Malachit
Malachit – minerał z gromady węglanów. Należy do minerałów pospolitych, szeroko rozpowszechnionych na Ziemi.
| |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
hydroksowęglan miedzi(II) + domieszki tlenków Ca, Zn, Si |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
3,5 – 4,5 |
| Łupliwość |
doskonała w jednym kierunku |
| Pokrój kryształu |
słupkowy lub igiełkowy |
| Układ krystalograficzny |
jednoskośny |
| Gęstość |
4,05 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
zielona do ciemnozielonej |
| Rysa |
jasnozielona |
| Połysk |
diamentowy w kryształach; szklisty, matowy |
| Dodatkowe dane | |
| Szczególne własności |
liczne inkluzje |
Nazwa pochodzi od greckiego μαλάχη, malache (malwa) i μαλακός, malakos (miękki) – aluzja do zielonej barwy minerału i jego niewielkiej twardości.
Właściwości
edytujBardzo rzadko tworzy kryształy o pokroju słupkowym, igiełkowym lub włosowym; często występują zbliźniaczenia. Występuje w skupieniach zbitych, ziemistych, nerkowatych, groniastych tworzy naskorupienia i naloty, impregnacje i pseudomorfozy po azurycie, kuprycie, kalcycie, cerusycie. Malachit występuje zwykle w postaci ciemnobrunatnych (czarnych) nacieków lub skupień nerkowatych. Jest kruchy, przeświecający. Często wykazuje budowę pasiastą, wstęgową lub słojową. Tworzy zbite mieszaniny mineralne z azurytem – azurmalachit; chryzokolą, turkusem, pseudomalachitem – ejlatyt. Barwi płomień na zielono.
Występowanie
edytujMalachit występuje jako minerał wtórny, w strefach utleniania złóż kruszców miedzi, razem z azurytem i kuprytem.
Miejsca występowania:
- Rosja (Ural) – ze złoża gumiszewskiego wydobywa się malachitowe bryły o masie dochodzącej do 60 t; ze złoża miednorudnianskiego do 1,5 t,
- USA – w kopalni Bisbee w Arizonie pozyskiwano bloki do 4,5 t,
- Zambia, Namibia, Demokratyczna Republika Konga, Australia, Kazachstan, Wielka Brytania.
- W Polsce w niewielkich ilościach w woj. świętokrzyskim (Miedzianka, Miedziana Góra) oraz na Dolnym Śląsku.
Zastosowanie
edytuj- W jubilerstwie – wysoko ceniony kamień ozdobny, stosowany zwykle w postaci kaboszonów do wyrobu artystycznej biżuterii i ozdób. O atrakcyjności kamieni stanowi bogata, wzorzysta budowa wewnętrzna, dobrze widoczna po wypolerowaniu[1].
- od starożytności używano go do wyrobu kamei i gemm.
- w średniowieczu do ozdoby insygniów monarszych, relikwiarzy i ksiąg.
- szczególnie popularny był w klasycyzmie.
- W architekturze stosowany jako okładzina ścian, kolumn – np. sala malachitowa w Ermitażu; z malachitu wykonane były prawdopodobnie kolumny świątyni Artemidy w Efezie[2][3].
- W malarstwie malachitu używa się jako pigmentu (nie mylić z zielenią malachitową).
- W sztuce zdobniczej i rzeźbiarstwie artystycznym, czego przykładem są wazy, lichtarze, zastawy stołowe i inne.
- Jako źródło otrzymywania miedzi (ok. 57% Cu).
Galeria
edytuj-
malachit – kaboszon -
wnętrze soboru św. Izaaka z malachitowymi kolumnami -
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Nikodem Sobczak, Mała encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych, Warszawa 1986, s. 123–124, ISBN 83-7001-030-X.
- ↑ Vladimir Bukanov: Malachite, group: malachite, azurite, aurichalcite, pseudomalachite. [w:] Russian Gemstones Encyclopedia [on-line]. [dostęp 2014-12-01]. (ang.).
- ↑ Malachite. [w:] Jewelry and the most beautiful stones [on-line]. 2013-04-11. [dostęp 2014-12-01].