NCBI: 1403168
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2530174
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:792194-1
- Tela Botanica: 48844
- identyfikator Tropicos: 29100146
- USDA PLANTS: PHCO7
- CoL: 4G4L8