James Yen
James Yen (ur. 26 października 1890 w Bazhong[1], zm. 17 stycznia 1990 w Nowym Jorku[2]) – chiński nauczyciel, reformator i działacz na rzecz rozwoju wsi.
| |||||||||
| Nazwisko chińskie | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
Uczęszczał do szkoły prowadzonej przez członków China Inland Mission i w wieku 12 lat przeszedł na chrześcijaństwo[3]. Ukończył studia na Uniwersytecie Yale (1918). Podczas I wojny światowej pracował wśród diaspory chińskiej we Francji, został także członkiem YMCA. Do kraju powrócił na początku lat 20. Zaangażował się w walkę z analfabetyzmem i promocję oświaty, higieny oraz opieki zdrowotnej w regionach wiejskich, kierował Ruchem Edukacji Masowej[4]. W celu ułatwienia nauki czytania opracował system wymagający znajomości jedynie 1000 znaków pisma chińskiego[5].
Yen doprowadził do powstania w Dingxian w prowincji Hebei eksperymentalnej osady chłopskiej, w której wdrażał program edukacji wieśniaków, obejmujący, oprócz nauki pisania i czytania, zaznajamianie z nowoczesnymi technikami uprawy roli. Dzięki pomocy z zagranicy i wsparciu Czang Kaj-szeka w 1929 program ów był realizowany w przeszło 60 wsiach. W latach 1931–1933 Yen wchodził w skład Narodowej Rady Gospodarczej, następnie stał na czele Rady Chin Północnych na Rzecz Odbudowy Wsi, był również prezydentem Instytutu Społecznej i Politycznej Odbudowy Prowincji Hebei[6]. Przedsięwzięcie to zostało zniszczone po japońskiej agresji na Chiny w 1937 roku[7], a sam Yen część wojny spędził w USA[8].
Po powstaniu w 1949 ChRL opuścił Chiny i wyjechał na Filipiny, gdzie kontynuował swoją pracę, zakładając w 1952 Filipiński Ruch Przebudowy Wsi[9] i tworząc Międzynarodowy Instytut Przebudowy Wsi w 1960[10]. W latach 80. na zaproszenie władz dwukrotnie odwiedził ojczyznę.
Przypisy
edytuj- ↑ James P. Grant, Martha McKee Keehn: Y.C. James Yen's thought on mass education and rural reconstruction: China and beyond: selected papers from an international conference held in Shijiazhuang, China, May 27-June 1, 1990. New York: International Institute of Rural Reconstruction, 1993, s. 3. ISBN 978-0-942717-46-4.
- ↑ Wang Ke-wen: Modern China: an encyclopedia of history, culture, and nationalism. New York: Garland Publishing, 1999, s. 403. ISBN 0-8153-0720-9.
- ↑ Sherwood Eddy: Pathfinders of the world missionary crusade. New York: Abingdon-Cokesbury Press, 1945, s. 228. ISBN 978-0-8369-1127-5.
- ↑ John King Fairbank: Historia Chin. Nowe spojrzenie. Warszawa-Gdańsk: Bellona/Marabut, 2004, s. 279. ISBN 83-11-09726-7.
- ↑ Insup Taylor, Martin M. Taylor: Writing and literacy in Chinese, Korean, and Japanese. Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, 1995, s. 163-164. ISBN 978-90-272-1794-3.
- ↑ Jakub Polit: Pod wiatr. Czang Kaj-szek 1887-1975. Kraków: Wydawnictwo Arcana, 2008, s. 263. ISBN 978-60940-36-5.
- ↑ Stacey Bieler: "Patriots" or "traitors"?: a history of American-educated Chinese students. Armonk, New York: M.E. Sharpe, 2004, s. 334. ISBN 978-0-7656-1186-4.
- ↑ Suzanne Pepper: Radicalism and education reform in 20th-century China: the search for an ideal development model. Cambridge: Cambridge University Press, 2000, s. 104. ISBN 978-0-521-77860-2.
- ↑ Gerald H. Anderson: Biographical dictionary of Christian missions. New York: Wm. B. Eerdmans Publishing, 1999, s. 755. ISBN 978-0-8028-4680-8.
- ↑ HISTORY OF IIRR. International Institute of Rural Reconstruction. [dostęp 2011-08-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-08)]. (ang.).