Johann Strauss (syn)
Johann Strauss (syn) (ur. 25 października 1825 w Wiedniu, zm. 3 czerwca 1899 tamże)[1] – austriacki kompozytor, dyrygent i skrzypek. Rozsławiony przez walce taneczne swojego autorstwa, m.in. Nad pięknym modrym Dunajem (An der schönen blauen Donau)[2]. Przedstawiciel tzw. dynastii Straussów[3].
| |
| Data i miejsce urodzenia |
25 października 1825 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
3 czerwca 1899 |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Współpracownicy | |
| Eduard Strauss, Josef Strauss | |
| Odznaczenia | |
             
| |
| |
Życiorys
edytujDzieciństwo i młodość
edytujBył synem znanego kompozytora – również Johanna[4] i Marii Ann Streim. Miał pięcioro młodszego rodzeństwa: Josefa (20.08.1827 – 22.07.1870), Annę (ur. 1829), Therese (ur. 1831), Ferdinanda (ur. 1834) i Eduarda (15.03.1835 – 28.12.1916)[5]. W wieku 6 lat skomponował pierwszego walca[6]. W tajemnicy przed ojcem uczył się gry na fortepianie u Plachy’ego, na skrzypcach u Franza Amona, a następnie u Johanna Antona Kolmanna[7]. Lekcje kompozycji pobierał u Josepha Drechslera[4]. W październiku 1844 debiutował Dommayera w Hietzingu[7] podczas koncertu w Cassino, dyrygując własną orkiestrą taneczną. Cztery lata później został muzykiem Gwardii Narodowej, komponując marsze i polki[8]. W Wiedniu zaczęła królować muzyka obydwu Straussów, konkurujących ze sobą[4]. Po śmierci ojca w 1849 Johann Strauss zadedykował mu skomponowanego walca Aeols-Töne op.88. Połączone zostały wtenczas obie orkiestry w jeden zespół. Międzynarodową popularność przyniosły mu trasy koncertowe po Niemczech, Rosji, Królestwie Polskim i Stanach Zjednoczonych[3][1].
Związki małżeńskie
edytuj27 sierpnia 1862 poślubił o 7 lat starszą śpiewaczkę Jetty Treffz, matkę siedmiorga dzieci. Po jej śmierci w 1878 zawarł związek małżeński z młodszą o 25 lat Angeliką Dietrich, śpiewaczką pochodzącą z Wrocławia. Małżeństwo to szybko skończyło się rozwodem. Trzecią żoną Straussa była o 30 lat młodsza Adela Deutsch[4]. Zadedykował jej walca Adele[9].
Kariera muzyczna
edytujW 1863 roku Johann Strauss objął stanowisko cesarsko-królewskiego nadwornego koncertmistrza[6]. Przez kolejne 7 lat pełnił funkcję dyrektora balów na wiedeńskim dworze. W 1872 dostał zaproszenie do Stanów Zjednoczonych na serię koncertów z okazji setnej rocznicy uzyskania przez Amerykanów niepodległości. Z tej okazji skomponował walc jubileuszowy z wmontowanym hymnem USA[10]. Od 1863 orkiestrę prowadzili jako stali dyrygenci jego młodsi bracia – Josef i Eduard[4]. Prawdziwe uznanie zdobył wystawieniem Zemsty nietoperza[7] w Operze Dworskiej w Wiedniu (1895) z okazji swoich siedemdziesiątych urodzin[11]. Cztery lata później zmarł na zapalenie płuc. Nie zdążył ukończyć baletu Kopciuszek[9]. Pochowany na Cmentarzu Centralnym w Wiedniu[7].
Dorobek Johanna Straussa juniora obejmuje 20 operetek, 1 balet, 1 operę i około 500 walców, kadryli i polek[7].
Upamiętnienie
edytuj26 czerwca 1921 roku miało miejsce odsłonięcie pomnika Johanna Straussa w Stadtpark w Wiedniu. Odsłonięcie uwieńczono muzyką orkiestry Filharmonii Wiedeńskiej. Autorem pomnika jest Edmund Hellmer[7].
Dzieła
edytuj
|
|
|
Odznaczenia
edytujOtrzymał następujące odznaczenia[12]:
- Kawaler Orderu Franciszka Józefa (Austro-Węgry)
- Królewski Pruski Order Korony IV klasy
- Order Czerwonego Orła II klasy (Królestwo Prus)
- Kawaler Legii Honorowej (Francja)
- Komandor Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania)
- Kawaler Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania)
- Kawaler Orderu Karola III (Hiszpania)
- Oficer Orderu Korony Włoch (Włochy)
- Kawaler Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Włochy)
- Order Ernestyński
- Order Lwa Zeryngeńskiego
- Komandor Orderu Zasługi Cywilnej (Bułgaria)
- Kawaler Orderu Lwa i Słońca (Persja)
- Order Medżydów IV klasy (Imperium Osmańskie)
Przypisy
edytuj- ↑ a b Johann Strauss (syn) – biografia [online], granice.pl [dostęp 2022-05-09] (pol.).
- ↑ Monitor, “Nad pięknym, modrym Dunajem… “ – niezwykła historia niechcianego walca [online], monitorlocalnews.com [dostęp 2022-05-09] (pol.).
- ↑ a b Johann Strauss [online], prezi.com [dostęp 2022-05-09] (ang.).
- ↑ a b c d e Strauss Johann, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-05-09].
- ↑ Johann Strauss (ojciec) [online], Filmweb [dostęp 2022-05-10] (pol.).
- ↑ a b Straussowie – Życiorys – Johann Strauss – ojciec i syn, [w:] Austria Atrakcje [online].
- ↑ a b c d e f Pasje Fascynacje Mola Książkowego, pasje i fascynacje mola książkowego...nie tylko literackie...: Johann Strauss syn – rocznica śmierci... [online], pasje i fascynacje mola książkowego...nie tylko literackie..., 3 czerwca 2013 [dostęp 2022-05-09].
- ↑ Pomnik Johanna Straussa – Wiedeń – Austria [online], tropter.com [dostęp 2022-05-09] (pol.).
- ↑ a b Walce Straussa: historia, ciekawostki, posłuchaj. Biografie, historie, fakty, fotografie Początek działalności zawodowej [online], gigafox.ru [dostęp 2022-05-10].
- ↑ YouTube [online], youtube.com [dostęp 2017-12-11] (ang.).
- ↑ Filmy DVD i muzyka na DVD – STRAUSS – DIE FLEDERMAUS (Zemsta Nietoperza) – The Royal Opera House [online], filmydvd.pl [dostęp 2022-05-10].
- ↑ Hanns Jäger-Sunstenau: Johann Strauss – Der Walzerkönig und seine Dynastie. Familiengeschichte, Urkunden. Wien-München: Verlag Jugend und Volk, 1965, s. 338.
Linki zewnętrzne
edytuj- Johann Strauss (syn) – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
- Johann Strauss II w bazie AllMusic (ang.)
- Nuty Johanna Straussa dostępne w serwisie Polona
- ISNI: 0000000121174622
- VIAF: 197746, 274144783093263163101
- LCCN: n79106447
- GND: 11861908X
- NDL: 00457909
- LIBRIS: vs6891nd2q2q9t0
- BnF: 13900121c
- SUDOC: 030124417
- SBN: SBLV027145
- NLA: 36095970
- NKC: jn19990008309
- BNE: XX1054545
- NTA: 069479690
- BIBSYS: 90542721, 1083910
- CiNii: DA01206012
- Open Library: OL131358A
- PLWABN: 9810702695505606
- NUKAT: n98040869
- J9U: 987007268538305171
- PTBNP: 120710
- CANTIC: a12269621
- LNB: 000036659
- NSK: 000091496
- BNA: 000023363
- CONOR: 9581155
- BNC: 000047147
- ΕΒΕ: 71399
- KRNLK: KAC200003768, KAC2018M9394
- LIH: LNB:V*88507;=BO
- RISM: people/132082