Morze Egejskie

Morze Egejskie
	; Obraz satelitarny Morza Egejskiego
Kontynent	Europa i Azja
Państwa	Grecja; Turcja
Powierzchnia	196 350 km²
Średnia głębokość	377 m
Największa głębia	2529 m
Zasolenie	od 33 do 39‰
Temperatura	w zimie 11 do 16 °C; w lecie 22 do 27 °C
Wyspy	Cyklady, Dodekanez, Sporady i wiele innych
	Położenie na mapie Grecji Morze Egejskie
	39°N 25°E/39,000000 25,000000
	Multimedia w Wikimedia Commons

Morze Egejskie (ang. Aegean Sea, gr. Αιγαίο Πέλαγος – Egeo Pelagos, łac. Mare Aegeum, tur. Ege Denizi) – morze wewnątrzkontynentalne we wschodniej części Morza Śródziemnego, położone między Półwyspem Bałkańskim, Azją Mniejszą a wyspami Kretą, Karpatos i Rodos. Poprzez cieśninę Dardanele łączy się z Morzem Marmara i Morzem Czarnym, a przez Kanał Koryncki z Morzem Jońskim.

Geografia

Topografia^[1]

Linia brzegowa tego morza jest bardzo rozwinięta (liczne półwyspy i zatoki), a powierzchnię urozmaicają Wyspy Egejskie – archipelagi Cyklad, Dodekanezu, Sporad Północnych, pojedyncze wyspy: Kreta, Eubea, Chios, Limnos, Lesbos, Samotraka, Imroz i inne. Z tego powodu wewnątrz wyróżnia się liczne mniejsze akweny: morza, zatoki i cieśniny. Na północy leży Morze Trackie, na zachodzie Morze Mirtejskie, na południu Morze Kreteńskie, a na wschodzie Morze Ikaryjskie. Pod względem budowy geologicznej Morze Egejskie leży na obszarze płyty tektonicznej (mikropłyty) egejskiej. Występuje wiele rowów (m.in. Kreteński, Anatolijski) i basenów. Czynne 2 wulkany: Kajmeni (na wyspie Santoryn) i Nisiros.

Informacje ogólne

długość: 649 km
szerokość: 320 km
duże porty morskie: Pireus, Saloniki, Eleusis (Grecja), Izmir (Turcja)
główne rzeki uchodzące do Morza: Wardar, Struma, Marica, Menderes
zasoby geologiczne: bogate złoża gazu ziemnego, nieeksploatowane.
temperatura wód powierzchniowych: lato 22–27 °C, zima 12–15,5 °C
zasolenie 38–39‰

Przynależność polityczna

Ciemnoniebieskim kolorem zaznaczono greckie wyspy. Ogromna większość wysp na Morzu Egejskim należy do Grecji. Często znajdują się bardzo blisko Azji Mniejszej. Siłą rzeczy kontrola Turcji nad tym akwenem jest skromna. A dokładny przebieg granicy wód terytorialnych budzi spory.

Obszar Morza Egejskiego podzielony jest pomiędzy Grecję i Turcję. Pomiędzy tymi państwami istnieje poważny spór dotyczący zarówno przynależności państwowej niektórych wysp Morza Egejskiego (powstały wskutek pewnych nieścisłości w traktatach międzynarodowych z początku XX w.), jak i interpretacji przepisów prawa międzynarodowego dotyczących zasięgu wód terytorialnych i szelfu kontynentalnego i związanych z tym praw do eksploatacji zasobów ekonomicznych morza (Turcja m.in. sprzeciwia się poszerzeniu przez Grecję pasa wód terytorialnych do 10 mil morskich)^[2]. Spór ten jest jednym z czynników wpływających na pojawianie się napięć w stosunkach grecko-tureckich, w jego trakcie dochodziło do szeregu incydentów międzynarodowych, niekiedy skutkujących ofiarami w ludziach^[3].

Miasta nad Morzem Egejskim^[4]

Wolos
Dimini
Sesklo
Agnia
Pinkates
Kala
Nera
Marathos
Velanidia
Chania
Anakazis
Koropi
Afissos
Kalamos
Argalasti
Chorto
Lavkos
Milina
Alatas
Palatio
Trikeri
Korfalki
Almiros
Platanos
Amaloapoli
Sourpi
Limnos
Izmir
Chlos
Ateny
Rodos
Kos
Saloniki
Kawala

Fauna

Port w Heraklion nad Morzem Egejskim, Grecja

W morzu poławia się makrele i sardynki, krewetki, gąbki. Morze Egejskie zamieszkuje około 35 gatunków rekinów^[5].

Etymologia

Pochodzenie nazwy jest najczęściej wiązane z postacią Egeusza, mitycznego króla Aten.

Zobacz też

Przypisy

↑ Egejskie, Morze, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-11-10] .
↑ Por. m.in.: John C. K. Daly: Greece and Turkey Spar over Offshore Oil Exploration. [w:] Eurasia Daily Monitor Volume: 5 Issue: 222 [on-line]. The Jamestown Foundation, 2008-11-19. [dostęp 2010-12-02].; William Mallinson: Cyprus: A Modern History. London: I.B. Tauris, 2005, s. 126–130. ISBN 1-85043-580-4.; Constantinos Stephanopoulos: Aegean peace: international law and the Greek-Turkish conflict. [w:] Harvard International Review [on-line]. AllBusiness.com, 1998-12-22. [dostęp 2010-12-02].; Deniz Bölükbaşı: Turkey and Greece: The Aegean Disputes: A Unique Case in International Law. London/Portland: Cavendish Publishing, 2004. ISBN 1-85941-953-4.
↑ Np.: William Mallinson: Cyprus: A Modern History. London: I.B. Tauris, 2005, s. 126. ISBN 1-85043-580-4.; Greek, Turkish jetfighters collide over Aegean Sea. Embassy of Greece, Press Office, 2006-05-24. [dostęp 2010-12-02].
↑ Morze Egejskie [online], www.travelin.pl [dostęp 2020-11-10] .
↑ Rekiny Morza Egejskiego – forum.gazeta.pl.

[1] Egejskie, Morze, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-11-10] .

[2] Por. m.in.: John C. K. Daly: Greece and Turkey Spar over Offshore Oil Exploration. [w:] Eurasia Daily Monitor Volume: 5 Issue: 222 [on-line]. The Jamestown Foundation, 2008-11-19. [dostęp 2010-12-02].; William Mallinson: Cyprus: A Modern History. London: I.B. Tauris, 2005, s. 126–130. ISBN 1-85043-580-4.; Constantinos Stephanopoulos: Aegean peace: international law and the Greek-Turkish conflict. [w:] Harvard International Review [on-line]. AllBusiness.com, 1998-12-22. [dostęp 2010-12-02].; Deniz Bölükbaşı: Turkey and Greece: The Aegean Disputes: A Unique Case in International Law. London/Portland: Cavendish Publishing, 2004. ISBN 1-85941-953-4.

[3] Np.: William Mallinson: Cyprus: A Modern History. London: I.B. Tauris, 2005, s. 126. ISBN 1-85043-580-4.; Greek, Turkish jetfighters collide over Aegean Sea. Embassy of Greece, Press Office, 2006-05-24. [dostęp 2010-12-02].

[4] Morze Egejskie [online], www.travelin.pl [dostęp 2020-11-10] .

[5] Rekiny Morza Egejskiego – forum.gazeta.pl.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]