Moresnet

Państwo nieuznawane istniejące w latach 1815-1919

Moresnet (fr. Moresnet Neutre, niem. Neutral-Moresnet, niderl. Neutraal-Moresnet, esperanto Neŭtrala Moresnet) – istniejące w latach 1815–1919 terytorium sporne o powierzchni 270 hektarów (2,7 km²) położone między Prusami i Królestwem Niderlandów (późnej Niemcami i Belgią), 7 km na południowy zachód od Akwizgranu.

Neutralny Moresnet
Moresnet Neutre
Neutral-Moresnet
Neutraal-Moresnet
Neŭtrala Moresnet
1815–1919
Herb Flaga
Herb Flaga
Ustrój polityczny

kondominium

Stolica

Kelmis

Data powstania

26 lipca 1816

Data likwidacji

1920

Powierzchnia

2,7 km²

Populacja 
• liczba ludności


3000

• gęstość

1111,1 os./km²

Waluta

Frank francuski (₣)

Język urzędowy

francuski, niemiecki, niderlandzki

Religia dominująca

katolicyzm

Mapa opisywanego kraju

     Holandia

     Belgia, prowincja Liège

     Neutralny Moresnet

     Prusy, Nadrenia (Niemcy)

Położenie na mapie świata
Mapa konturowa świata, u góry znajduje się punkt z opisem „Neutralny Moresnet”
50°43′49″N 6°00′48″E/50,730278 6,013333
Trójstyk granic Niemiec, Belgii i Niderlandów Vaalserberg obecnie. Do 1915 r. był to czwórstyk, gdyż stykały się tu również granice Moresnet.

Neutralne terytorium Moresnet nie należało do żadnego z tych państw, stanowiąc w zasadzie niezależne państwo. Na północy granice terytorium sięgały aż do Vaalserbergu, tworząc tym samym punkt (czwórstyk), w którym spotykały się terytoria czterech krajów (Moresnet, Holandii, Belgii i Niemiec).

Neutralność terytorium była rezultatem braku porozumienia na kongresie wiedeńskim w 1815 r. między Prusami a Królestwem Zjednoczonych Niderlandów, do którego należała również współczesna Belgia. Obfitujący w bogactwa naturalne (rudy cynku) obszar został podzielony, fragment przydzielono Holandii, fragment Prusom, pozostawiając jednak część jako obszar neutralny. W 1815 r. terytorium neutralne miało 256 mieszkańców, w 1858 r. już 2575, w 1907 r. prawie 3800, a w 1914 r. ponad 4600[1]. W XIX wieku Belgia i Prusy wielokrotnie prowadziły bezskuteczne negocjacje na temat likwidacji trwałego prowizorium. W czasie I wojny światowej obszar był okupowany przez Niemcy i dopiero traktat wersalski z 28 czerwca 1919 r. przyznał Belgii władzę nad Moresnetem. Powtórna okupacja niemiecka miała miejsce w l. 1940–1944.

W 1908 r. główny lekarz kopalni rudy cynku, Wilhelm Molly, próbował na terytorium Moresnetu neutralnego ustanowić pierwsze państwo esperantystów[2].

Władzę nad regionem sprawował burmistrz.

Burmistrzowie Moresnetu

Obecnie region jest częścią niemieckojęzycznej gminy Kelmis w Belgii.

Moresnet trafił również na karty literatury polskiej. Mówi się o nim w powieści Władysława Zambrzyckiego „Kwatera bożych pomyleńców”.

Przypisy

edytuj
  1. Moresnet – quasi-anarchia w Akwizgranie. 2014-05-11. [dostęp 2018-12-01].
  2. Moresnet. holandiabeztajemnic.pl. [dostęp 2018-12-01].

Linki zewnętrzne

edytuj
  NODES