Puchar Warrena
Puchar Warrena, Kielich Warrena (ang. Warren Cup) – unikatowy, srebrny, rzymski skyfos pochodzący z początku I w. n.e., na którym przedstawiono dwie homoerotyczne sceny. Jego nazwa pochodzi od nazwiska pierwszego współczesnego posiadacza, kolekcjonera sztuki Edwarda Perry'ego Warrena.
 Jedna ze stron pucharu | |
| Rodzaj | |
|---|---|
| Data powstania |
około 10 r. n.e. |
| Medium |
pozłacanie (ślady), grawerowanie, rytowanie, odlew[1] |
| Wymiary |
średnica (przy obrzeżu): 9,9 cm, średnica (przy podstawie): 4,8 cm, wysokość: 11 cm, wysokość (wewnątrz): 8,3 cm, średnica (wraz z rękawem): 11 cm, wysokość (wraz z rękawem): 8,4 cm[1] |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja |
Muzeum Brytyjskie |
Historia
edytujPuchar został prawdopodobnie wykonany przez greckiego rzemieślnika na zamówienie rzymskiego klienta. Wykopano go na początku XX w. w Palestynie[2], być może w Bittir znajdującym się kilka mil na południowy zachód od Jerozolimy, wraz z monetami cesarza Klaudiusza[1]. Datę jego powstania określa się na ok. 10 rok n.e. (5–15 r. n.e.). W 1911 roku puchar został zakupiony przez Edwarda Perry'ego Warrena w Rzymie za 2 tys. funtów[3]. W latach 50. kielich oferowano Muzeum Brytyjskiemu, które nie kupiło go jednak, ponieważ prezesem jego zarządu był arcybiskup Canterbury. Ostatecznie Muzeum weszło w posiadanie pucharu w 1999 roku, kupując go za kwotę 1,8 miliona funtów[4]. Była to wówczas najwyższa kwota, za jaką kiedykolwiek Muzeum Brytyjskie zakupiło eksponat; jego cena z lat 50. była ułamkiem tej sumy[2].
Przedstawione sceny i charakterystyka pucharu
edytuj
Puchar oryginalnie posiadał dwa uchwyty, które jednak zaginęły. Sportretowano na nim dwie homoerotyczne sceny: jedną pomiędzy młodszym i starszym mężczyzną (różnicę wieku można wywnioskować z posiadanej przez starszego mężczyznę brody) oraz kolejną pomiędzy dwoma młodymi mężczyznami (mają oni długie pukle włosów, charakterystyczne ówcześnie dla młodych, wolnych Greków; były one "oddawane" bogom w ceremonii odbywającej się w okresie pokwitania[1]). W drugiej ze scen w tle pojawia się kolejna postać, prawdopodobnie niewolnik; być może jest to ukazanie voyeuryzmu. Z wyjątkiem tej postaci, obie pary kochanków z pewnością nie są niewolnikami; najprawdopodobniej wywodzą się z wyższych warstw społecznych, na co wskazują m.in. wieńce na ich głowach czy instrumenty muzyczne w tle[1] (lira, aulos). Sceny, rozgrywające się w prywatnym domu, odwołują się do klasycznego okresu starożytnej Grecji, o kilka wieków wcześniejszego w stosunku do momentu powstania pucharu. Jednocześnie w przeciwieństwie do greckich przedstawień homoseksualnych kontaktów z tamtego okresu, Rzymianie nie unikali dosłownego przedstawienia stosunku. Możliwe, że twórca kielicha, chcąc przedstawić sceny homoerotyczne, wybrał okres Grecji klasycznej, ponieważ kontakty homoseksualne pomiędzy mężczyznami były wówczas powszechne. W okresie powstania kielicha były one już mniej akceptowane, choć nadal częste.
Srebrne skyphoi z tego okresu są niezwykle rzadkie, ponieważ większość z nich później przetopiono. Puchar Warrena w momencie jego wykonania kosztował około 250 denarów, co stanowiło równowartość 25 dzbanów najlepszego wina, dwóch trzecich akra ziemi lub niewyszkolonego niewolnika[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e The British Museum: The Warren Cup. [dostęp 2011-05-11]. (ang.).
- ↑ a b Maev Kennedy: British Museum exhibition reveals saucy side of the ancient world. [w:] The Guardian [on-line]. 12-05-2006. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
- ↑ a b EPISODE 36 – WARREN CUP. BBC. [dostęp 2011-05-03]. (ang.).
- ↑ The secrets of Cupboard 55. The Telegraph, 19-06-1999. [dostęp 2011-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-07)]. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Obiekt na stronie Muzeum Brytyjskiego (ang.)
- Zdjęcia kielicha (ang.)