Obowiązkowy heteroseksualizm
Obowiązkowy heteroseksualizm (ang. compulsory heterosexuality, comphet, in. przymusowy heteroseksualizm) – teoria zakładająca, że heteroseksualność jest uznawana za domyślną orientację i wymuszana jest na ludziach przez patriarchalne i heteronormatywne społeczeństwo[1]. Towarzyszyć ma temu także przekonanie o tym, że taka tożsamość jest najbardziej naturalna i moralna[2]. Ma być narzucany siłą lub za pomocą wpływów społecznych[3].
Pojęcie to zostało spopularyzowane przez Adrienne Rich za sprawą jej eseju z 1980 roku zatytułowanego „Przymus heteroseksualności a egzystencja lesbijska”[4][5]. Według Adrienne Rich nauki społeczne i literatura utrwalają społeczne przekonanie, że kobiety w każdej kulturze mają wrodzoną skłonność do romantycznych i seksualnych relacji z mężczyznami. Twierdzi, że seksualność kobiet wobec mężczyzn nie zawsze jest naturalna, ale jest społecznie wpajana kobietom[1]. Początkowo termin ten dotyczył tylko ograniczenia seksualności kobiet, obecnie jednak jest uniwersalny.
Tło historyczne
edytujKoncepcja ta powstała, by zwrócić uwagę na istnienie lesbijek i kontinuum relacji, w jakie wchodzą ze sobą kobiety[6]. Jednak szybko okazało się, że i chłopcy doświadczają nacisków, by wchodzić w relacje heteroseksualne. U podłoża takich zachowań często leży zinternalizowana homofobia[6][7].
Adrienne Rich w latach 80. XX wieku podjęła temat heteroseksualności narzucanej kobietom ze względów społecznych i ekonomicznych. Skutkowało to postrzeganiem miłości lesbijskiej jako zboczenia i czegoś odbiegającego od normy[8]. Homoseksualizm w tym wypadku był najwyżej pogardliwie nazywany stylem życia[9][8]. Rich postrzegała obowiązkowy heteroseksualizm jako instytucję polityczną i wymóg narzucany dziewczynkom już od okresu dojrzewania[7].
Czynniki
edytujElementy obowiązkowego heteroseksualizmu według Adrienne Rich[7]:
- wzorce narzucane przez pornografię
- przemoc seksualna ze strony mężczyzn
- idealizacja miłości i związków heteroseksualnych
- lansowanie podległości kobiet i zaprzeczanie ich popędowi seksualnemu
- negowanie istnienia lesbijek
- duże potrzeby seksualne mężczyzn
- podwójny standard seksualny
Dodatkowe założenia
edytuj- tożsamość homoseksualna może być przyjmowana przez kobiety z przyczyn politycznych jako wyraz negacji patriarchatu[10]
- mniejszości seksualne częściej postrzegają swoją tożsamość seksualną jako istotną i której wypracowanie wymaga wiele wysiłku[10]
- osoby nieheteroseksualne cechują się wyższym rozwojem tożsamości, ale jednocześnie podkreślają wagę modelowania i wsparcia w tym procesie[10]
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Adrienne Cecile Rich, Compulsory heterosexuality and lesbian existence, London : Onlywomen Press, 1981, s. 631-660, ISBN 978-0-906500-07-1 [dostęp 2024-09-28].
- ↑ Tabu seksuologii. Wątpliwości, trudne tematy, dylematy w seksuologii i edukacji seksualnej. Warszawa: Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej „Academica”, 2008, s. 25. ISBN 978-83-89281-54-8.
- ↑ A. Kafer. Compulsory Bodies. „Journal of Women’s History”. 13 (3), s. 77-89, fall 2003.
- ↑ Oxfford Unniversity Press, "Rich'e Life and carrer" by D. Pope, 1995
- ↑ Adrienne Rich, Przymus heteroseksualności a egzystencja lesbijska, Aleksandra Kamińska (red.) [online], Biuro Literackie, 22 sierpnia 2016 [dostęp 2024-09-28] (pol.).
- ↑ a b Deborah L. Tolman, Meg Striepe, Tricia Harmon. Gender matters: constructing a model of adolescent sexual health. „J Sex Res.”. 40(1), s. 4-12, Feb 2003. PMID: 12806527. (ang.).
- ↑ a b c DL Tolman. In a different position: conceptualizing female adolescent sexuality development within compulsory heterosexuality. „New Dir Child Adolesc Dev”. 112, s. 71-89, summer 2004. PMID: 16869174. (ang.).
- ↑ a b Dawn Elizabeth Keetley: Public Women, Public Words: A Documentary History of American Feminism. Rowman Littlefield Publishers, Inc., 2005, s. 121-124. ISBN 978-0-7425-2236-7.
- ↑ Adrienne Rich, Compulsory Heterosexuality and Lesbian Existence (1980), Journal of Women’s History, 2003, s. 11-48, ISSN 1042-7961.
- ↑ a b c J. Konik, A. Stewart. Sexual identity development in the context of compulsory heterosexuality. „J Pers.”. 72 (4), s. 815-44, 2004. (ang.).