Neurospora
Neurospora B.O. Dodge – rodzaj grzybów z typu workowców (Ascomycota)[1]. Nazwa taksonu pochodzi od podobnych do nerwów pasków znajdujących się na jego askosporach[2].
 Cykl rozwojowy Neurospora crassa | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Neurospora |
| Nazwa systematyczna | |
| Neurospora B.O. Dodge J. Agric. Res., Washington 34: 1025 (1927) | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Neurospora sitophila Shear & B.O. Dodge 1927 | |
Charakterystyka
edytujPrzedstawiciele rodzaju Neurospora rozprzestrzenieni są na całym świecie. Liczne z nich to gatunki kosmopolityczne. W Europie Środkowej szczególnie rozpowszechniona jest Neurospora sitophila, często spotykana na chlebie i w piekarniach. W naturze wszystkie gatunki żyją na wilgotnych i gnijących częściach roślin[3].
Gatunki Neurospora są bardzo zróżnicowane pod względem morfologii. Większość gatunków to grzyby strzępkowe tworzące szeroko rozprzestrzeniające się kolonie i licznie wytwarzające ciemnego koloru owocniki typu perytecjum lub klejstotecjum o workowatym, cylindrycznym, maczugowatym lub półkulistym kształcie. Występują jednak gatunki drożdżopodobne, np. Neurospora crassa, która nie tworzy strzępek, lecz śluzowate organizmy drożdżopodobne[3]. Ściana błoniasta, trwała lub z zanikającą ścianą zewnętrzną. Na szczycie zazwyczaj tworzą pogrubiony, nieamyloidalny pierścień. Worki zwykle 8-zarodnikowe. Askospory szeroko wrzecionowate, elipsoidalne lub prawie kuliste, jednokomórkowe, od szklistych do żółtawobrązowych lub oliwkowobrązowych, o ścianie z podłużnymi żebrami, czasami prawie gładkiej. Zazwyczaj mają 1–2 pory rostkowe, czasami więcej, bywa, że nawet do 12. Brak galaretowatej osłonki i przyczepek[4]. Konidia są elipsoidalne, gładkie i pomarańczowe. Mają długość od 10 do 12 mikrometrów i szerokość od 8 do 10 mikrometrów. Powstają w łańcuchach na rozgałęzionych konidioforach. Ze względu na licznie tworzone konidia cała grzybnia często ma kolor pomarańczowy[3].
Występują wśród nich zarówno gatunki heterotaliczne, jak i homotaliczne, a także pseudohomotaliczne. Gatunki homotaliczne (np. Neurospora dodgei) występują tylko w postaci formy płciowej (teleomorfy), która wytwarza askospory, nie wytwarza natomiast konidiów. Gatunki heterotaliczne (np. Neurospora crassa) wytwarzają konidia, zaś gdy spotkają się dwie różnopłciowe plechy, tworzą również askospory. U gatunków pseudohomotalicznych (np. Neurospora tetrasperma) tworzą się zarówno konidia, jak i askospory na każdej plesze[3].
Systematyka i nazewnictwo
edytuj- Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum
- Sordariaceae, Sordariales, Sordariomycetidae, Sordariomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
- Uwagi taksonomiczne
- Takson ten wprowadził do mykologii amerykański mykolog Bernard Ogilvie Dodge w 1957 r.[1] Synonimy: Anixiella Saito & Minoura ex Cain, Anixiella Saito & Minoura, Chrysonilia Arx, Gelasinospora Dowding[5].
- Niektóre gatunki
- Neurospora calospora (Mouton) Dania García, Stchigel & Guarro 2004
- Neurospora crassa Shear & B.O. Dodge 1927
- Neurospora dodgei P.E. Nelson & R.O. Novak 1964
- Neurospora intermedia F.L. Tai 1935
- Neurospora multiforis (Cailleux) Dania García, Stchigel & Guarro 2004
- Neurospora sitophila Shear & B.O. Dodge 1927
- Neurospora tetrasperma Shear & B.O. Dodge 1927
Znaczenie
edytuj- Są saprotrofami rozkładającymi substancje organiczne[3].
- Niektóre gatunki są organizmami pionierskimi kolonizującymi pozostałości po pożarach drzew i krzewów w Północnej Ameryce (aż po Alaskę), a także Europie[6]. Już w kilka dni po pożarze kolonizują spalone tkanki roślin[6].
- Neurospora crassa jest organizmem modelowym w badaniach nad dziedzicznością[7]. Indukowanymi mutacjami tego gatunku udowodniono hipotezę „jeden gen, jeden enzym”[3].
- Enzym hydrataza cyjankowa pozyskiwana z grzybów z rodzaju Gibberella lub Neurospora może być używany do rozkładu cyjanków[8].
- W Indonezji Neurospora intermedia wykorzystywana jest do otrzymywania „czerwonego oncomu”. Jest to produkt spożywczy, który otrzymuje się z odpadów sojowych, oleju kokosowego i wytłoków po produkcji oleju z orzeszków ziemnych[6].
- Neurospora, Aspergillus niger i Pecylomyces występują w beiju – sfermentowanej mące z bulw manioku używanej do wytwarzania tiquiry. Jest to alkoholowy napój Indian Maranhão z północnej Brazylii[6].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-07-03].
- ↑ Eric U. Selker, Neurospora, [w:] MagazineR139 [online] [dostęp 2021-07-04].
- ↑ a b c d e f Jeremy R. Dettman, Fred M. Harbinski, John W. Taylor, Ascospore Morphology Is a Poor Predictor of the Phylogenetic Relationships of Neurospora and Gelasinospora, „Fungal Genetics and Biology”, 34 (1), 2001, s. 49–61, DOI: 10.1006/fgbi.2001.1289, PMID: 11567551.
- ↑ Dania García i inni, A synopsis and re-circumscription of Neurospora (syn. Gelasinospora) based on ultrastructural and 28S rDNA sequence data, „Mycological Research”, 108 (10), 2004, s. 1119–1142, DOI: 10.1017/s0953756204000218, PMID: 15535064.
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-07-03] (ang.).
- ↑ a b c d Anna Starzyńska-Janiszewska, Neurospora – pleśń do zadań specjalnych [online] [dostęp 2021-06-22].
- ↑ Horowitz NH, Berg P, Singer M, et al. (January 2004). „A centennial: George W. Beadle, 1903-1989”. Genetics. 166 (1): 1–10.
- ↑ Lacy J. Basile i inni, Genome mining of cyanide-degrading nitrilases from filamentous fungi, „Applied Microbiology and Biotechnology”, 80 (3), 2008, s. 427–435, DOI: 10.1007/s00253-008-1559-2, ISSN 1432-0614, PMID: 18587571 [dostęp 2019-08-26].