Wikipedia

Karma dla zwierząt domowych

pokarm przeznaczony do spożycia przez zwierzęta domowe

Karma dla zwierząt domowych – pokarm przeznaczony do spożycia przez zwierzęta domowe. Przeznaczona jest zazwyczaj dla konkretnego gatunku zwierzęcia, np. karma dla psów lub kotów. Część mięsa wykorzystywanego w produkcji karmy dla zwierząt jest produktem ubocznym przemysłu spożywczego i spełnia normy dopuszczające do spożycia przez ludzi[1]. Powszechnie dostępnymi rodzajami karmy dla zwierząt domowych są mokre karmy (w puszkach i saszetkach), suche granulaty oraz inne przysmaki (mogące być wykorzystywane jako nagroda np. w trakcie szkolenia zwierzęcia) oraz produkty specjalnego przeznaczenia (np. gryzaki do żucia dla psów)[2].

Regał z karmami dla zwierząt domowych w sklepie w Norwegii
Kot jedzący mokrą karmę

Przemysł

edytuj

W 2019 światowy rynek karmy dla zwierząt domowych był wyceniany wg różnych źródeł na 87 do 97 mld USD, potencjał wzrostu do 2024 roku wyceniano na 113 mld USD, a do 2029 na 168 mld USD. W rzeczywistości już w 2024 osiągnął globalnie między 126,6 a 192,5 mld USD. Na rynku karmy dominuje pięć głównych firm, których produkty stanowią 60% całej światowej sprzedaży: Mars Incorporated, Nestlé Purina Petcare, J. M. Smucker, Hill’s Pet Nutrition (należąca do Colgate-Palmolive) i Blue Buffalo Co (należąca do General Mills). Największy udział w rynku wg gatunku zwierzęcia ma pokarm dla psów[3][4][5].

W 2022 Polska była 5. światowym eksporterem karmy dla psów i kotów, a polski pokarm dla psów i kotów kupowali klienci w 76 krajach[6].

Mięsożerne zwierzęta domowe (szczególnie koty i psy) spożywają szacunkowo jedną piątą światowego mięsa i ryb. Produkcja karmy dla zwierząt domowych ma znaczny wpływ na zmiany klimatu, użytkowanie gruntów i inne oddziaływania na środowisko[7][8]. Produkcja pokarmu dla zwierząt domowych odpowiada za 20–30% oddziaływania na środowisko, wywołanego przez hodowlę zwierząt[9]. Szacuje się, że emisje gazów cieplarnianych z suchej karmy dla psów i kotów stanowią około 1,1–2,9% światowych emisji, co jest wartością zbliżoną do całkowitych emisji takich krajów jak Mozambik czy Filipiny[10].

Producenci i marki

edytuj

Firmy, które dominują na rynku pokarmów dla zwierząt domowych to[3][4][5]:

  • Mars Incorporated – marki Pedigree, Royal Canin, Sheba, Whiskas, Eukanuba, The Goodlife Recipe, Iams, Nutro Products, Cesar
  • Nestlé Purina Petcare – marki Purina, Purina Dog Chow, Purina One, Friskies, Beneful
  • J. M. Smucker – marki Meow Mix, Milk Bone, Snausages
  • Hill’s Pet Nutrition (Colgate-Palmolive) – marka Science Diet
  • Blue Buffalo Co (General Mills)

Karma dla psów

edytuj
 
Zęby psa
 
Sucha karma dla psów w granulacie

Karma dla psów to specjalnie opracowana karma przeznaczona do spożycia przez psy i spokrewnione psowate. Psy są uważane za zwierzęta wszystkożerne z tendencją do jedzenia mięsa. Mają ostre zęby i krótszy przewód pokarmowy typowy dla mięsożerców, lepiej przystosowanych do spożywania mięsa niż substancji roślinnych. Posiadają jednak także dziesięć genów odpowiedzialnych za trawienie skrobi i glukozy, a także zdolność do wytwarzania amylazy, enzymu rozkładającego węglowodany na cukry proste (czego pozbawione są zwierzęta bezwzględnie mięsożerne, takie jak koty)[11][12].

Wiele komercyjnych karm dla psów jest wytwarzanych z półproduktów uznawanych przez niektóre organizacje i badania za niepotrzebne lub niepożądane[13][14]. Wśród niepożądanych składników psiego pokarmu wymienia się między innymi półprodukty takie jak:

  • mączka mięsno-kostna[15];
  • uboczne produkty pochodzenia zwierzęcego (UPPZ, czasem w składzie karm opisywane po prostu jako „produkty pochodzenia zwierzęcego”) – pod tym terminem kryją się półprodukty pochodzenia zwierzęcego, które nie są przeznaczone do spożycia przez ludzi lub których ludzie nie spożywają: łby drobiu, szczecina, wełna i sierść zwierzęca, pióra, kopyta, osad z urządzeń z przetwórstwa mleka, jednodniowe kurczęta zabite w celach handlowych[15];
  • cukry: sacharoza, fruktoza, syrop glukozowo-fruktozowy i inne[16][17].

Tańsze karmy dla psów zazwyczaj zawierają mniej mięsa, a więcej produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego i wypełniaczy zbożowych[18].

Karma dla kotów

edytuj
 
Młody kot jedzący mokrą karmę

Karma dla kotów to pokarm specjalnie opracowany do spożycia przez koty. Jako gatunek bezwzględnie mięsożerny, koty mają szczególne wymagania co do składników odżywczych w diecie. Potrzebują składników odżywczych występujących wyłącznie w mięsie, takich jak tauryna i witamina A[12]. Niektóre składniki odżywcze (witaminy i aminokwasy) ulegają degradacji pod wpływem obróbki cieplnej i chemicznej podczas produkcji. Z tego powodu muszą zostać uzupełnione w karmie, aby uniknąć niedoborów żywieniowych[19].

 
Dzika modraszka żywiąca się kulą lub pyzą z nasion

Karma dla ptaków

edytuj

Karma dla ptaków to pokarm przeznaczony do spożycia przez dzikie, hodowlane lub domowe ptaki. Zazwyczaj składa się z nasion, orzechów, suszonych owoców, mąki. Może być wzbogacony witaminami i białkami[20]. Pokarm dla ptaków może mieć różny skład w zależności od nawyków żywieniowych (różne gatunki są z natury wszystkożerne, mięsożerne, roślinożerne, owadożerne czy nektarożerne) i kształtu dzioba danego gatunku. Kształt dzioba, który koreluje z nawykami żywieniowymi, jest ważny w określaniu, czy ptak jest w stanie rozłupać twarde nasiona i uzyskać miąższ[21].

Regulacje

edytuj

Unia Europejska

edytuj

W Unii Europejskiej karma dla zwierząt domowych podlega normom określonym za pośrednictwem kilku rozporządzeń:

  • Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 r. określające przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi[22]
  • Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/2419 z dnia 18 października 2023 r. w sprawie znakowania ekologicznej karmy dla zwierząt domowych[23]

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Britain’s problem with pets: they’re bad for the planet. [w:] The Guardian [on-line]. 2009-11-13. [dostęp 2024-11-18].
  2. ↑ J.L. Sokół, Usługi hotelarskie dla zwierząt towarzyszących w kraju, „Ekonomia i Zarządzanie”, Vol. 3 (no. 3), 2011, s. 57–67, ISSN 2080-9646 [dostęp 2024-11-18] (pol.).
  3. ↑ a b Pet food market size & share analysis – growth trends & forecasts up to 2029. [w:] Mordor Intelligence [on-line]. [dostęp 2024-11-18].
  4. ↑ a b Pet Food Market Size, Share & Industry Analysis. [w:] Fortune Business Insights [on-line]. [dostęp 2024-11-18].
  5. ↑ a b Pet Food Market Growth Analysis, 2019 – 2029. [w:] Transparency Market Research [on-line]. [dostęp 2024-11-18].
  6. ↑ PIE: w 2022 r. Polska była 5. światowym eksporterem karmy dla psów i kotów [online], forsal.pl, 17 listopada 2023 [dostęp 2024-11-18] (pol.).
  7. ↑ Heather L. Acuff i inni, Sustainability and Pet Food: Is There a Role for Veterinarians?, „Veterinary Clinics of North America: Small Animal Practice”, 51 (3), Small Animal Nutrition, 2021, s. 563–581, DOI: 10.1016/j.cvsm.2021.01.010, ISSN 0195-5616 [dostęp 2024-11-18].
  8. ↑ Vivian Pedrinelli i inni, Environmental impact of diets for dogs and cats, „Scientific Reports”, 12 (1), 2022, s. 18510, DOI: 10.1038/s41598-022-22631-0, ISSN 2045-2322, PMID: 36396966, PMCID: PMC9672041 [dostęp 2024-11-18] (ang.).
  9. ↑ Gregory S. Okin. Environmental impacts of food consumption by dogs and cats. „PLoS ONE”, 2017. 
  10. ↑ Peter Alexander i inni, The global environmental paw print of pet food, „Global Environmental Change”, 65, 2020, s. 102153, DOI: 10.1016/j.gloenvcha.2020.102153, ISSN 0959-3780 [dostęp 2024-11-18].
  11. ↑ Erik Axelsson i inni, The genomic signature of dog domestication reveals adaptation to a starch-rich diet, „Nature”, 495 (7441), 2013, s. 360–364, DOI: 10.1038/nature11837, ISSN 1476-4687 [dostęp 2024-11-18] (ang.).
  12. ↑ a b Andrew Knight, Madelaine Leitsberger, Vegetarian versus Meat-Based Diets for Companion Animals, „Animals”, 6 (9), 2016, s. 57, DOI: 10.3390/ani6090057, ISSN 2076-2615, PMID: 27657139, PMCID: PMC5035952 [dostęp 2024-11-18] (ang.).
  13. ↑ S M Murray i inni, Raw and rendered animal by-products as ingredients in dog diets., „Journal of Animal Science”, 75 (9), 1997, s. 2497, DOI: 10.2527/1997.7592497x, ISSN 0021-8812 [dostęp 2024-11-18].
  14. ↑ Jak czytać etykiety karm dla psów? Jaką karmę mokrą dla psa wybrać?. [dostęp 2024-11-18].
  15. ↑ a b Składniki kontrowersyjne (psy) [online], Przewodnik po karmach [dostęp 2024-12-10] (pol.).
  16. ↑ Anton C Beynen, Sugar in dog foods, 2017, DOI: 10.13140/RG.2.2.17243.46883 [dostęp 2024-11-18] (ang.).
  17. ↑ Can Dogs Eat Sugar?. Pet MD. [dostęp 2024-12-10].
  18. ↑ Rebecca MacMillan (BVetMed BSAVA PGCertSAM MRCVS), Are carbohydrates simply empty fillers in dog food? [online], Vet Help Direct, 6 stycznia 2023 [dostęp 2024-12-10] (ang.).
  19. ↑ E. Howell: Food Enzymes for Health & Longevity. Woodstock Valley, CT, US: Omangod Press, 1980.
  20. ↑ How and When to Feed Birds in Your Garden [online], Royal Society for the Protection of Birds [dostęp 2024-11-18].
  21. ↑ Przystosowania ptaków do zdobywania pokarmu [online], Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego [dostęp 2024-11-18] (pol.).
  22. ↑ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 r. określające przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 (rozporządzenie o produktach ubocznych pochodzenia zwierzęcego) [online], 21 października 2009 [dostęp 2024-11-18] (pol.).
  23. ↑ Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/2419 z dnia 18 października 2023 r. w sprawie znakowania ekologicznej karmy dla zwierząt domowych [online], 18 października 2023 [dostęp 2024-11-18] (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Karma_dla_zwierząt_domowych&oldid=75639573”
  NODES