Nikki Haley
Nimarata Nikki Haley z domu Randhawa (ur. 20 stycznia 1972 w Bambergu, Karolina Południowa) – amerykańska polityk Partii Republikańskiej, dyplomatka, w latach 2017–2018 ambasador Stanów Zjednoczonych przy ONZ, w latach 2011–2017 gubernator Karoliny Południowej.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| 29. Ambasador Stanów Zjednoczonych przy ONZ | |
| Okres |
od 24 stycznia 2017 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| 116. Gubernator Karoliny Południowej | |
| Okres |
od 12 stycznia 2011 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| |
Życiorys
edytujMłodość i edukacja
edytujHaley urodziła się jako Nimarata Nikki Randhawa, w rodzinie indyjskich imigrantów[1]. Jej rodzice emigrowali do Kanady z indyjskiego stanu Pendżab, gdy jej ojciec dostał stypendium z Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej[2]. W 1969 przenieśli się do Stanów Zjednoczonych, gdy jej ojciec został profesorem w Vorrhees College[3]. W wieku 13 lat Nikki Haley zaczęła pomagać swoim rodzicom w prowadzeniu sklepu odzieżowego[4].
Jest absolwentką Clemson University, gdzie w 1994 roku uzyskała bachelor’s degree z zakresu rachunkowości[5]. Następnie pracowała FCR Corporation, była członkinią rady dyrektorów Orangeburg County Chamber of Commerce, a także Lexington Chamber of Commerce[5]. Po upływie kilku lat porzuciła dotychczasową pracę i zatrudniła się w rodzinnej firmie odzieżowej z siedzibą w hrabstwie Lexington[6]. Uczyniła ją korporacją wartą miliony dolarów[7].
W 2004 objęła funkcję prezesa National Association of Women Business Owners (NAWBO) – amerykańskiej organizacji zrzeszającej przedsiębiorczynie[8].
Izba Reprezentantów Karoliny Południowej
edytujW 2004 roku Haley kandydowała do Izby Reprezentantów Karoliny Południowej. W prawyborach Partii Republikańskiej zwyciężyła urzędującego członka stanowej Izby Reprezentantów Larryego Koona i uzyskała nominację tej partii w 87. okręgu wyborczym położonym w hrabstwie Lexington[9][5]. Następnie zwyciężyła w wyborach powszechnych[5].
Uzyskała reelekcję w 2006 i 2008 roku[10]. W latach 2006–2010 sprawowała funkcję whipa większości w Zgromadzeniu Generalnym Karoliny Południowej[7].
Gubernator Karoliny Południowej
edytujW 2009 roku zdecydowała się zgłosić swoją kandydaturę w walce o republikańską nominację w wyborach na gubernatora Karoliny Południowej[3]. Jej oponentami w prawyborach Partii Republikańskiej byli urzędujący zastępca gubernatora André Bauer, Henry McMaster oraz członek Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych J. Gresham Barrett[3]. 22 czerwca 2010 uzyskała ostatecznie nominację republikańską[3].
W wyborach powszechnych przeciwnikiem Haley był członek Partii Demokratycznej, Vincent Sheheen[3]. Wybory zakończyły się zwycięstwem Haley (zdobyła 51,4% głosów)[11]. Po zwycięstwie w wyborach, Haley stała się pierwszą kobietą na tym stanowisku w Karolinie Południowej, jak i drugą osobą w historii Stanów Zjednoczonych pełniącą funkcję gubernatora pochodzenia indyjskiego[12].
Haley objęła stanowisko gubernatora 12 stycznia 2010[5]. Do jej priorytetów należało: tworzenie nowych miejsc pracy, przyciągnięcie do Karoliny Południowej inwestycji, reforma systemu emerytalnego i imigracyjnego[5]. 24 stycznia 2017 zrezygnowała z pełnienia funkcji gubernatora, w związku z objęciem obowiązków ambasadora USA przy Organizacji Narodów Zjednoczonych[13].
Ambasador Stanów Zjednoczonych przy Organizacji Narodów Zjednoczonych
edytuj23 listopada 2016 Donald Trump ogłosił, że zamierza powołać Nikki Haley na stanowisko ambasadora Stanów Zjednoczonych przy ONZ[5]. 24 stycznia 2017 Senat Stanów Zjednoczonych zatwierdził jej kandydaturę stosunkiem głosów 96–4[5]. Następnego dnia została zaprzysiężona przez wiceprezydenta Mike‘a Pence’a[14]. 27 stycznia 2017 złożyła listy uwierzytelniająca na ręce sekretarza generalnego ONZ António Guterresa[15]. Zrezygnowała z tego stanowiska 31 grudnia 2018[16].
Kandydatka na prezydenta Stanów Zjednoczonych
edytuj14 lutego 2023 rozpoczęła swoją kampanię o nominację prezydencką Partii Republikańskiej w prawyborach tej partii w 2024. Po wycofaniu się z wyścigu gubernatora Florydy Rona DeSantisa została jedyną kontrkandydatką byłego prezydenta USA Donalda Trumpa. Po wygraniu dwóch konkursów – w dystrykcie Kolumbii[17] i w stanie Vermont stała się pierwszą kobietą, która wygrała konkurs w prawyborach partii. Po przegraniu w 14 z 15 stanach podczas Superwtorku 6 marca 2024 zawiesiła swoją kampanię[18].
Poglądy polityczne
edytujHaley uważana jest za konserwatystkę zarówno w kwestiach społecznych, jak i gospodarczych. Jest zwolenniczką cięć podatkowych, ograniczenia deficytu budżetowego i zmniejszania wydatków rządowych[19]. Popiera również znaczące ograniczanie obciążeń podatkowych, które spoczywają na przedsiębiorcach[19]. Haley sprzeciwia się aborcji i popiera małżeństwa osób tej samej płci[19][20].
Przypisy
edytuj- ↑ Sakshi Venkatraman, Nikki Haley, Bobby Jindal and on-and-off relationships with Indian American identity [online], nbcnews.com, 28 sierpnia 2020 [dostęp 2021-10-06] (ang.).
- ↑ Paola Chavez, Veronica Stracqualursi, 5 Things to Know About South Carolina Gov. Nikki Haley [online], abcnews.go.com [dostęp 2016-01-13] (ang.).
- ↑ a b c d e Tim Alberta, Nikki Haley’s Time for Choosing [online], politico.com [dostęp 2021-10-06] (ang.).
- ↑ Maciej Orłowski, Nikki Haley, ambasador USA przy ONZ, rezygnuje ze stanowiska. Demokraci mówią o „czasach ciągłego chaosu” [online], wyborcza.pl, 10 października 2018 [dostęp 2021-10-06] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h Nikki Haley [online], ballotpedia.org [dostęp 2021-10-06] (ang.).
- ↑ Governor’s Bio [online], governor.sc.gov [dostęp 2021-10-06] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-19] (ang.).
- ↑ a b Nikki Haley [online], awpc.cattcenter.iastate.edu [dostęp 2021-10-06] (ang.).
- ↑ Representative Nikki Randhawa Haley [online], scstatehouse.net, 19 grudnia 2007 [dostęp 2021-10-06] [zarchiwizowane z adresu 2007-12-19] (ang.).
- ↑ Kathy Lohr, In Backing Romney, Haley Seen As Political Enigma [online], npr.org, 20 stycznia 2012 [dostęp 2021-10-06] (ang.).
- ↑ Nikki Haley Fast Facts [online], wtva.com, 2 stycznia 2019 [dostęp 2021-10-06] (ang.).
- ↑ SC – Election Results [online], enr-scvotes.org [dostęp 2021-10-06] (ang.).
- ↑ Nikki Haley becomes first Indian-American woman governor [online], hindustantimes.com, 3 listopada 2010 [dostęp 2021-10-06] (ang.).
- ↑ McMaster sworn in as SC governor after Haley resigns [online], governor.sc.gov [dostęp 2021-10-06] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-24] (ang.).
- ↑ Haley sworn in as US ambassador to the UN [online], abcnews4.com, 25 stycznia 2017 [dostęp 2021-10-06] (ang.).
- ↑ Richard Roth, US Ambassador Haley at UN: ‘We’re taking names’ [online], cnn.com, 27 stycznia 2017 [dostęp 2021-10-06] (ang.).
- ↑ Nikki R. Haley (?–) [online], history.state.gov [dostęp 2021-10-06] (ang.).
- ↑ Prawybory w USA: Nikki Haley pierwszy raz wygrała z Donaldem Trumpem. Historyczne zwycięstwo [online], Rzeczpospolita [dostęp 2024-04-20] (pol.).
- ↑ Ostatnia rywalka Trumpa wycofuje się z wyścigu o Biały Dom [online], TVN24, 6 marca 2024 [dostęp 2024-04-20] (pol.).
- ↑ a b c Nikki Haley on the Issues [online], ontheissues.org [dostęp 2021-10-06] (ang.).
- ↑ Robin Opsahl, Iowa Capital Dispatch August 12, 2023, Nikki Haley disputes that she opposes gay marriage [online], Iowa Capital Dispatch [dostęp 2024-01-17] (ang.).