John Bull
John Bull (ang. Jan Byk) – postać literacka i personifikacja narodowa będąca pierwowzorem typowego Anglika i angielskich cech narodowych, która przedstawiana jest jako ucieleśnienie Anglii/Wielkiej Brytanii[1].
Historia
edytujTwórcą Johna Bulla był szkocki lekarz, satyryk i pisarz John Arbuthnot który opisał go w serii pamfletów, wydanych w roku 1712 pod zbiorczym tytułem The History of John Bull[2]. Wysoki nakład dzieła Arbuthnota sprawił, że Bull stał się popularną personifikacją w pismach politycznych, karykaturach i kreskówkach, czego przykładami są prace Jamesa Gillraya, Thomasa Rowlandsona czy Johna Leecha oraz kreskówka Johna Tenniela opublikowana w brytyjskim czasopiśmie Punch[2].
Rewolucja francuska i wojny napoleońskie spowodowały jeszcze większą popularność Johna Bulla[2], który stał się narodowym symbolem wolności, lojalności wobec króla Jerzego III i kraju oraz oporu wobec francuskiej agresji[3]. Przedstawiano go jako zwykłego szarego człowieka, który w razie potrzeby jest gotowy do natychmiastowej walki z cesarzem Napoleonem, choćby nawet gołymi rękami. W połowie i pod koniec XIX wieku był postrzegany jako bohaterska postać także w brytyjskiej polityce wewnętrznej, gotowa krytykować rodzinę królewską i rząd, która daje także głos osobom spoza tradycyjnej brytyjskiej elity politycznej[3]. Niechętna lub wroga Brytyjczykom zagraniczna propaganda utożsamiała go z „perfidnym Albionem”[2].
John Bull osiągnął szczyt popularności pod koniec epoki wiktoriańskiej i we wczesnej epoce edwardiańskiej[4], pojawiając się w książkach, sztukach teatralnych i czasopismach, a także obrazowo jako marka lub znak towarowy[2]. Nadal był ważnym symbolem determinacji i stanowczości podczas obydwu wojen światowych, ale nie był tak często używany w okresie zimnej wojny i dekolonizacji, gdyż pod wieloma względami uosabiał etykę imperialną, a bez Imperium stał się przestarzały[4]. Pomimo tego współcześnie wielu Anglików nadal patrzy na Johna Bulla z sympatią, gdyż jest uosobieniem ich charakteru, radości z życia i gotowości do walki o to, w co wierzy[3].
Opis
edytujArbuthnot opisał Johna Bulla jako typowego angielskiego ziemianina, który jest uczciwym, odważnym i prostolinijnym cholerykiem „o bardzo niezmiennym temperamencie”. Dodatkowo jest uparty, twardo stąpa po ziemi, jest niechętny intelektualizmowi, lubi psy, konie, piwo i tradycyjne wiejskie sporty i zabawy[3]. Zwykle przedstawiany jest jako postawny mężczyzna we fraku i kamizelce w barwach brytyjskiej flagi, jasnych bryczesach, butach oficerkach i czarnym cylindrze. Jego częstym towarzyszem jest buldog angielski[2]. Wzrost i pozorne obżarstwo Johna Bulla reprezentowały dobrobyt w czasach, gdy różowe policzki i pulchne twarze były oznaką dobrego zdrowia[3].
Zobacz też
edytuj
Przypisy
edytuj- ↑ John Bull, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-12-26].
- ↑ a b c d e f John Bull, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2023-12-26] (ang.).
- ↑ a b c d e John Bull. Historic UK. [dostęp 2023-12-26]. (ang.).
- ↑ a b John Bull. The British Empire. [dostęp 2023-12-26]. (ang.).