Jelito ślepe
Jelito ślepe, kątnica (łac. cecum, caecum) – część przewodu pokarmowego niektórych kręgowców[1].
Płazy i gady
edytujNiewielkie jelito ślepe występuje u niektórych płazów i gadów. Zlokalizowane jest ono u nich na pograniczu jelita cienkiego i jelita grubego. Może być parzyste[1].
Ptaki
edytujU ptaków jelito to jest podwójne i symetryczne. Zarówno jelito ślepe prawe (cecum dextrum) jak i jelito ślepe lewe (cecum sinsitrum) zbudowane są z wierzchołka (apex ceci), trzonu (corpus ceci) i podstawy (basis ceci). Oba jelita uchodzą osobno na pograniczu jelita biodrowego i grubego przez ostium ceci, a u strusi wspólnym ujściem. U kur i ptaków pływających w miejscu ujścia jelit ślepych tworzą się zastawki biodrowo-odbytnicze. Błona śluzowa tych jelit zawiera skupiska tkanki limfoidalnej[2].
Jelita ślepe nie występują u papug, a u gołębi są bardzo krótkie (2 do 7 mm)[2].
Ssaki
edytuj
Jelito ślepe występuje również u ssaków, u których stanowi jednak część jelita grubego[1].
U człowieka jest to pierwszy odcinek jelita grubego. Jelito ślepe leży w prawej okolicy biodrowej. Jest ono od jelita cienkiego oddzielone zastawką krętniczo-kątniczą. Od jelita ślepego odchodzi wyrostek robaczkowy. Jelito ślepe przechodzi w okrężnicę wstępującą, która pod wątrobą zagina się i biegnie mniej więcej poziomo w stronę lewą (na ilustracji w prawo) jako okrężnica poprzeczna; ta z kolei w lewym podżebrzu, pod śledzioną, znowu się zagina i biegnie w dół jako okrężnica zstępująca. Wreszcie przechodzi w okrężnicę esowatą. Jest unaczynione przez tętnicę krętniczo-okrężniczą odchodzącą od tętnicy krezkowej górnej.
Nazwą "ślepa kiszka" określa się potocznie wyrostek robaczkowy[3] lub zapalenie wyrostka robaczkowego. Wynika to z faktu, iż w przeszłości sądzono, że proces chorobowy obejmował kątnicę i stan ten nazywano zapaleniem "ślepej kiszki".
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Henryk Szarski: Przewód pokarmowy. W: H. Szarski: Anatomia porównawcza kręgowców. Warszawa: PWN, 1976, s. 549.
- ↑ a b Henryk Kobryń, Franciszek Kobryńczuk: Anatomia zwierząt, t. 3 Gruczoły dokrewne, układ nerwowy, narządy zmysłów, powłoka wspólna i anatomia ptaków. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 376-378.
- ↑ n, ślepa kiszka - Wielki słownik języka polskiego PAN [online], wsjp.pl [dostęp 2024-12-03] (pol.).
Bibliografia
edytuj
- Youngson R., Collins; Słownik Encyklopedyczny; Medycyna, RTW, 1997 ISBN 83-86822-53-8
