Lê Đức Thọ
ⓘLê Đức Thọ ([lē ɗɨ̌k tʰɔ̂ˀ]), właśc. Phan Ðinh Khải (ur. 14 października 1911 w prowincji Hà Nam, zm. 13 października 1990 w Hanoi) – wietnamski polityk, generał, dyplomata, laureat Pokojowej Nagrody Nobla.
 Lê Đức Thọ (1973) | |
 generał
| |
| Data i miejsce urodzenia |
14 października 1911 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 października 1990 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1945–1979 |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna indochińska, |
| Późniejsza praca |
dyplomata, polityk |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujUrodził się jako Phan Ðinh Khải w średnio zamożnej rodzinie w prowincji Hà Nam w północnym Wietnamie. Po ukończeniu szkoły prowadzonej przez władze francuskie, pracował jako urzędnik na poczcie[1].
W 1930 roku współtworzył Indochińską Partię Komunistyczną[2]. W tym samym roku został aresztowany przez władze francuskie za udział w zamieszkach organizowanych przez kolegów sympatyzujących z komunizmem. Przebywał w więzieniu do 1936 roku. Po uwolnieniu otwarcie (oficjalne wietnamskie biografie określiły to jako "aktywność pół-otwarta") zaangażował się w działalność komunistyczną, stając się przywódcą lokalnej prasy i propagandy komunistycznej. W 1939 roku został ponownie uwięziony i uwolniony w 1944 roku (według niektórych relacji uciekł z więzienia)[1].
W 1945 został jednym z liderów partii komunistycznej, wstąpił także do Ligi Niepodległości Wietnamu (Việt Minh). Podczas I wojny indochińskiej był wysokim rangą urzędnikiem Việt Minhu. W 1955 roku został członkiem Politbiura Partii Pracujących Wietnamu (później przemianowanej na Komunistyczną Partię Wietnamu), funkcję tę zachował do 1986 roku[2]. W czasie wojny wietnamskiej nadzorował działania Vietcongu[2].
Od 1969 roku prowadził z Henrym Kissingerem (wówczas doradcą ds. bezpieczeństwa narodowego prezydenta Richarda Nixona) tajne rozmowy, podczas których ustalano warunki zakończenia wojny. Rozmowy doprowadziły do podpisania zawieszenia broni, które miało miejsce 23 stycznia 1973[1]. Jesienią 1973 Lê Đức Thọ i Henry Kissinger otrzymali Pokojową Nagrodę Nobla, jednak Wietnamczyk odmówił jej przyjęcia, argumentując, że pokój jeszcze nie został ustanowiony, a jego przeciwnik wielokrotnie naruszał warunki rozejmu[3].
W 1975 jako ekspert nadzorował ofensywę wojsk Wietnamu Północnego, która doprowadziła do upadku rządu w Sajgonie i połączenia obu państw wietnamskich w jedno państwo, rządzone przez komunistów[1].
Lê Đức Thọ podobną rolę pełnił w czasie wojny kambodżańsko-wietnamskiej w 1978 roku[1][2]. Opuścił potem armię, ale przez 8 lat pozostawał jeszcze członkiem Biura Politycznego.
Zmarł w szpitalu wojskowym w Hanoi w wieku 79 lat, jako przyczynę śmierci podano nowotwór gardła. Został pochowany na cmentarzu Mai Dịch w Hanoi[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Le Duc Tho, Top Hanoi Aide, Dies at 79. [w:] The New York Times [on-line]. s. 1990-10-14. [dostęp 2020-09-21]. (ang.).
- ↑ a b c d Le Duc Tho, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-09-21] (ang.).
- ↑ Le Duc Tho Facts. [w:] nobelprize.org [on-line]. [dostęp 2020-09-21]. (ang.).