Wikipedia

Kościół św. Jerzego na Wawelu

kościół w Krakowie

Kościół św. Jerzego – gotycki kościół wznoszący się od średniowiecza na wzgórzu wawelskim w Krakowie, zburzony w latach 1803–1804.

Kościół św. Jerzego
Zabytek: nr rej. A-07 z 24.03.1933[1]
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Kraków

Adres

Wawel

Rozpoczęcie budowy

przed 1243

Zniszczono

1804

Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie
Mapa konturowa Starego Miasta w Krakowie, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Jerzego”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Jerzego”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Jerzego”
Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Jerzego”
Ziemia50°03′13,2″N 19°56′05,0″E/50,053667 19,934722
Multimedia w Wikimedia Commons
Położenie kościoła św. Jerzego na planie Wawelu

Historia

edytuj

Data powstania kościoła oraz jego pierwotny wygląd nie są znane. Według Jana Długosza miał zostać zbudowany przez Mieszka I[2]. W 1243 r. miał być inkastelowany przez Konrada mazowieckiego[3]. Odnaleziono relikty romańskiej kamieniarki, co wskazuje, że świątynia ta mogła być murowana[4]. Kościół w XIII w. wzmiankowany jest jako należący do benedyktynów z Tyńca[5].

W 1346 r. kościół został przebudowany w stylu gotyckim za sprawą Kazimierza Wielkiego[3]. Jan Długosz wspomina, że zastąpiono wówczas świątynią murowaną budowlę drewnianą, możliwe jest więc, że romański murowany kościół uległ wcześniej destrukcji[6]. W 1365 r. otrzymał rangę kolegiaty[7]. Był zbudowany z wapienia pińczowskiego, miał prostokątne prezbiterium, a mury były wzmocnione z zewnątrz przyporami; od południa przylegała do budynku zakrystia[7].

Z chwilą wkroczenia Austriaków do Krakowa Wawel przeznaczono na cele wojskowe. W 1803 r. zdecydowali oni o zburzeniu świątyni (m.in. wraz z sąsiednim kościołem św. Michała), rok później świątynia została całkowicie wyburzona[8]. Wyposażenie sprzedano na licytacji, jego część trafiła do krakowskiego kościoła św. Norberta[8]. Później na zewnętrznym dziedzińcu zamku wawelskiego, który powstał właśnie przez austriackie wyburzenia, wyeksponowany został zarys fundamentów kościoła św. Jerzego[9].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2015-01-24].
  2. ↑ Pianowski 1994 ↓, s. 103.
  3. ↑ a b Rożek 1983 ↓, s. 96–97.
  4. ↑ Firlet, Pianowski 2007 ↓, s. 59.
  5. ↑ Pianowski 1984 ↓, s. 106.
  6. ↑ Firlet, Pianowski 2007 ↓, s. 64.
  7. ↑ a b Pianowski 1984 ↓, s. 161.
  8. ↑ a b Rederowa 1957 ↓, s. 116–117.
  9. ↑ Rożek 2006 ↓, s. 344.

Bibliografia

edytuj
  • Janusz Firlet, Zbigniew Pianowski: Wawel do roku 1300. W: Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta. red. Jerzy Wyrozumski. Kraków: 2007, s. 45–66, seria: Biblioteka Krakowska. 150.
  • Michał Rożek: Urbs celeberrima. Przewodnik po zabytkach Krakowa. Kraków: 2006.
  • Zbigniew Pianowski: Najstarsze kościoły na Wawelu. W: Chrystianizacja Polski południowej. Materiały sesji naukowej odbytej 29 czerwca 1993 roku. Kraków: 1994, s. 41–71, seria: Rola Krakowa w Dziejach Narodu. 13.
  • Zbigniew Pianowski: Z dziejów średniowiecznego Wawelu. Kraków – Wrocław: 1984.
  • Michał Rożek. Nie istniejące kościoły Krakowa. „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej”. R. 33, s. 95–120, 1983. 
  • Danuta Rederowa. Studia nad wewnętrznymi dziejami Krakowa porozbiorowego (1796-1809). Część I: Zagadnienia urbanistyczne. „Rocznik Krakowski”. XXXIV, s. 62–178, 1957. 

Linki zewnętrzne

edytuj
  • Grzegorz Bednarczyk: Kościół św. Jerzego. [w:] Nieistniejące kościoły Krakowa [on-line]. [dostęp 2016-10-16].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_św._Jerzego_na_Wawelu&oldid=66510351”
  NODES