Karl Ditters von Dittersdorf

Karl Ditters von Dittersdorf
	; Karl Ditters von Dittersdorf
Data i miejsce urodzenia	2 listopada 1739 ; Wiedeń
Data i miejsce śmierci	24 października 1799 ; Červená Lhota
Instrumenty	skrzypce
Zawód	kompozytor
	Multimedia w Wikimedia Commons

Karl Ditters von Dittersdorf (ur. 2 listopada 1739 w Wiedniu, zm. 24 października 1799 w Červenej Lhocie) – austriacki kompozytor epoki klasycyzmu, wirtuoz skrzypiec, związany z dworem biskupa wrocławskiego Philippa Gottharda von Schaffgotscha^[1]^[2]. Był szczególnie ceniony jako twórca symfonii^[3] i oper, zwłaszcza w języku niemieckim^[4].

Życiorys

Karl Ditters urodził się na przedmieściach Wiednia w rodzinie hafciarza teatralnego, Paula Dittersa, pochodzącego z Lublina^[5]. W wieku dwunastu lat chłopiec został paziem na dworze księcia Józefa Fryderyka von Sachsen-Hildburghausen, dla którego pracował jego ojciec^[6]. Ditters uczył się gry na skrzypcach, a także fechtunku, jazdy konnej, tańca i gimnastyki. Po rozwiązaniu orkiestry książęcej w 1761 roku został skrzypkiem-solistą w Burgtheater oraz na dworze cesarskim.

Wiosną 1763 roku Christoph Willibald Gluck zaprosił Dittersa na wspólną podróż artystyczną do Wenecji i Bolonii. Po powrocie do Wiednia Ditters nie przedłużył kontraktu z administracją cesarską i został kapelmistrzem na dworze biskupa Ádáma Patachicha w Wielkim Waradynie. Po rozwiązaniu orkiestry w 1769 roku wrócił do Wiednia. ^{[potrzebny przypis]}

W 1769 roku Ditters związał się z dworem księcia biskupa wrocławskiego Philippa Gottharda von Schaffgotscha na zamku Jánský vrch(inne języki) w Javorníku. W 1770 roku Ditters otrzymał papieski Order Złotej Ostrogi i stanowisko nadzorcy lasów księstwa nyskiego. W 1773 roku został nobilitowany, wówczas nadano mu nazwisko von Dittersdorf. Wówczas otrzymał posadę starosty okręgowego Jesionika.^{[potrzebny przypis]}

W 1786 roku w Wiedniu wykonano jego cykl 12 symfonii charakterystycznych opartych na Metamorfozach Owidiusza. Niedługo potem odbyła się premiera singspielu Dittersdorfa Doktor und Apotheker, który odniosła ogromny sukces. W 1789 roku kompozytor odwiedził Berlin, gdzie zyskał uznanie i dyrygował swoimi kompozycjami.^{[potrzebny przypis]}

W 1794 roku Dittersdorf stracił stanowiska na dworze biskupim z powodu intrygi, co doprowadziło go do trudnej sytuacji finansowej. Wówczas nawiązł kontakt z dworem księcia Fryderyka Augusta Brunszwickiego w Oleśnicy^[7]. Ciężko chory na podagrę, ostatnie kilka lat życia spędził na zamku w Červenej Lhocie(inne języki) (obecnie w powiecie Jindřichův Hradec), dyktując synowi swoją autobiografię^[6].

Dittersdorf napisał 127 symfonii, 256 kompozycji wokalnych i instrumentalnych i 44 opery, między innymi: Don Kichota, Czerwonego kapturka, Wesołe kumoszki z Windsoru.^{[potrzebny przypis]}

Najważniejsze dzieła

* dwa koncerty D-dur na kontrabas wiedeński i orkiestrę

sinfonia concertante D-dur na kontrabas wiedeński, altówkę i orkiestrę
koncerty skrzypcowe, podwójne, obojowe, klawesynowe
sześć symfonii Owidiuszowych
Sinfonia nel gusto di cinque nazioni
symfonia a-moll Il deliro delli compositori, ossia Il gusto d’oggidi’
symfonia D-dur Il combattimento delle passioni umane
kwartety smyczkowe
singspiele: Doktor und Apotheker (1786), Betrug durch Aberglauben (1786), Die Liebe im Narrenhaus (1787), Das rote Käppchen (1788), Hieronymus Knicker (1789), Die lustigen Weiber von Windsor (1796)
oratoria: Isacco figura del Redentore (1766), Il Davide (1770), La Liberatrice del Popolo Giudaico nella Persia, o sia l’Esther (1773), Giobbe (1786)
requiem
msza C-dur

^{[potrzebny przypis]}

Przypisy

↑ Dittersdorf, Carl Ditters von, Grove Music Online, DOI: 10.1093/gmo/9781561592630.article.07861 [dostęp 2024-04-06] (ang.).
↑ Dittersdorf, Carl [online], Polska Biblioteka Muzyczna [dostęp 2024-04-06] (pol.).
↑ Kolekcja rękopisów symfonii Carla Dittersa von Dittersdorfa z Sächsische Landesbibliothek – Staats- und Universitätsbibliothek Dresden, „Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ”, 35PL (4), 2017, DOI: 10.4467/23537094KMMUJ.17.035.7864 [dostęp 2024-04-06] .
↑ LotharL. Riedinger LotharL., Karl von Dittersdorf als Opernkomponist, „Studien zur Musikwissenschaft” (2), 1914, s. 212–349, ISSN 0930-9578 [dostęp 2024-04-06] .
↑ MichaelM. Lorenz MichaelM., Michael Lorenz: Ditters von Dittersdorf's First Names [online], Michael Lorenz, 21 kwietnia 2014 [dostęp 2024-04-06] .
↑ ^a ^b TomaszT. Fatalski TomaszT., Errata do… autobiografii. Mankamenty Lebensbeschreibung Carla Dittersa von Dittersdorfa, „Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ” (49 (2)), 2021, s. 5–24, DOI: 10.4467/23537094KMMUJ.21.003.15669 [dostęp 2024-04-06] .
↑ AgnieszkaA. Drożdżewska AgnieszkaA., Muzyka w teatrze dworskim księcia Fryderyka Augusta brunszwickiego w Oleśnicy, „Muzyka”, 52 (3), 2007, s. 49–74 .

Linki zewnętrzne

Karl Ditters von Dittersdorf – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
Karl Ditters von Dittersdorf – dzieła w bibliotece Polona

[1] Dittersdorf, Carl Ditters von, Grove Music Online, DOI: 10.1093/gmo/9781561592630.article.07861 [dostęp 2024-04-06] (ang.).

[2] Dittersdorf, Carl [online], Polska Biblioteka Muzyczna [dostęp 2024-04-06] (pol.).

[3] Kolekcja rękopisów symfonii Carla Dittersa von Dittersdorfa z Sächsische Landesbibliothek – Staats- und Universitätsbibliothek Dresden, „Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ”, 35PL (4), 2017, DOI: 10.4467/23537094KMMUJ.17.035.7864 [dostęp 2024-04-06] .

[4] LotharL. Riedinger LotharL., Karl von Dittersdorf als Opernkomponist, „Studien zur Musikwissenschaft” (2), 1914, s. 212–349, ISSN 0930-9578 [dostęp 2024-04-06] .

[5] MichaelM. Lorenz MichaelM., Michael Lorenz: Ditters von Dittersdorf's First Names [online], Michael Lorenz, 21 kwietnia 2014 [dostęp 2024-04-06] .

[:0-6] TomaszT. Fatalski TomaszT., Errata do… autobiografii. Mankamenty Lebensbeschreibung Carla Dittersa von Dittersdorfa, „Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ” (49 (2)), 2021, s. 5–24, DOI: 10.4467/23537094KMMUJ.21.003.15669 [dostęp 2024-04-06] .

[7] AgnieszkaA. Drożdżewska AgnieszkaA., Muzyka w teatrze dworskim księcia Fryderyka Augusta brunszwickiego w Oleśnicy, „Muzyka”, 52 (3), 2007, s. 49–74 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]