Oposik
Oposik[2] (Gracilinanus) – rodzaj ssaków z podrodziny dydelfów (Didelphinae) w obrębie rodziny dydelfowatych (Didelphidae).
| Gracilinanus | |||
| A.L. Gardner & Creighton, 1989[1] | |||
 Oposik zwinny (G. agilis) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
oposik | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Didelphys microtarsus J.A. Wagner, 1842 | |||
| Gatunki | |||
| |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Zasięg występowania
edytujRodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej[3][4][5].
Morfologia
edytujDługość ciała (bez ogona) 6,7–18,5 cm, długość ogona 7–17,7 cm; masa ciała 10–58 g[4][6].
Systematyka
edytujRodzaj zdefiniowali w 1989 roku amerykańscy zoolodzy Alfred L. Gardner i G. Ken Creighton w artykule poświęconym opisowi nowej nazwy rodzajowej dla grupy gatunkowej microtarsus Tate’a, opublikowanym na łamach Proceedings of the Biological Society of Washington[1]. Jako gatunek typowy autorzy wyznaczyli (oryginalne oznaczenie) oposika małostopego (G. microtarsus).
Gracilinanus: łac. gracilis lub gracilus ‘smukły, cienki’; gr. νανος nanos ‘karzeł’[1].
Podział systematyczny
edytujDo rodzaju należą następujące gatunki[7][3]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[2] | Podgatunki[4][3][6] | Rozmieszczenie geograficzne[4][3][6] | Podstawowe wymiary[4][6] (DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała) |
Status IUCN[8] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Gracilinanus emiliae | (O. Thomas, 1909) | oposik brazylijski | monotypowy | wschodnia Kolumbia, północna, wschodnia i południowo-wschodnia Wenezuela, region Gujana, północna Brazylia i północno-wschodni Paragwaj (Loreto) | DC: 7,2–8,7 cm; DO: 12,8–15,1 cm; MC: 10–14 g | DD |
|
Gracilinanus agilis | (Burmeister, 1854) | oposik zwinny | monotypowy | wschodnia i południowa Brazylia oraz wschodni Paragwaj | DC: 8–12 cm; DO: 10,1–15,8 cm; MC: 12–41 g | LC |
| Gracilinanus peruanus | (Tate, 1931) | monotypowy | wschodnie Peru, północna i środkowa Brazylia oraz zachodnio-środkowa Brazylia (Rondônia i Mato Grosso) | DC: 8,5–12,1 cm; DO: 13–15,5 cm; MC: 10–49 g | NE | ||
| Gracilinanus aceramarcae | (Tate, 1931) | oposik andyjski | monotypowy | południowo-wschodnie Peru (Cuzco i Puno) i zachodnia Boliwia (La Paz) | DC: 8,3–10,3 cm; DO: 11,2–14,5 cm; MC: 18,5–23 g | LC | |
|
Gracilinanus microtarsus | (J.A. Wagner, 1842) | oposik małostopy | monotypowy | wschodnia i południowo-wschodnia Brazylia (środkowa Bahia do północnego Rio Grande do Sul) oraz północno-wschodnia Argentyna (Misiones) | DC: 6,7–18,5 cm; DO: 7–17,7 cm; MC: 12–58 g | LC |
| Gracilinanus dryas | (O. Thomas, 1898) | oposik wenezuelski | monotypowy | Andy w północno-wschodniej Kolumbii (Cundinamarca) i zachodnia Wenezuela (Trujillo, Mérida i Táchira) | DC: 9–10 cm; DO: 13–15 cm; MC: około 18 g | LC | |
| Gracilinanus marica | (O. Thomas, 1898) | oposik północny | monotypowy | północna i środkowa Kolumbia (La Guajira do Cundinamarci) oraz zachodnia i północna Wenezuela | DC: 9,6–11,6 cm; DO: 13,1–15,1 cm; MC: 24–30 g | LC |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, DD – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c A.L. Gardner & G.K. Creighton. A new generic name for Tate’s (1933) microtarsus group of South American mouse opossums (Marsupialia: Didelphidae). „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 102, s. 4, 1989. (ang.).
- ↑ a b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 2–3. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest (redaktorzy): Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 52–54. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b c d e D. Astúa: Family Didelphidae (Opossums). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 170–173. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Gracilinanus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-20].
- ↑ a b c d Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 38. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.12.1) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-05-07]. (ang.).
- ↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-05-07]. (ang.).