Mi-4

Mi-4 (ros. Ми-4, w kodzie NATO „Hound”) – radziecki śmigłowiec wielozadaniowy opracowany w 1951 roku w biurze konstrukcyjnym Michaiła Leontowicza Mila.

Mi-4

Mi-4A w barwach lotnictwa polskiego, Lubuskie Muzeum Wojskowe
Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Producent	Kazańska Fabryka Śmigłowców
Konstruktor	Mil
Typ	śmigłowiec wielozadaniowy
Konstrukcja	konstrukcja metalowa, podwozie czteropodporowe – stałe
Załoga	3
Historia
Data oblotu	3 czerwca 1952
Lata produkcji	1953–1969
Dane techniczne
Napęd	1 silnik gwiazdowy, 14-cylindrowy Szwiecow ASz-82W
Moc	1700 KM (1251 kW)
Wymiary
Średnica wirnika	21,00 m
Długość	25,01 m
Długość kadłuba	16,79 m
Wysokość	4,40 m
Masa
Własna	5 365 kg
Startowa	7 150 kg (normalna) 7 600 kg (maksymalna)
Osiągi
Prędkość maks.	210 km/h
Prędkość przelotowa	160 km/h
Wznoszenie maks. w locie pionowym	13 min na wysokości 3000 m
Pułap	5 500 m (dynamiczny) 2 000 m (statyczny)
Zasięg	410 km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
Wersje wojskowe 1 karabin maszynowy A-12,7 kal. 12,7 mm (ruchomy, na stanowisku strzeleckim umieszczonym w gondoli podkadłubowej) oraz różne zestawy uzbrojenia bombowego do niszczenia okrętów podwodnych i siły żywej przeciwnika
Użytkownicy
Rzuty

Historia

Prace nad śmigłowcem Mi-4 rozpoczęły się w 1951 roku. Istotnym impulsem były doświadczenia z wojny koreańskiej, gdzie po raz pierwszy zastosowano śmigłowce transportowo-desantowe. Prototyp oznaczony jako W-4, został oblatany w 1952 roku. Był to pierwszy śmigłowiec ZSRR mogący przewieźć pojazd GAZ-69 w swojej ładowni. Uzyskano taką możliwość poprzez zabudowanie silnika w nosie maszyny i rampy załadunkowej z tyłu. Produkcję seryjną tego śmigłowca rozpoczęto w 1953 roku. Śmigłowiec produkowany był w wielu wersjach, choć konstrukcja była podobna, różniły się one wyposażeniem, przystosowanym do zadań jakie miały wykonywać.

Śmigłowiec produkowany w ZSRR był w następujących wersjach:

• Mi-4A – śmigłowiec desantowy oraz sanitarny
• Mi-4S – udoskonalona wersja śmigłowca Mi-4A
• Mi-4M – śmigłowiec morskiego rozpoznania i zwalczania okrętów podwodnych, wersja wyposażona w magnetometr
• Mi-4ME – wersja eksportowa śmigłowca Mi-4M
• Mi-4T – śmigłowiec morskiego rozpoznania, wyposażony w torpedę do zwalczania okrętów
• Mi-4AB – uzbrojona wersja śmigłowca Mi-4M
• Mi-4P – śmigłowiec pasażerski i sanitarny
• Mi-4L – śmigłowiec pożarniczy
• Mi-4SCH – śmigłowiec rolniczy, przystosowany do nawożenia oraz zwalczania szkodników upraw, także z możliwością gaszenia pożarów
• Mi-4 – śmigłowiec (z urządzeniami do podnoszenia ciężarów), latający dźwig

Śmigłowiec Mi-4ME był produkowany na podstawie licencji w Chinach jako Harbin Z-5.

Łącznie w ZSRR w latach 1953–1969 wyprodukowano 3200 śmigłowców Mi-4 wszystkich wersji, a ponadto w Chinach w latach 1959–1979 wyprodukowano 545 śmigłowców Harbin Z-5.

Zastosowanie

Śmigłowiec ten użytkowany był zarówno w armiach, jak również w gospodarce cywilnej w następujących krajach: Afganistan, Algieria, Bułgaria, Kuba, Czechosłowacja (później w Czechach i Słowacji), Egipt, Niemiecka Republika Demokratyczna, Irak, Mali, Mongolia, Korea Północna, Jemen Południowy i Północny, Polska, Rumunia, Somalia, Sudan, Syria, a także wersja licencyjna w Albanii i Chinach.

Użyty został w wielu konfliktach zbrojnych m.in.: Węgry (1956), Indie i Pakistan (1961–1962, 1965 i 1970), Irak (1960–1975), Etiopia (1971–1980), Wietnam (1964–1975), Afganistan (1978–1989).

Mi-4 w Polsce

Helikopter był używany od 1958 roku. Został po raz pierwszy zaprezentowany publicznie w tym samym roku nad Stadionem Dziesięciolecia na zakończenie Dni Lotnictwa. W pierwszej połowie lat sześćdziesiątych w służbie w lotnictwie polskim znalazło się 21 śmigłowców tego typu.

Śmigłowców w wersji desantowej używano w 37 Eskadrze Śmigłowców Transportowych, przekształconej potem w 37 Pułk Śmigłowców Transportowych, 56 Pułku Śmigłowców i po zmianie nazwy w 56 Pułku Lotnictwa Wojsk Lądowych, oraz w 9 Samodzielnej Eskadrze Lotnictwa Transportowego - Łącznikowego KBW a następnie od 1965 w Nadwiślańskiej Brygadzie MSW im. Czwartaków AL stacjonującej w Warszawie (wiropłaty te były zapewne też w dyspozycji WOP-u). Czterech egzemplarzy wersji M z radarem używała w latach 1965–1975 28 Eskadra Ratownicza Marynarki Wojennej. Część maszyn tej wersji dotarła 8 października 1965 r., a klucz śmigłowców ZOP sformowano 14 października tego samego roku. Był to pierwszy typ śmigłowca do wykrywania i zwalczania okrętów podwodnych używany w kraju. Klucz ten używał egzemplarzy o numerach 117 (pierwotnie 1), 021 (2), 617 (6) oraz 71 (7).

Muzealne Mi-4

Mi-4 jest obecnie eksponatem w Lubuskim Muzeum Wojskowym w Drzonowie (nr taktyczny 314), Muzeum Lotnictwa w Krakowie (wersja A z numerem 511 i M oznaczona jako 617), Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie (nr 1717, wersja morska) oraz w Muzeum im. Orła Białego w Skarżysku Kamiennej (nr 611). Ostatni ze śmigłowców przyleciał do muzeum 19 grudnia 1984 roku. Egzemplarz w wersji A (numer 171) wystawiony jest w miejscowości Sklęczki, zaś niezbyt kompletny kadłub w Góraszce.

Egzemplarze w wersji A były początkowo malowane na zielono, zaś podwozie na niebiesko, potem pojawił się kamuflaż. Śmigłowce morskie otrzymały jednobarwną kolorystykę ciemnej zieleni.

Opis techniczny

Silnik ASz-82FN eksponowany w MLP w Krakowie

Jednosilnikowy śmigłowiec o układzie jednowirnikowym ze śmigłem ogonowym. Konstrukcja półskorupowa, całkowicie metalowa. Podwozie czteropodporowe stałe. Niektóre egzemplarze wyposażono w płozy lub pływaki. Silnik tłokowy 14-cylindrowy w układzie podwójnej gwiazdy, chłodzony powietrzem ASz-82. Wersje wojskowe posiadały uzbrojenie oraz przyrządy do wykrywania okrętów podwodnych. Wersja pasażerska posiadała fotele dla pasażerów – od 6 do 12. Wersje specjalistyczne posiadały odpowiednie urządzenia, np. wersja rolnicza zbiornik do przewożenia nawozów lub środków ochrony roślin.

Linki zewnętrzne

• Informacje o śmigłowcu Mi-4 w serwisie biura konstrukcyjnego Mil. russianhelicopters.aero. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-12)].
• Historia powstania śmigłowca Mi-4, oraz służba w Lotnictwie Wojska Polskiego