Mexipedium xerophyticum
Mexipedium xerophyticum – gatunek rośliny z monotypowego rodzaju Mexipedium z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Rośliny tego gatunku zebrane zostały po raz pierwszy na terenie stanu Oaxaca w południowym Meksyku w 1985 roku. W 1988 wyprawa na stanowisko potwierdziła istnienie zaledwie 7 roślin tego gatunku[5], który jako Phragmipedium xerophyticum opisany został w 1990 roku[3][6]. Rośliny rosną na wychodni skał wapiennych w lesie tropikalnym, gdzie towarzyszą im kserofity z rodzajów beaucarnea (Beaucarnea), agawa (Agave) i kaktusy[7]. Później odnaleziono trochę więcej roślin doliczając się w dwóch miejscach w sumie 30 i 11 roślin[8]. W 1990 roku zebrano materiał do namnożenia, uzyskano z niego dwa klony, które stały się roślinami macierzystymi wszystkich okazów spotykanych w kolekcjach[5]. W 1992 roku takson został wyodrębniony jako osobny rodzaj wyróżniany w podrodzinie obuwikowych[3].
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj |
Mexipedium |
| Gatunek |
Mexipedium xerophyticum |
| Nazwa systematyczna | |
| Mexipedium xerophyticum (Soto Arenas, Salazar & Hágsater) V.A.Albert & M.W.Chase Lindleyana 7: 174 1992[3] | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |
 | |
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Bylina (litofit) z ulistnionymi pędami wyrastającymi na końcach wydłużonych, mięsistych kłączy okrytych licznymi łuskami i zawierających po 5–12 węzłów między ulistnionymi pędami. Za sprawą kłączowego wzrostu rośliny tworzą luźne kolonie na powierzchni skał. Korzenie wyrastają z dolnej części ulistnionych pędów (brak ich na kłączu)[5][9].
- Liście
- Na nagich pędach znajdują się 2–3 łuski u dołu i 5–8 sztywnych liści osiągających długość 12–18 cm i szerokość 1–3 cm. Z wierzchu liście są żywozielone, od spodu jaśniejsze[5][9].
- Kwiaty
- Białe i nieco zaróżowione, delikatne, osiągają 2–2,5 cm średnicy i mają charakterystyczną dla innych obuwikowych rozdętą warżkę, z brzegami zawiniętymi do jej wnętrza. Płatki zewnętrznego okółka są od zewnątrz pokryte gęstymi, brązowymi włoskami. Górny płatek jest eliptyczny, zaostrzony i pochylony nad warżką. Pozostałe dwa płatki zewnętrznego okółka połączone są za warżką. Boczne listki wewnętrznego okółka są równowąsko-lancetowate, wygięte, na szczycie zaostrzone. Prętosłup jest krótki, zwieńczony jest okazałym znamieniem i tarczowatym prątniczkiem, za którym znajdują się dwa płodne pręciki. Zalążnia jest jednokomorowa, częściowo podzielona. Kwiaty wyrastają sukcesywnie w kwiatostanie składającym się z 1–4 skróconych gron, zawierających po kilka kwiatów. Okwiat zachowuje się podczas kwitnienia przez ok. 2 tygodnie[5][6][9].
- Owoce
- Cylindryczne torebki[9].
Systematyka
edytuj- Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009)
Jeden z pięciu rodzajów podrodziny obuwikowych (Cypripedioideae) stanowiącej grupę siostrzaną dla kladu obejmującego storczykowe (Orchidoideae) i epidendronowe (Epidendroideae) w obrębie storczykowatych (Orchidaceae), będących kladem bazalnym w rzędzie szparagowców (Asparagales) w obrębie jednoliściennych[2].
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2012-07-22] (ang.).
- ↑ a b c The Plant List. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
- ↑ Mexipedium xerophyticum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c d e Stephen Manza: Mexipedium xerophyticum. [w:] slipperorchids.info [on-line]. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
- ↑ a b Miguel Angel Soto, Gerardo A. Sala zar, Eric Hágsater. Phragmipedium xerophyticum, una nueva especie del sureste de Mexico. „Orquidea (Méx.)”. 12, s. 1–10, 1990. (hiszp.).
- ↑ Eric Hágsater, Vinciane Dumont, Alec M. Pridgeon, IUCN/SSC Orchid Specialist Group: Orchids: Status Survey and Conservation Action Plan. IUCN, 1996, s. 6.
- ↑ Kingsley W. Dixon: Orchid conservation. Natural History Publications (Borneo), 2003, s. 2.
- ↑ a b c d Mexipedium. [w:] Cypripedioideae [on-line]. eMonocot Team Mexipedium. [dostęp 2012-07-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-21)]. (ang.).