Kotek rudy

Kotek rudy
	Prionailurus rubiginosus
	(I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1831)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	kotokształtne
Rodzina	kotowate
Podrodzina	koty
Rodzaj	kotek
Gatunek	kotek rudy
Synonimy
	Felis rubiginosa I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1831; Prionailurus rubiginosus koladivinus: M.E. Sunquist & F.C. Sunquist, 2009;
	Felis rubiginosa I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1831; Prionailurus rubiginosus koladivinus: M.E. Sunquist & F.C. Sunquist, 2009;
Podgatunki
	P. r. rubiginosus (I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1831) ; P. r. koladivius Deraniyagala, 1956; P. r. phillipsi Pocock, 1939;
	P. r. rubiginosus (I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1831) ; P. r. koladivius Deraniyagala, 1956; P. r. phillipsi Pocock, 1939;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kotek rudy^[6], kot rudy^[7], kot rdzawy^[7] (Prionailurus rubiginosus) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny kotów (Felinae) w obrębie rodziny kotowatych (Felidae). Zamieszkuje Indie, gdzie konkuruje z kotkiem bengalskim, i Cejlon, na którym konkuruje z kotem błotnym.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1831 roku francuski zoolog Isidore Geoffroy Saint-Hilaire, umieszczając go w rodzaju Felis i nadając mu epitet gatunkowy rubiginosa^[1]. Opis ukazał się w rozdziale poświęconym ssakom, opublikowanym w publikacji pod redakcją Charles’a Bélangera poświęconej wyprawie do Indii Wschodnich w latach 1825–1828^[1]. Miejsce typowe to Puducherry, w Indiach^[8]^[9]^[10]. Holotyp to niekompletna czaszka młodocianego osobnika (sygnatura MNHN-ZM-AC-A1791) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie^[11].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają trzy podgatunki^[9]. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:

Podgatunek	Oryginalna nazwa	Autor i rok opisu	Miejsce typowe	Holotyp
P. r. koladivius	Pionailurus rubiginosus koladivius	Deraniyagala, 1956	Kathiraveli, Sri Lanka^[12].	Skóra samicy (sygnatura CNM 384) ze zbiorów Narodowego Muzeum Historii Naturalnej w Kolombo^[3]^[12].
P. r. phillipsi	Prionailurus rubiginosus phillipsi	Pocock, 1939	Mousakanda, Gammaduwa, na wysokości 3000 ft (914 m), Prowincja Środkowa, Sri Lanka^[12].	Czaszka i skóra samca (sygnatura BMNH:Mamm:1935.4.8.2) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie; okaz typowy zebrał 16 marca 1935 roku William Watt Addison Phillips^[13].

Etymologia

Prionailurus: gr. πριων priōn, πριονος prionos ‘piła’; αιλουρος aílouros ‘kot’^[14].
rubiginosus: łac. rubiginosus ‘rdzawy’, od rubigo, rubiginis ‘rdza’, od rubeus ‘czerwonawy’^[15].
koladivius: syng. කෝලා දිවියා kōlā diviyā ‘kotek rudy’^[3].
phillipsi: William Watt Addison Phillips (1892–1981), brytyjski zoolog^[4].

Zasięg występowania

Kotek rudy występuje w Indiach i na Sri Lance, zamieszkując w zależności od podgatunku^[9]:

P. rubiginosus rubiginosus – Indie.
P. rubiginosus koladivinus – sucha strefa Sri Lanki.
P. rubiginosus phillipsi – mokra strefa południowo-zachodniej Sri Lanki.

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 35–48 cm, długość ogona 15–29,8 cm; masa ciała samic 1 kg, samców 1,5–1,6 kg^[2]. Niewielkie koty, blisko spokrewnione z kotkiem bengalskim, z którym jednak się nie krzyżują. Kot rdzawy ma głowę okrągłą z dość wąskimi kośćmi nosowymi. Sierść brunatnoszara (poza brzuchem, gdzie jest biała) z dużymi cętkami. Na grzbiecie wydłużone cętki mają kolor rdzawy i układają się w rzędy. Uszy małe, zaokrąglone. Na krótkim, sięgającym pięt, dość puszystym ogonie ciemne pręgi.

Ekologia

Pokarm

Ich pokarm stanowią przede wszystkim ptaki, owady i drobne ssaki.

Rozród

Ciąża trwa 67 dni, w miocie zazwyczaj 2 kocięta; długość okresu ssania i czas osiągania dojrzałości płciowej nie zostały ustalone.

Tryb życia

Prawdopodobnie prowadzą samotniczy, nocny tryb życia; ich zachowanie jest słabo poznane.

Siedlisko

Koty rdzawe żyjące na terenie Indii zamieszkują suche łożyska zbiorników wodnych i otwarte przestrzenie w okolicy ludzkich osiedli. Populacje cejlońskie zamieszkują dżungle, występują do wysokości 2000 m n.p.m.

Status

Koty te są uważane za rzadkie, a zagrożenie dla nich stanowi wylesianie i rozszerzanie terenów uprawnych. Łatwo krzyżują się z kotami domowymi; są tępione ze względu na szkody jakie wyrządzają w hodowlach drobiu. Status z punktu widzenia ochrony przyrody: narażony. Gatunek jest objęty konwencją waszyngtońską CITES (załącznik I)^[16].

Uwagi

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Pionailurus rubiginosus koladivius Deraniyagala, 1956.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c I. Geoffroy Saint-Hilaire: Memmifères. W: C. Bélanger: Voyage aux Indes-orientales, par le nord de L’Europe, les provinces du Caucase, la Géorgie, L’Arménie at la Perse, suivi de détails topographiques, statiscques et autres sur le Pégou, les Iles e Java, de Maurice et de Bourbon, sur le Cap-de-Bonne-Espérance et Sainte-Hélène, pendant les années 1825, 1826, 1827, 1828. Cz. 3: Zoologie. Paris: Arthur Betrand, 1831, s. 140. (fr.).
↑ ^a ^b M.E. & F.C. Sunquist: Family Felidae (Cats). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 161. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
↑ ^a ^b ^c P.E.P. Deraniyagala. A new subspecies of rusty spotted cat from Ceylon. „Spolia Zeylanica”. 23, s. 113, 1956. (ang.).
↑ ^a ^b R.I. Pocock: The Fauna of British India, including Ceylon and Burma. Mammalia. Wyd. 2. Cz. 1: Primates and Carnivora (in part), Families Felidae and Viverridae. London: Taylor and Francis, 1939, s. 278. (ang.).
↑ S.S. Mukherjee S.S. i inni, Prionailurus rubiginosus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-09] (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 137. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 158. ISBN 83-01-14344-4.
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Prionailurus rubiginosus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-09].
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 404. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Prionailurus rubiginosus (I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1831). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-12-14]. (ang.).
↑ AC-A1791, [w:] Mammals (ZM) [online], Muséum national d’Histoire naturelle [dostęp 2024-12-09] (fr. • ang.).
↑ ^a ^b ^c A.C. Kitchener, C. Breitenmoser-Würsten, E. Eizirik, A. Gentry, L. Werdelin, LA. Wilting, N. Yamaguchi, A.V. Abramov, P. Christiansen, C. Driscoll, J.W. Duckworth, W.E. Johnson, S.J. Luo, E. Meijaard, P O’Donoghue, J. Sanderson, K. Seymour, M. Bruford, C. Groves, M. Hoffmann, K. Nowell, Z. Timmons & S. Tobe. A revised taxonomy of the Felidae : The final report of the Cat Classification Task Force of the IUCN Cat Specialist Group. „Cat News”. Special Issue (80), s. 23, 2017. (ang.).
↑ 1935.4.8.2. [w:] Data Portal [on-line]. Natural Museum History. [dostęp 2024-12-14]. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 562, 1904. (ang.).
↑ rubiginosus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-09] (ang.).
↑ Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora, Appendices I, II and III. CITES. [dostęp 2009-08-29]. (ang.).

Bibliografia

D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Prionailurus rubiginosus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-09].

[2] Niepoprawna późniejsza pisownia Pionailurus rubiginosus koladivius Deraniyagala, 1956.

[Geoffroy-1] I. Geoffroy Saint-Hilaire: Memmifères. W: C. Bélanger: Voyage aux Indes-orientales, par le nord de L’Europe, les provinces du Caucase, la Géorgie, L’Arménie at la Perse, suivi de détails topographiques, statiscques et autres sur le Pégou, les Iles e Java, de Maurice et de Bourbon, sur le Cap-de-Bonne-Espérance et Sainte-Hélène, pendant les années 1825, 1826, 1827, 1828. Cz. 3: Zoologie. Paris: Arthur Betrand, 1831, s. 140. (fr.).

[Sunquist-3] M.E. & F.C. Sunquist: Family Felidae (Cats). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 161. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[Deraniyagala-4] P.E.P. Deraniyagala. A new subspecies of rusty spotted cat from Ceylon. „Spolia Zeylanica”. 23, s. 113, 1956. (ang.).

[Pocock-5] R.I. Pocock: The Fauna of British India, including Ceylon and Burma. Mammalia. Wyd. 2. Cz. 1: Primates and Carnivora (in part), Families Felidae and Viverridae. London: Taylor and Francis, 1939, s. 278. (ang.).

[iucn-6] S.S. Mukherjee S.S. i inni, Prionailurus rubiginosus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-09] (ang.).

[miiz-7] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 137. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[pwn-8] Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 158. ISBN 83-01-14344-4.

[Wilson&Reeder-9] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Prionailurus rubiginosus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-09].

[Burgin&inni-10] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 404. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[mdd-11] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Prionailurus rubiginosus (I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1831). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-12-14]. (ang.).

[12] AC-A1791, [w:] Mammals (ZM) [online], Muséum national d’Histoire naturelle [dostęp 2024-12-09] (fr. • ang.).

[kit&inni-13] A.C. Kitchener, C. Breitenmoser-Würsten, E. Eizirik, A. Gentry, L. Werdelin, LA. Wilting, N. Yamaguchi, A.V. Abramov, P. Christiansen, C. Driscoll, J.W. Duckworth, W.E. Johnson, S.J. Luo, E. Meijaard, P O’Donoghue, J. Sanderson, K. Seymour, M. Bruford, C. Groves, M. Hoffmann, K. Nowell, Z. Timmons & S. Tobe. A revised taxonomy of the Felidae : The final report of the Cat Classification Task Force of the IUCN Cat Specialist Group. „Cat News”. Special Issue (80), s. 23, 2017. (ang.).

[14] 1935.4.8.2. [w:] Data Portal [on-line]. Natural Museum History. [dostęp 2024-12-14]. (ang.).

[Palmer-15] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 562, 1904. (ang.).

[16] rubiginosus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-09] (ang.).

[17] Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora, Appendices I, II and III. CITES. [dostęp 2009-08-29]. (ang.).

[6]

[7]

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]