N-Acetylo-p-benzochinonoimina
N-Acetylo-p-benzochinonoimina (NAPQI) – organiczny związek chemiczny, pochodna acetamidu i 1,4-benzochinonu.
| |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Ogólne informacje | |||||||||||||||||||||||||
Wzór sumaryczny |
C8H7NO2 | ||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Masa molowa |
149,15 g/mol | ||||||||||||||||||||||||
Wygląd |
ciało stałe | ||||||||||||||||||||||||
Identyfikacja | |||||||||||||||||||||||||
Numer CAS | |||||||||||||||||||||||||
PubChem | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) |
W organizmach zwierząt jest metabolitem paracetamolu przez cytochrom P450. Może mieć działanie hepatotoksyczne, u niektórych pacjentów stwierdzono też nefrotoksyczność[2].
Przy prawidłowym dawkowaniu medycznym paracetamolu, ilość NAPQI powstającego w wątrobie wykazuje znikomą szkodliwość.
Podstawową ścieżką metabolizmu paracetamolu jest glukuronidacja i przeprowadzenie w ester siarczanowy, co umożliwia detoksyfikację i eliminację. Część paracetamolu ulega natomiast utlenieniu przez cytochrom P450 do NAPQI. Związek ten jest szybko i efektywnie usuwany poprzez sprzęganie z glutationem i poprzez redukcję do paracetamolu. Przy wysokich dawkach paracetamolu ilość powstającego NAPQI jest tak duża, że zużywa on większość glutationu (80–90%), w efekcie czego narasta jego stężenie. Łączy się on wówczas z białkami i innymi makrocząsteczkami i uszkadza komórki wątrobowe i nerkowe, co w razie braku leczenia może doprowadzić nawet do śmierci w ciągu kilku dni[2][3].
Specyficzną odtrutką dla NAPQI jest acetylocysteina[2][3].
Uwagi
edytuj- ↑ Objawy: zmiany czynników krzepnięcia krwi.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Acetimidoquinone, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine (ang.).
- ↑ a b c JA. Hinson, DW. Roberts, LP. James. Mechanisms of acetaminophen-induced liver necrosis. „Handbook of Experimental Pharmacology”. 196 (196), s. 369-405, 2010. DOI: 10.1007/978-3-642-00663-0_12. PMID: 20020268. PMCID: PMC2836803.
- ↑ a b AM. Moyer, BL. Fridley, GD. Jenkins, AJ. Batzler i inni. Acetaminophen-NAPQI hepatotoxicity: a cell line model system genome-wide association study. „Toxicol Sci”. 120 (1), s. 33-41, 2011. DOI: 10.1093/toxsci/kfq375. PMID: 21177773. PMCID: PMC3044203.